اتاپ ايتقاندا، مينيسترلىك رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە ءتۇسىمدى مولايتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى الىپ تاستاۋدى ۇسىندى. الايدا كەڭەس ءتوراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى امانجان جامالوۆتىڭ ايتۋىنشا، سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى الىپ تاستاۋ باعانىڭ كۇرت وسۋىنە جانە ينۆەستيسيالىق احۋالدىڭ ناشارلاۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. مۇنداي شارالاردىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ءۇشىن پايداسى ماردىمسىز.
– مينيسترلىكتىڭ باياندامالارىن تىڭداساڭ، كوپ ءىس اتقارىلىپ جاتقان سەكىلدى، ءبىراق اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي دۇنيە جوق. بۇل جەڭىلدىكتەردى نە ءۇشىن الىپ تاستاۋ كەرەك ەكەنى تۇسىنىكسىز. دارىلىك زاتتار ءۇشىن قوسىمشا قۇن سالىعى بويىنشا بۇل جەڭىلدىكتىڭ ەكونوميكالىق اسەرى جوق. ءبىراق قوسىمشا قۇن سالىعى تاۋاردىڭ باعاسىنا كىرمەي مە؟ جەڭىلدىكتەردى الىپ تاستاۋ دارى-دارمەك باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلەتىنى انىق، – دەدى امانجان جامالوۆ.
پارتيانىڭ سايلاۋالدى ۋادەلەرى اياسىندا ققس مولشەرلەمەسىن سارالاۋ قاراستىرىلعان. ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيسە-مينيسترى ازامات ءامرين حابارلاعانداي، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلارعا ققس-نىڭ تومەندەتىلگەن مولشەرلەمەسىن ەنگىزۋ، وسى سالىق ءتۇرىنىڭ جالپى مولشەرلەمەسىنىڭ وسۋىنە الىپ كەلەدى. الايدا، امانجان جامالوۆ بۇل ماسەلەلەردى بىر-بىرىمەن بايلانىستىرۋعا بولمايتىنىن اتاپ ءوتتى.
– وتكەن جىلى قازاقستاندا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلارعا ققس 8%-عا تومەندەتىلگەن مولشەرلەمە قولدانىلدى. وسىلايشا، باعانىڭ وسۋىنە جول بەرىلمەدى. ءقازىر ينفلياسيانىڭ ءوسۋىن ەسكەرسەك، بۇل ماسەلە اسا وزەكتى. ناتيجەسىنە كەلسەك، سالىق جينالىمى ءتىپتى ارتتى. ال ناقتى ققس تومەندەتىلگەن مولشەرلەمەسىنەن بولعان شىعىندار، مينيسترلىكتىڭ باعالاۋى بويىنشا، بار بولعانى 9 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى. سوندىقتان جالپى مولشەرلەمەنى كوتەرۋ بويىنشا تالاپ قويۋدىڭ قاجەتى جوق، سىزدەرگە ونداي تاپسىرما بەرىلمەگەن، – دەدى كەڭەس ءتوراعاسى ازامات امرينگە قاراتىپ.
ءوز كەزەگىندە قارجى ۆيسە-مينيسترى باقتيار قوجاحمەتوۆ سالىقتىق جانە كەدەندىك اكىمشىلەندىرۋدى سيفرلاندىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى باياندادى.
– وتكەن جىلدان باستاپ ونلاين باقىلاۋ-كاسسا ماشينالارىن (بكم) پايدالانۋعا كوشۋ جۇرگىزىلدى. بيىل «E-salyq-Business» ءموبيلدى قوسىمشاسى ارقىلى پيلوتتىق جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. بارلىق جەردە تاۋار اينالىمىن باقىلاۋ ءۇشىن تاۋارعا ىلەسپە جۇكقۇجات (ءتىج) ەنگىزىلۋدە، – دەدى باحتيار قوجاحمەتوۆ.
بۇل رەتتە، كەڭەس ءتوراعاسى 2015 جىلدان بەرى ەلىمىزدە 660 مىڭنان استام قاتىسۋشى تىركەلگەن ەلەكتروندىق شوت-فاكتۋرالار جۇيەسى (ەشف) قارقىندى جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكە سالدى.
– ءسىز ونلاين باقىلاۋ-كاسسالىق ماشينا، ەلەكتروندىق شوت-فاكتۋرا، تاۋارعا ىلەسپە جۇكقۇجات، ۆيرتۋالدى قويما جۇيەلەرى تۋرالى اۋىز تولتىرا ايتتىڭىز. ءبىراق كاسىپكەرلەردەن بۇل جۇيەلەردىڭ جۇمىسىنا قاتىستى ۇنەمى شاعىم تۇسەدى. ويتكەنى ولار بىر-بىرىنەن كوشىرەدى. ەگەر ەلەكتروندىق شوت-فاكتۋرالار تاۋارلاردى باقىلاۋدىڭ نەگىزى بولسا، وندا سونىڭ نەگىزىندە جۇمىس جۇرگىزىلۋى كەرەك.
جاڭا جۇيەلەر مەن پيلوتتىق جوبالار ويلاپ تابۋدىڭ قاجەتى جوق. بيزنەسكە ولاردى پايدالانۋ ىڭعايلى بولۋى ءۇشىن جۇيەلەردى وڭايلاتۋ قاجەت. ال ءقازىر سىزدەر تەك كاسىپكەرلەردىڭ ۇرەيىن الىپ جۇرسىزدەر، – دەدى امانجان جامالوۆ.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنە ۇسىنىلعان سالىق جەڭىلدىكتەرىنىڭ تىزبەسىن قايتا قاراۋ، سونداي-اق وندىرىستىك جانە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلارعا ققس مولشەرلەمەلەرىن سارالاۋ بويىنشا ناقتى ۇسىنىستار ەنگىزۋ ۇسىنىلدى.
قارجى مينيسترلىگىنە قولدانىستاعى جۇيەلەر مەن پيلوتتىق جوبالاردى جەڭىلدەتۋگە نازار اۋدارۋ جانە باسقا جۇيەلەرمەن قايتالانۋدى بولدىرماۋ ماقساتىندا «ەلەكتروندىق شوت-فاكتۋرالار» اقپاراتتىق جۇيەسى نەگىزىندە تاۋارلاردىڭ قاداعالانۋىن قامتاماسىز ەتۋ ۇسىنىلادى.
