قازاقستاننىڭ العاشقى تاۋەلسىزدىك جىلدارى ءماجىلىس دەپۋتاتى بولعان ورازالى سابدەنوۆ نازاربايەۆ ءنۇرقادىلوۆتى ءماجىلىس ءتوراعاسى بولدىرماي تاستاعان كەز تۋرالى ايتتى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بۇل تۋرالى ول جۋرناليست اسىلحان ماماشۇلىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى. ەڭ الدىمەن جۋرناليست ەلدەگى ءماجىلىس ءتوراعاسىن سايلاۋ تاريحى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەرگەن.
«جاڭا قازاقستانمەن سىيىسپاي، ءتوراعالىقتان كەتكەن نۇرلان نىعماتۋلين دە بىرنەشە رەت جالعىز ءوزى ىڭ-شىڭسىز سايلانا سالعان بولاتىن. ارىدەن باستايىق. 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا نازاربايەۆ قازاقستان پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. سوندا جوعارى كەڭەس ءتوراعاسى ەرىك اسانبايەۆ ۆيسە-پرەزيدەنت بولىپ سايلانىپ، ورنى بوساپ قالدى. 12 جەلتوقساندا دەپۋتاتتار جوعارعى كەڭەس ءتوراعاسىن سايلادى».
سول كەزدە جوعارعى كەڭەس ءتوراعاسى مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان سەرىكبولسىن ءابىلدين بىلاي دەپ ەسكە العان:
«پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتىپ 10 جەلتوقساندا تۇستەن كەيىن يناۋگۋراسياسىن جاسادىق. نازاربايەۆ ريزا بولدى. وڭاشا سويلەسىپ وتىرعاندا «ەرتەڭ جوعارعى كەڭەس ءتوراعاسىن سايلاعاندا ءسىزدى قولدايمىن، ءسىز بولماعاندا كىم بولادى؟» دەپ ايتقان».
اسىلحان ماماش ۇلى كەلتىرگەن دەرەكتەرىندە كەلەسى كۇنى جوعارعى كەڭەستىڭ جيىنى بولعانىن ايتادى. دەپۋتاتتار 3-4 كانديداتۋرانى ۇسىنعان. ىشىندە جوعارعى كەڭەس ءتوراعاسى مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان سەرىكبولسىن ءابىلدين دە بار. سول كەزدە ءبىر دەپۋتات شىعىپ «ءابىلديننىڭ كانديداتۋراسىنا قارسىمىن» دەيدى.
«ءابىلدين بولادى دەپ سەنىپ وتىرعان ءبىراز دەپۋتات اڭتارىلىپ قالعان. ءبىرازى ابىلدينگە قارسى شىققان. قىپ-قىزىل داۋدان كەيىن ءابىلدن داۋىسقا سالىنىپ، سايلانى، ءتوراعا بولادى. وعان قارسى شىققان دەپۋتاتتى نازاربايەۆ قولداعان بولىپ شىققان».
بۇل تۋرالى نازاربايەۆ جاقىندا شىققان مەمۋارىندا دا ايتقان ەكەن. كىتابىندا ەكس-پرەزيدەنت ابىلدينمەن جۇمىس ىستەگىم كەلمەدى دەپ ەسكە العان.
«اقىرى بۇل جوعارعى كەڭەستى 1993 جىلى جەلتوقساندا زامانبەك ءنۇرقادىلوۆتىڭ كومەگىمەن نازاربايەۆ تارقاتىپ جىبەرگەن. ءسويتىپ 1994 جىلى ناۋرىزدا جوعارعى كەڭەستى قايتادان سايلايدى. ءتوراعا كىم بولادى دەگەن ماسەلە تاعى شىعادى. نازاربايەۆ ءابىش كەكىلبايەۆتىڭ كانديداتۋراسىن قولدايدى. وعان باسقا دەپۋتاتتار كونە سالماي عازيز الدامجاروۆتى ۇسىنادى. قۋانىش سۇلتانوۆ پەن سۇلتان سارتايەۆ تا كانديداتۋراسىن ۇسىنادى. ءتوراعا سايلاۋ قىزىپ، ماسەلە ەكىنشى تۋردا ءبىراق شەشىلەدى»
ءبىرىنشى تۋردا الدامجاروۆ كەكىلبايەۆتان ءبىر داۋىس كەم تۇسەدى. ەكىنشى تۋردا نازاربايەۆ قولداپ وتىرعان كەكىلبايەۆ جەڭىپ، ءتوراعا بولادى. جوعارعى كەڭەستىڭ قۇقىعى اتقارۋشى بيلىكتەن كەم بولماعان. دەپۋتاتتار پرەزيدەنتتىڭ ءوزىن شاقىرىپ، سۇراق قويا الادى.
