“رەيحستاگقا ءبىرىنشى بولىپ كىرگەن جاۋىنگەرلەردىڭ اراسىندا جيىرما جاسار لەيتەنانت راقىمجان قوشقاربايەۆ پەن 19-عا ەندى تولعان گريگوريي بولاتوۆ بولدى. ساربازدار قىزىل جالاۋدى وزدەرىمەن بىرگە الا كىرگەن ەدى. 150ء-شى ديۆيزيانىڭ جۋرنالىنداعى جازبادا ساعات تۇسكى ەكى جارىمعا تامان قوشقاربايەۆ پەن بولاتوۆ عيماراتتىڭ ورتالىق جاعىنا ءوتىپ، كىرەبەرىس جەرگە جەڭىس تۋىن ورناتقانى ايتىلعان.
بۇل رەيحستاگتا ەڭ العاش جەلبىرەگەن قىزىل جالاۋدىڭ ءبىرى-تۇعىن. عيماراتتىڭ تۇمسىعىنداعى قىزىل تۋ جاۋىنگەرلەرگە ەرەكشە رۋح بەردى. 30 ءساۋىر كەشكە تامان 674ء-شى جانە 756-شى پولكتىڭ كۇشتەرى قورعانىستاعى گيتلەر اسكەرىنىڭ كۇل-پارشاسىن شىعارىپ، ىشكە ەندى”، – دەپتى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى.
...
مۇنى مينيسترلىكتىڭ رەسمي كوزقاراسى دەپ قابىلداۋعا بولاتىنداي. رەسمي پاراقشادا جارىق كورەتىن كونتەنت ادەتتە قاتاڭ سۇزگىدەن وتەتىنى بەلگىلى.
ەڭ قىزىعى ماسكەۋ كۇنى بۇگىنگە دەيىن قوشقاربايەۆتىڭ ەرلىگىن مويىنداۋدان باس تارتىپ كەلدى. رەسەي شەنەۋنىكتەرى رەيحستاگقا تۋ تىككەن قازاقتى قالقادا قالدىرىپ، بۇل تاقىرىپتى قوزعاۋدان جالتارىپ جۇرەتىن-دى.
رەسەيدەن تارالاتىن “نوۆايا گازەتىنىڭ” حابارلاۋىنشا قوشقاربايەۆتىڭ ەرلىگىن لايىقتى باعالاعان رەسمي بيلىكتىڭ وكىلدەرى بىرەن-ساران عانا.
كرەمل يدەولوگتارى بۇل ەكەۋىنە باتىر دەگەن اتاقتى كوپسىنىپ، ەرلىگىن ەسكەرۋسىز قالدىرعاندى ءجون كورگەن.
...
ءقازىر ءپۋتيننىڭ پارمەنىمەن بەرىلەتىن قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ مەمناگراداسىنان قوشقاربايەۆتىڭ قاسىنداعى بولاتوۆ قۇرالاقان قالعان.
“بۇل قالاي؟” دەپ شامىرقانعان قاۋىمعا كوميسسيا مۇشەلەرى: “بولاتوۆ؟ وعان كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن بەرۋ ارتىق”، – دەپ شورت كەسكەن. بولاتوۆقا باتىر اتاعىن بەرۋدى سۇراپ، پۋتينگە دەيىن شاعىمدانعان رەسەي تاريحشىلارى رەيحستاگقا تۋ تىككەن قازاقتى ۇمىت قالدىرسا كەرەك. ول تۋرالى جۇمعان اۋزىن اشپاپتى.
بولاتوۆتىڭ ءوزى كوزى تىرىسىندە باتىر اتاعى بۇيىرماي، تاسادا قالعانىنا قاتتى نالىعان.
سوعىستان كەيىن قوشقاربايەۆقا جولداعان حاتىندا:
“مۇنىڭ ءبارى قالاي جالعان بولۋى مۇمكىن؟ بىزگە قاراتا “رەيحستاگقا تۋ تىگىپ، ءتىرى قالساڭدار ومىراۋلارىڭ وردەنگە تولادى” دەگەن زينچەنكو مەن وزگە وفيسەرلەردىڭ ايتقانى وتىرىك بولعانى ما؟ ولىمگە باس تىگىپ، وق پەن وتتىڭ ورتاسىنان ورالعانىمىزدىڭ وتەۋى وسى ما؟!” ، – دەيدى قىنجىلىسىن جاسىرا الماي.
...
ايتقانداي بولاتوۆ پەن قوشقاربايەۆقا بەرىلگەن “قىزىل جۇلدىز” وردەنىندە ءبىر شيكىلىك بار سىندى. رەسەي قورعانىس مينيسترىلىگى جانىنداعى سوعىس جىلدارىن زەردەلەيتىن مەكەمە مالىمەتىنشە “قىزىل جۇلدىز” بولاتوۆقا رەيحستاگقا تۋ تىككەنى ءۇشىن ەمەس، سوعىستاعى ساربازدىق مىندەتىن مۇلتىكسىز ورىنداعانى ءۇشىن بەرىلىپتى. ءدال وسىنداي اتاق قوشقاربايەۆقا دا “بۇيىرعان” بولاتىن.
سوعىستان كەيىن كسرو پروپاگانداسى بولاتوۆقا قارا كۇيە جاعىپ، باتىردىڭ اتىن جاماناتتى قىلادى. ورىس قوعامى رەيحستاگتى باعىندىرعان جاۋىنگەردى كەۋدەسىنەن كەرى يتەرەدى. باتىر تابالاۋ مەن قارالاۋعا ۇشىرايدى. كىم كورىنگەننىڭ مازاعى مەن ءاجۋاسىنا قالادى.
بولاتوۆ اقىر سوڭى وز-وزىنە قول سالىپ ءولدى.
ال قوشقاربايەۆتىڭ ەرلىگى قازاقستان تاۋەلسىز العاندا عانا ەلەپ ەسكەرىلدى. 2001 جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ول تۇستا ومىردەن ءوتىپ كەتكەن باتىرعا “حالىق قاھارمانى” اتاعىن بەردى. قازاقستاندا قوشقارباەتىڭ اتىمەن اتالاتىن اۋىلدار مەن كوشە اتاۋلارى كوپ.
“ال 19 جاسار بولاتوۆ كوزدەن دە، كوڭىلدەن عايىپ بولدى. جەتى ساعات بويى جەر باۋىرلاپ رەيحستاگقا جەتكەن باتىردىڭ ەرلىگى تۋرالى ەش جەردە ايتىلمايدى. ءتىپتى تاريح پانىندە جوق. بۇعان قالاي نالىمايسىڭ؟!”، – دەيدى رەسەيلىك تاريحشىلار.
رەسەي باسىلىمدارى دا ءبىراۋىزدان وسى ويدى قوشتاپ وتىر. تەك قوشقاربايەۆتى تىلگە تيەك ەتكەندى ءجون كورمەپتى.
ەگەر الەمجەلىدەگى جازبا ماسكەۋدىڭ تاراپىنان رەسمي راستالسا (نەمەسە مويىندالسا)، قوشقاربايەۆتىڭ اتى بولاتوۆپەن قاتار اتالاتىنى ايدان انىق. ءبىراق بۇعان كرەمل يدەولوگتارى جول بەرە مە قويار ما؟
رەيگحستاگقا تۋ تىككەن قازاقتىڭ رەسەي وقۋلىعىنا ەنۋى، وسى كۇنگە دەيىن جەڭىستى ورىستىڭ اتىمەن بايلانىستىرىپ كەلگەن ءپۋتيننىڭ پروپاگانداسىنا قايشى كەلمەس پە ەكەن؟..
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
