مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى ءىرى لاۋازىمعا جايعاسقالى بەرى باسى داۋدان ارىلماي كەلەدى. ول بۇل لاۋازىمعا بارعاندا-اق جۇرت ءارتۇرلى پىكىر ءوربىتىپ، ونىڭ بىلىكتىلىگى مەن قوعامدىق بەدەلىنە كۇمانمەن قاراعان...

ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى تۋرالى داۋلى ماسەلە سوڭعى كەزدە ءتىپتى كۇشەيە ءتۇستى. وزگەلەر ەمەس، ەلگە بەدەلدى اكتەرلەر مەن رەجيسسەرلەر بىرىنەن كەيىن ءبىرى ونىڭ ءىسىن سىنعا الىپ، «سىبايلاس جەمقورلىققا» قاتىسى بار دەپ ايىپتاپ الەك.

 

جابىق جينالىستاعى «اشىق اڭگىمە»

[caption id="attachment_20591" align="alignright" width="354"] ا. مۇحامەدي ۇلى[/caption]

وسىدان ءبىر جىل بۇرىن «قازاقفيلم» كينوستۋدياسىنىڭ باسشىلارىمەن جابىق كەڭەس كەزىندە ايتقان مۇحامەدي ۇلىنىڭ «اشىق اڭگىمەسى» عالامتوردى ءدۇر سىلكىنتكەن بولاتىن. وندا مينيستر «كينو ماماندارىنا» جۇمسالعان قارجىنىڭ ەسەبىن جابۋ مەن الداعى قارجىنى قالاي جۇمساۋ كەرەكتىگىن ءوزى «تۇسىندىرگەن». مۇحامەدي ۇلى وندا ميلليونداعان قارجىنى «وڭدى جاراتۋدىڭ» جولىن ۇيرەتىپ، قارجىنىڭ سمەتالىق قۇنىن دا ءوزى ەسەپتەپ بەرگەن. كينوماماندارىنىڭ ايتقان ۇسىنىستارىنا شامىرقانعان ول: «تىڭداڭدار! سىزدەر ەشكىم ەمەسسىزدەر! بىزگە ءوز شارتتارىڭدى نەگە تىقپالاي بەرەسىڭدەر؟ ءبىز بۇل ماسەلەنى قايتا قاراستىرمايمىز»، – دەپ دۇرسە قويا بەرگەن. مۇنان سىرت، كوپ داۋ تۋعىزعان «قازاق ەلى» سەريالىنا دا توقتالىپ، «قىلمىستىق ءىس» قوزعاۋعا مۇمكىندىگى بار ەكەنىن ەسكەرتەدى.

بۇل اۋديوجازبا جاريالانىسىمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءتۇرلى پىكىر تۋىنداعان. «ءمينيستردىڭ ءوزى مۇنداي «اشىق اڭگىمە» ايتسا، وزگەلەر نە ىستەمەي جاتىر؟» دەگەن سۇراقتار كوپتەپ قويىلىپ، زاڭ ورگاندارى مۇنى تەكسەرەتىن شىعار دەپ تە ۇمىتتەنگەن. ءبىراق ەشقانداي تەكسەرۋ بولعان جوق.

ءمينيستردىڭ ءوزى كەيىنىرەك جۋرناليستەرگە:

«ول جەردە اشىق اڭگىمە بولدى. باستىسى، بىزگە ءتۇسىرىلىمدى جالعاستىرۋ قاجەت ەدى. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، وعان دەيىن قارجى جۇمسالىپ كەتتى، فيلم توقتاپ قالۋى مۇمكىن دەپ حابارلاندى. شىن مانىندە، سىزدەر كۋا بولعانداي، اقشا كەدەرگىمەن جىبەرىلىپ وتىردى. مەن، كەرىسىنشە، تەحنيكالىق كەدەرگى بولماۋىن، مۇنىڭ سەبەبى نەدە ەكەندىگىن انىقتاۋعا تىرىستىم. ءبىز وسى سۇراقتى شەشتىك»، – دەپ جاۋاپ بەردى.

اۋديوجازبانى مۇقيات تىڭداعان ادامدار وندا تەك قانا ءبىر فيلم تۋرالى ەمەس، كوپتەگەن تۇيتكىلدى ماسەلەلەر ايتىلعانىن، بەلگىسىز سۇراقتاردىڭ ءالى دە كوپ ەكەنىن جەتكىزەدى.

 

[caption id="attachment_20594" align="alignleft" width="271"] ت. جانىبەكوۆ[/caption]

«فەنيكستىڭ» ك ۇلى...

وسى جىلى جاز مولشەرىندە «فەنيكس» اتتى فيلم ءتۇسىرۋدى قولعا العان رەجيسسەر تالعات جانىبەكوۆ ارىستانبەك مۇحامەديۇلىن ءفيلمدى ۋاقتىلى اياقتاۋعا كەسىرىن تيگىزىپ وتىر ءارى «پارا سۇرادى» دەپ ارنايى ۆيدەومالىمدەمە جاسادى.