ءبىراق نازاربايەۆقا بۇل ۇناماي، ول جوعارعى كەڭەستى تارقاتىپ جىبەرەدى. ارتىنشا سەنات پەن ءماجىلىس پايدا بولادى. ءماجىلىس ءتوراعاسى بولىپ مارات وسپانوۆ سايلانادى. ءبىراق ونىڭ ءوزى وڭاي بولماعان. وسپانوۆ قالاي سايلانعانىن سول كەزدەگى جوعارعى كەڭەستىڭ دە، ءماجىلىستىڭ دە دەپۋتاتى بولعان ورازالى سابدەنوۆ اسىلحان ماماشۇلىنا اڭگىمەلەپ بەرگەن.
«جارتى ساعاتتان كەيىن پرەزيدەنت شاقىردى. ول رەسەيدىڭ قورعانىس ءمينيسترىن قابىلداپ وتىر ەكەن. ونى شىعارىپ سالىپ، مەنى شاقىردى. مەن كىردىم. «مەن سەنى قۇتتىقتايمىن. سەنى مينيستر ەتىپ قويايىن دەپ ەدىم. ءبىراق سەن بۇل جەردە كوپ وتىرمايسىڭ. پرەمەردىڭ ورىنباسارى بولاسىڭ» دەدى. «مەن ۇلى ءجۇزبىن، سەن دە ۇلى ءجۇزسىڭ. ءبارىن الىپ العان بولمايدى عوي، مەن ءماجىلىس ءتوراعاسى وسپانوۆ بولسىن دەپ وتىرمىن. كوميتەت ءتوراعاسى بولىپ وتىرا بەرەسىڭ. ءبىراق تۇسپەي-اق قويشى (سايلاۋعا)» دەدى. ءبىر ۋاقىتتان كەيىن كەتەردە «سەن ءتۇس (سيلاۋعا)» دەيدى. «سەنىڭ الدىڭدا زامانبەكتى شاقىردىم. كەلىپ، «مەن تۇسەمىن، مەن وتەمىن» دەپ مەنى تىڭداماي، ايقايلاپ كەتتى. ول وتە المايدى. وتپەيدى دە» دەدى. «مارات وسپانوۆقا داۋىس بەرەمىز، ءسويتىپ كانديداتۋراڭدى ال» دەدى. ماعان بۇل ۇنامادى. ارقامنان قاعىپ، شىعارىپ سالدى.
كەشكە ماعان مارات وسپانوۆ حابارلاسىپ، «ساعان پرەزيدەنت ايتتى عوي» دەدى. «مارات، نە ايتىپ وتىرسىڭ؟ مەن ەمەس، دەپۋتاتتار سايلايدى عوي سەنى» دەدىم. كەلەسى كۇنى سايلاۋ باستالدى، ءتوراعالىققا ۇسىنىس جاسالدى. ەرتەڭىنە زامانبەكتى، وسپانوۆتى ۇسىندى، جولداسبەكوۆتى ۇسىندى. جولداسبەكوۆتى نازاربايەۆ شاقىرىپ كەلىسىپ قويعان ەكەن. ول كەلىسىپ، كوميتەت ءتوراعاسى بولامىن دەپتى. ءسويتىپ ول كانديداتۋراسىن الىپ، سايلاۋعا تۇسپەيمىن دەدى. ءبىر ۋاقىتتان كەيىن مەنى ۇسىنىپ جىبەردى. مەن سايلاۋعا تۇسپەيمىن دەپ كەلدىم عوي. سولتۇستىك قازاقستاننىڭ ءبىر ورىسى مەنى ۇسىنىپتى. ءوز اتىمدى ەستىگەندە تاڭعالدىم. سويتسەم پرەزيدەنت بىرەۋ مەنى ۇسىنىپ جىبەرەتىنىن الدىن الا بىلگەن ەكەن عوي. پرەزيدەنتكە بەرگەن ءسوزىم بار عوي، كانديداتۋرامدى الامىن دەدىم. ەكى ادام عانا – ءنۇرقادىلوۆ پەن وسپانوۆ قالدى عوي. ءنۇرقادىلوۆ وتپەي قالدى"، - دەيدى ورازالى سابدەنوۆ.
ارتىنان بىرنەشە دەپۋتات ورازالى سابدەنوۆتىڭ كابينەتىنە كەلىپ، نەگە كانديداتۋراسىن الىپ تاستاعانىن سۇراي باستاعان. ءتىپتى زامانبەك ءنۇرقادىلوۆ تە كەلىپ، سابدەنوۆ كانديداتۋراسىن الىپ تاستاعانىنا نارازى بولعان.
«تى دۋراك. جارايدى، مەن وتپەيمىن، سەن وتەر ەدىڭ عوي، ۇندەمەي وتىرسايشى» دەدى. مەن ءسوز بەردىم دەدىم»، - دەيدى ورازالى سابدەنوۆ.
وسىلايشا پارلامەنت سايلاۋىنا دا، ونىڭ ءتوراعاسىن سايلاۋعا دا نازاربايەۆتىڭ ارالاسىپ جۇرگەنىن كورەمىز دەيدى جۋرناليست اسىلحان ماماش ۇلى.
