تانىمال ەكونوميست، بۇرىنعى ءبىلىم، ەكونوميكا ءمينيسترى جاقسىبەك قۇلەكەيەۆ ەلدىڭ ەكونوميكالىق احۋالىنا قاتىستى بولجامدار جاسادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ساراپشى اقش-قىتاي تەكەتىرەسى ەلىمىزگە دە اسەرىن تيگىزەتىنىن ايتتى.
"قازاقستاننىڭ، بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا تەجەۋىل بولىپ تۇرعان نارسە - امەريكانىڭ بيىل جىل باسىنان بەرگى، اسىرەسە، وسى ساۋىردەن بەرى جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتى. ترامپ امەريكانىڭ پرەزيدەنتى بولىپ كەلگەن كەزدەن باستاپ دۇنيەجۇزىنىڭ بارلىق ەلىنە قارسى ساۋدا سوعىسىن جاريالاعانمەن بىردەي بولىپ وتىر. ءقازىر امەريكا بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ مەملەكەتتەرىنە قارسى ون پايىزدىق قوسىمشا كەدەن سالىعىن كوتەردى. امەريكا مەن جۇڭگو اراسىنداعى ساۋدا قاقتىعىسى ءورشىپ كەتكەنى ەكى مەملەكەتتىڭ اراسىنداعى ساۋدا قارىم-قاتىناسى دامۋىنا ۇلكەن كەرى اسەرىن تيگىزىپ وتىر. سونىڭ سالدارىنان ساۋىردە قىتايدىڭ امەريكاعا ەكسپورتى 21 پايىزعا تومەندەدى، مامىردا 34 پايىزعا تومەندەدى. ارينە، قىتايدىڭ ەكسپورتى ازايعاننان كەيىن ساتىپ الاتىن كولەمى دە ازايادى. ويتكەنى سىرتتان الىپ كەلگەن زاتىنىڭ ءبىرازىن ەكسپورتقا شىعاراتىن تاۋارلارعا پايدالانادى"، - دەدى ول Abay Live-قا بەرگەن سۇحباتىندا.
جاقسىبەك قۇلەكەيەۆ بۇدان ۇلىتاۋ وبلىسى سەكىلدى وڭىرلەر قالاي زارداپ شەگىپ جاتقانىن ءتۇسىندىردى.
"جۇڭگو قازاقستاننان الاتىن كەيبىر شيكىزاتىنىڭ كولەمىن ازايتتى، ءوندىرىستىڭ وڭدەلگەن ونىمدەرىن ازايتتى. مىستىڭ 65 پايىزىن قىتايعا، 33 پايىزىن تۇركياعا، 1 پايىزىن لاتۆياعا ەكسپورتقا شىعارادى ەكەنبىز. جۇڭگو مەن امەريكا قاقتىعىسقا تۇسكەننەن كەيىن، ەكسپورت ازايعاننان كەيىن جۇڭگو قازاقستاننان الاتىن مىستىڭ كولەمىن ەدەۋىر قىسقارتتى. تازا مىستى 16 پايىزعا، مىس كونسەنتراتىن 25-26 پايىزعا قىسقارتىپ وتىر. ارينە، ونىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا، بيۋدجەتكە، سونىڭ ىشىندە مىستى شىعاراتىن ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ ەكونوميكاسىنا وتە ۇلكەن كەرى اسەرى بولىپ جاتىر"، - دەدى ول Abay Live-قا بەرگەن سۇحباتىندا.
ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، قىتايدىڭ ەكونوميكاسى 80-جىلداردان باستاپ ۇلكەن قارقىنمەن دامىپ كەلەدى، ال قىتايدىڭ ەكونوميكاسى نەعۇرلىم كۇشەيگەن سايىن بۇل كوپ مەملەكەتكە ۇنامايدى. سونىڭ اسەرىنەن كوپ مەملەكەت دۇنيەجۇزىلىك نارىقتا ءوز پوزيسيالارىنان ايرىلىپ جاتىر.
"جۇڭگو دۇنيەجۇزىلىك نارىقتا، ەكسپورتتا وتە ۇلكەن جەتىستىككە جەتىپ جاتىر. ارينە، ونى كوبى كورە المايدى. مىسالى دۇنيە جۇزىندە شىعاتىن تۇرمىستىق تەحنيكانىڭ الپىس پايىزعا جۋىعىن جۇڭگو وندىرەدى. كيىمنىڭ قىرىق پايىزىن جۇڭگو وندىرەدى. امەريكانىڭ ۇلەسى ءبىر پايىزعا دا جەتپەيدى. جۇڭگو كەيىنگى ون بەس جىلدا دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ كوپ كولىك وندىرەتىن مەملەكەت بولدى. بىلتىر دۇنيە جۇزىندە 92،5 ملن كولىك قۇراستىرىلدى. 31،5 ميلليونىن جۇڭگو ءوندىردى. اقش-تىڭ ءوندىرىسى ءۇش ەسە تومەن"، - دەدى ساراپشى سۇحباتىندا.
