«تىلىمىزدەن، مادەنيەتىمىزدەن ايىرىلا جازدادىق، سول قورقىنىش بىزدە قالىپ قويدى. اسىرەسە، بۇل ۇرەي اعا بۋىندا باسىم.
ءقازىر قازاقستاندا قازاق تىلىنە قارسى ءبىر ادام جوق. ماسەلە ءبىزدىڭ وزىمىزدە، قازاقتاردا.
«پرەزيدەنت نەگە تەك قازاقشا سويلەمەيدى» دەگەن سوزدەر ايتىلاتىنىن بىلەم. قىرىق رۋدان جيىلعان، كوپ ەتنوستان قۇرالعان ەلمىز. ونىڭ ءبارى پرەزيدەنتتىڭ ءسوزىن تۇسىنبەسە نە بولادى؟ رەسەيدىڭ، اقش-تىڭ، تۇركيانىڭ پرەزيدەنتتەرى ءبىر عانا تىلدە سويلەيدى. ال مەنىڭ ەكى تىلدە سويلەۋىمە تۋرا كەلەدى. وسىلايشا مەن ەكى ەسە كوپ جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇرمىن.
ءبىراق ماڭگىلىك بۇلاي بولمايدى. ءقازىردىڭ وزىندە ەلىمىزدە قازاقتىڭ ۇلەسى 70 پروسەنتكە جاقىنداپ كەلە جاتىر. 2025 جىلعا دەيىن دايىندالىپ، قازاق ءتىلىن بارلىق جەردە ەنگىزۋگە جۇمىس جاسايمىز.
ءبىراق باسقا تىلدەردەن اجىراپ قالۋعا بولمايدى. جابىسىپ ايىرىلمايىق دەگەن ءسوز ەمەس، ماسەلە مادەنيەتتە. قانشا ءتىل بىلسەڭ، سونشا مادەنيەتتىسىڭ. ورىس ءتىلى الەمنىڭ ادەبيەتىنە جول اشتى، عىلىمىنا جول اشتى.
ال اعىلشىن تىلىنە كەلسەك، جولداۋداعى ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن اعىلشىن ءتىلى كەرەك. ول تىلدە مەديسينادا جاڭا جاسالعان تەوريا سيپاتتالادى. ول ورىس تىلىنە اۋدارىلۋى ءۇشىن كەمىندە 5 جىل كەرەك. ال قازاق تىلىنە اۋدارۋ ءۇشىن قانشا جىل كەرەك؟
ەگەر عىلىم، اقپارات، يننوۆاسيا، مادەنيەت ورىس تىلىندە دامىسا، بۇكىل الەم ورىسشا سويلەگەن بولار ەدى. ءبارى قىتايدان شىقسا، ءبارى قىتايشا ۇيرەنۋى كەرەك بولادى. قالاساق تا، قالاماساق تا، سولاي بولار ەدى. ول قاجەتتىلىك.
اعىلشىن ءتىلىن بىلمەي، اعىلشىن تىلىندە اشىلعان جاڭالىقتى بىلمەي قالاي دارىگەر بولاۋعا بولادى؟ اعىلشىن ءتىلىن بىلمەي قالاي عالىم بولاسىز؟» دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سونىمەن قاتار ەلباسى قازاق تىلىنە الدەقاشان ءسىڭىپ كەتكەن سوزدەردى قازاق تىلىنە اۋدارۋدىڭ قاجەتسىزدىگى تۋرالى دا ايتتى.
«شەت ەلدىك تەرميندەر ارقىلى قازاق ءتىلىن بايىتۋدىڭ ورنىنا، لينگۆيستيكالىق كوميتەتى نەشە ءتۇرلى سوزدەردى ويلاپ تابادى. مارقۇم ەركەعالي راحمادييەۆ ايتۋشى ەدى «كومپوزيتور ەدىم، ەندى سازگەر بولدىم. پيانينوم كۇيساندىق بولدى» دەپ. پروسەنتتى «پايىز» دەپ الدىڭىزدار. مەن «پايىز» دەگەن ءسوزدى قولدانبايمىن» دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
دەرەككوز: egemen.kz