«ءبىز «فەنيكس» ءفيلمىن عارىشكەرلەر كۇنىنە جاقىن اياقتايمىز دەپ جوسپارلاعان بولاتىنبىز. الايدا، ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى بولعالى بەرى جوسپارىمىز ىسكە اسپاي قالدى. جاڭا باسشىلىق ءبىزدىڭ كارتينانى زاڭسىز قىسىپ تاستادى. ەندى ءبىز ءارى قاراي جىلجي الار ەمەسپىز.

ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى حالىقتى كۇلدىرىپ، تالاي بىلىققا كىردى. بۇل جاي كۇلكى ەمەس، كۇيىنىشكە تولى كۇلكى بولىپ وتىر. كوزىمىزگە جاس الىپ كۇلۋىمىزگە تۋرا كەلىپ وتىر. ونداي ادام مادەنيەت سالاسىن باسقارعاننان كەيىن بۇكىل الەم ءبىز تۋرالى نە ويلايدى؟»، - دەپ اشىنعان رەجيسسەر، بۇدان ارى «ءقازاقفيلمنىڭ» ۇرلىققا قاتىسى بارلار اراسىندا اكتەر، پروديۋسەر، «قازاقفيلم» پروديۋسەرلىك ورتالىعىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى سەرىك جۇباندىقوۆ جانە مينيستر ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى دا بار ەكەنىن ايتادى. «مۇحامەدي ۇلىنىڭ ادامدارى ماعان مۇلدەم كەلىسىمىمدى بەرە المايتىن سۇراقتارمەن كەلدى. «جوق» دەگەننەن كەيىن جوبامىزدى توقتاتىپ تاستادى»، - دەيدى جانىبەكوۆ.

بۇل دا ءبىراز داۋعا ۇلاستى. ءتىپتى، ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلىنىڭ رەجيسسەردى سوتقا بەرەتىنىن مالىمدەپ، كەيىننەن ول رايىنان قايتقانىن ادۆوكاتى ارقىلى ۇقتىق. بۇل جونىندە ءمينيستردىڭ ادۆوكاتى: «تالعات جانىبەكوۆتىڭ مالىمدەمەسى بويىنشا، تەرگەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى، ونىڭ ايتقان دەرەكتەرى تەكسەرىلدى. دەگەنمەن، مينيستر تاراپىنان، مينيسترلىكتىڭ قىزمەتكەرلەرى تاراپىنان ەشقانداي زاڭ بۇزۋشىلىقتار بولماعانى انىقتالدى»، - دەگەن بولاتىن.

[caption id="attachment_20595" align="alignright" width="382"] ع. مىرزاشيەۆ[/caption]

وسى داۋ ءورشىپ تۇرعاندا انيماسيالىق كينو قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى عالي مىرزاشيەۆ تە كينويندۋسترياسى سالاسىندا جەمقورلىقتىڭ ءورشىپ تۇرعانىن ايتىپ، جالپاق جۇرتتى تاعى دا مۇحامەديۇلىنا بۇرعان. ونىڭ پىكىرىنشە، ەلىمىزدە كينو سالاسى دامۋى ءۇشىن اۋەلى پاراقورلىقتان ارىلۋىمىز كەرەك. بۇگىنگىلەر ودان ارىلماق تۇگىل، ءتىپتى بەلشەسىنەن باتىپ بارادى.

كەيىن وسى داۋ جونىندە بەلگىلى ونەر قايراتكەرى، ق ر حالىق ءارتيسى تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ تا ءمينيستردىڭ 150 مىڭ دوللار كولەمىندە اقشا سۇراعانىن مالىمدەپ، مۇنداي زاڭسىزدىقتارعا ءتوزۋ قيىن ەكەنىن جەتكىزگەن.

تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، «فەنيكس» ءقازىر ورتا جولدا توقتاپ تۇر. مۇنىڭ بارىنە وسى سالا باسشىلارىنىڭ «قۇلقىن» ەسەپتەرى كىنالى...

 

جامانقۇلوۆ تاعى ءبىر قۇپيانى جاريالادى

[caption id="attachment_20596" align="alignleft" width="238"] ت. جامانقۇلوۆ[/caption]

جۋىردا تاعى دا جامانقۇلوۆ بەلگىلى سايتتاردىڭ بىرىنە سۇحبات بەردى. وندا ول ءوز ۇستىنەن جازىلعان ارىز تۋرالى ايتا كەلىپ، مادەنيەت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىمەن ەرەگەسى ول الماتىداعى ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا رەكتور بولىپ تۇرعان كەزدە باستالعانىن اڭگىمەلەيدى. اكتەردىڭ سوزىنە سەنسەك، مۇحامەدي ۇلى سول كەزدە مەملەكەتتەن بولىنگەن گرانتتارعا ءوزىنىڭ تىزىمىندەگى تالاپكەرلەردى قابىلداۋىن تالاپ ەتكەن.