ەكونوميست قازاقستاننىڭ ىشكى احۋالىنا، سونىڭ ىشىندە دوتاسيالىق وبلىستار كوبەيىپ بارا جاتقانىنا دا پىكىر ءبىلدىردى.
"بۇل - وتە كۇردەلى سۇراق. قازاقستان - ۋنيتارلى مەملەكەت. فەدەراتيۆتى مەملەكەتكە قاراعاندا بيۋدجەت ساياساتىن باسقاشا نەگىزدە جۇرگىزەدى. ...ەگەر ورتالىقتان بارلىق قازاقستاننىڭ ايماعىندا بىركەلكى ساياسات جۇرگىزۋگە جاعداي جاساماساق، ءار ءوڭىر ءوزى قانشا تابىس تابادى، كوپ تاپسا، جاقسىراق ءومىر ءسۇرسىن، از تاپسا، ناشار ءومىر ءسۇرسىن دەيتىن بولساق، وڭىرلەردىڭ اراسىنداعى ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك الشاقتىق ۇلعايىپ كەتەدى. ايماقتاردىڭ ەكونوميكاسىن بىركەلكى دامىتۋعا تىرىسۋىمىز كەرەك. الشاقتىققا جول بەرسەك، ءتۇبى ساياسي بىرلىك، ساياسي تۇتاستىق جوعالۋىنا الىپ كەلۋى مۇمكىن"، - دەدى ول.
جاقسىبەك قۇلەكەيەۆتىڭ ايتۋىنشا، سونىڭ ىشىندە ماڭعىستاۋدى ءقازىر قولعا الماسا، بولاشاقتا حالقى كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى.
"ماڭعىستاۋ وبلىسى ون جىل بۇرىن ءوزىن-وزى 75-76 پايىزعا قامتاماسىز ەتەتىن. ءقازىر ونىڭ ۇلەسى 55-56 پايىزعا دەيىن تومەندەپ كەتتى. كوپ ادام "نە سەبەپتى وسىنداي بولىپ جاتىر؟" دەيدى. ونىڭ دا بىرنەشە سەبەبى بار. ەڭ ۇلكەن سەبەبى - ماڭعىستاۋ وبلىسى قازاقستانداعى حالقىنىڭ ءوسۋ قارقىنى جاعىنان ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان ءوڭىر. حالقىنىڭ سانى وتە تەز ءوسىپ جاتىر. ءبىراق ەكونوميكاسىنىڭ قۇرىلىمى، ءوندىرىستىڭ جاڭا سالالارى، بيزنەستىڭ جاڭا سالالارى، وكىنىشكە قاراي، ماڭعىستاۋ وبلىسىندا جاقسى دامىپ جاتقان جوق. سونىڭ سالدارىنان بيۋدجەتكە تۇسەتىن قاراجات بۇرىنعىداي ۇلكەن دەڭگەيدە ءتۇسىپ جاتقان جوق. بىردەن-بىر ايعاعى رەتىندە ماڭعىستاۋ وبلىسىندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ادامداردىڭ ەڭبەك نارىعىنداعى جاعدايىنا كەلەيىك، وتىز پايىزدان استامى ءبىر وندىرىستە، مۇنايدىڭ اينالاسىندا جۇمىس ىستەيدى. سەگىز پايىزدايى قۇرىلىس سالاسىندا جۇمىس ىستەيدى. اۋىل شارۋاشىلىعىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ ۇلەسى ءبىر پايىزعا دا جەتپەيدى. ال ەندى بيزنەستە كاسىپكەرلەردىڭ ۇلەسى بەس پايىزعا دا جەتپەيدى. سوندىقتان جانىن قيناپ جۇمىس ىستەپ، كاسىپپەن اينالىسقاننان گورى "ماعان بەرە بەر" دەپ اۋزىن اشىپ وتىرعان وڭاي سياقتى كورەدى. مەنىڭ بىلەتىنىم اكىمشىلىك تاراپىنان، ۇكىمەتتىڭ تاراپىنان ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ ەكونوميكاسىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن ارنايى باعدارلامالار دايىندالىپ جاتىر. ەرتەلى-كەش ىسكە اساتىن بولار.
ماڭعىستاۋدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى، حالىقتىڭ كۇيى قاشان دا باسشىلاردىڭ نازارىندا. وسى باستان ماڭعىستاۋ ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكاسىن جاقسارتۋعا، قۇرىلىمىن جاڭارتۋعا كوڭىل بولمەيتىن بولساق، بولاشاقتا ول جەردىڭ حالقى ۇلكەن كۇيزەلىسكە ۇشىراۋى مۇمكىن"، - دەدى ول سۇحبات بارىسىندا.
