وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ ەلىمىزگە بەلگىلى شىعىستانۋشى، ءدىنتانۋشى ازامات ءابساتتار قاجى دەربىسالىمەن كەزدەستى.

باسقوسۋدا تاراپتار ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسى جونىندە اڭگىمەلەسىپ، وڭتۇستىكتىڭ تاريحى، ادەبيەتى مەن مادەنيەت، ۇلتتىق بىرىگۋى جايلى ءسوز قوزعادى.

رۋحانيات سالاسىندا تالاي جىلداردان بەرى ءتۇرلى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ كەلە جاتقان ادەبيەت زەرتتەۋشىسى وبلىس باسشىسىن سوڭعى ۋاقىتتا جارىققا شىققان ەڭبەكتەرىمەن تانىستىرىپ، وڭتۇستىككە قاتىستى شىعارمالار توپتاماسىن ۇسىندى. وننان استام تاريحي-فيلولوگيالىق زەرتتەۋلەر مەن ەسسەلەردىڭ، وچەركتەردىڭ اۆتورى ءا.دەربىسالىمەن بولعان ەكەۋارا اڭگىمەدە ءوڭىر باسشىسى عالىمنىڭ بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ۇلكەن ءىس اتقارىپ جۇرگەنىن ايتتى.

شىعىستانۋشىنىڭ زەرتتەۋىنشە، بارشا تاريحشىلار ايتىپ جۇرگەندەي قوجا احمەت ياسساۋي تۇركىستاننان شىققان ەڭ العاشقى عالىم ەمەس، ودان 100 جىل بۇرىن ابدۋللا ءالي ياسساۋي اتتى وقىمىستى دۇنيەدەن وتكەن ەكەن. ياعني، بۇل ازامات 1094 جىلى قايتىس بولعان دەپ بولجايدى ءابساتتار قاجى. سونىمەن قاتار، ول ءۇندىستاننىڭ كاشمير قالاسىنان ياسساۋي بابامىزدىڭ 5-6 ۇرپاعىن تاۋىپتى. يسپانيا استاناسى مادريدتەن دە ياسساۋيگە قاتىستى تاريحي جادىگەر – ياسساۋي تراكتاتىن تاپقان جازۋشى قازىرگى سايرام اۋدانىنان شىققان ءۇش وقىمىستى – نيزاميددين ءاز سايرامي، ءابدىراحمان ءاز سايرامي، سايفاددين ءاز سايرامي ەسىمدى عالىمداردىڭ ەڭبەكتەرىنىڭ كوشىرمەسىن الىپتى. بۇل جاڭالىقتارى تۋرالى حالىقارالىق ۇلكەن باسقوسۋلاردا بايانداپ جۇرگەن عالىم بۇل مالىمەتتەر ءتۇپ-تۇقيانىمىزدىڭ تەرەڭدىگىن ناقتىلاۋدا بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن وتە قۇندى دۇنيە دەپ بىلەدى.

سونىمەن بىرگە، ءوز سوزىندە، ەجەلگى وتىرار قالاسىنان 30 ءفارابيدىڭ شىققانىن العا تارتقان ءا.دەربىسالى قازاقستاننىڭ ءاربىر قالاسى، سونىڭ ىشىندە وڭتۇستىكتەگى ءاربىر شاھار تەرەڭ تاريحي سىردى قويناۋىنا بۇگىپ جاتقانىن مەڭزەيدى. دەمەك، الاشتىڭ دارحان دالاسى قازىنا، بايلىعىنان بولەك، رۋحاني بايلىعى تاسىعان مەكەن ەكەنىن ءوز ەڭبەكتەرىمەن تاعى ءبىر دالەلدەگەن شىعىستانۋشى كەلەشەك ۇرپاق ءۇشىن ءالى دە ىزدەنۋدەن تالمايتىنىن جەتكىزدى.

جازۋشىنىڭ ەڭبەكتەرىمەن تانىسقان جانسەيىت قانسەيىت ۇلى شىعىستانۋشىنىڭ وڭتۇستىككە قاتىستى ەڭبەكتەرىن جەرگىلىكتى باسىلىم بەتتەرى مەن جەكە باسپالاردا جاريالاپ، ۇلتتىڭ رۋحاني بايلىعىن تولىقتىرىپ، ونى كوتەرۋ جونىندە جاۋاپتى باسشىلارعا تاپسىرما بەردى. ءوز كەزەگىندە، ءابساتتار باعىسباي ۇلى بۇل نۇسقاۋدى مەملەكەت باسشىسىنىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ ماقالاسىنداعى تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋدا جاقسى باستاما ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.

ودان سوڭ، شىعىستانۋشى وڭتۇستىكتىڭ بەلسەندى جاستارىمەن كەزدەسىپ، رۋحانيات سالاسىندا پىكىر الماستى.

 

وقو اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى

 

https://dalanews.kz/27018