«ءبىزدىڭ مينيسترمەن تەكەتىرەسىمىز ول رەكتور بولىپ تۇرعان كەزدە باستالعان. مەن جۇرگەنوۆتە ساباق بەرەمىن. ول – رەكتور. بار بولعانى ۇكىمەتتەن 12 گرانت بولىنەدى، سول كەزدە. ارىستانبەك مىرزا بارلىق 12 گرانتتى ءوزىنىڭ تىزىمىمەن جاساۋعا تىرىستى. بۇل وسىدان 4 جىل بۇرىن بولعان اڭگىمە. مەن بۇل ءتىزىمدى ورىنداي المايتىنىمدى اشىق ايتتىم. سول جەردەن ءبىزدىڭ ايقاس باستالعان. ول كىسى ماعان دوق كورسەتتى. «سەن مەنىڭ كىم ەكەنىمدى بىلمەيدى ەكەنسىڭ، مەن سەنى جۇمىستان شىعارىپ جىبەرەمىن» دەگەن سوزدەر ايتىلعان سوڭ، ەكەۋىمىز شەكىسىپ قالدىق. سول تەكەتىرەس ءمينيستردىڭ كوڭىلىندە ساقتالىپ قالعان ەكەن. سودان ول كىسى مينيستر بولا سالا، مىنا ءبىزدىڭ وداقتىڭ سەزدىن وتكىزىڭدەر دەپ بۇيرىق سوقتى»، – دەيدى بەلگىلى اكتەر.

ازىرگە بۇل سۇحبات تۋرالى مينيستر تاراپىنان ەشقانداي جاۋاپ بولعان جوق. بۇل سۇحباتتى سايت وقىرماندارى ءار ساققا جۇگىرتىپ جاتىر. ءبىرى ءمينيستردى اقتاسا، ەكىنشىلەرى اكتەردى جاقتايدى...

 

[caption id="attachment_20601" align="alignleft" width="184"] س. جۇباندىقوۆ[/caption]

سەرىك جۇباندىقوۆ كىم؟

مادەنيەت ءمينيسترى تۋرالى داۋدىڭ كوبىندە اتى قوساقتالىپ جۇرەتىن سەرىك جۇباندىقوۆ دەگەن «ءقازاقفيلمنىڭ» ۆيسە-پرەزيدەنتى بار. مينيستر تۋرالى ءار جولعى مالىمدەمەلەر مەن شۋلاردا ونىڭ ەسىمى قوسا جۇرەدى. بەلگىلى اكتەر ءارى پروديۋسەر جۇباندىقوۆ ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلىنىڭ جەرلەسى ءارى سەنىمدى سەرىگى دەگەن ءسوز بار. ءومىربايانىنا قاراعاندا ۇزاق جىلداردان بەرى «قازاقفيلمدە» باسشىلىق قىزمەت اتقارىپ كەلەدى. رەجيسسەرلەردىڭ كوبى كينو سالاسىنداعى «قارجىلىق قويىلىمدار» وسى كىسىنىڭ ارالاسۋىمەن ىسكە اساتىنىن ايتىپ ءجۇر. سەبەبى، ول سوناۋ 1980 جىلداردان بەرى كينو سالاسىنىڭ نەگىزگى تەتىگىن قولعا ۇستاپ وتىرعانداردىڭ ءبىرى كورىنەدى.

 

ەرجانوۆ نەگە رەنجۋلى؟

[caption id="attachment_20597" align="alignright" width="360"] ءا. ەرجانوۆ[/caption]

وتكەن اپتانىڭ ىشىندە ەلىمىزدە «ەۋرازيا» كينوفەستيۆالى وتكەنى بەلگىلى. وسى كەزدە بەلگىلى رەجيسسەر، فيلمدەرى حالىقارالىق فەستيۆالدەردە جۇلدە الىپ جۇرگەن تالانت يەسى ءادىلحان ەرجانوۆ وقىس مىنەز تانىتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، سەرىك جۇباندىقوۆ ءفيلمدى ءتۇسىرۋ جۇمىستارىنا بولىنەتىن 100 ميلليون تەڭگەنىڭ 80 ميلليونىن «قايتارىپ بەرۋدى» سۇرايتىن كورىنەدى. رەجيسسەر مۇنداي بىلىققا وزگە رەجيسسەرلەر كونسە دە، ءوزى كونە المايتىنىن جەتكىزىپ وتىر.

ەرجانوۆتىڭ مالىمدەمەسى تۋرالى ءالى ەشقانداي تۇسىنىكتەمە بەرىلگەن جوق.

P.S. ءبىز ەشكىمدى قارالاۋدان اۋلاقپىز. ايتقىمىز كەلگەنى، مادەنيەت سالاسىنداعى مۇنداي داۋ-دامايدىڭ بۇعان دەيىن بولماعانى... ءمينيستردىڭ اينالاسىندا وربىگەن اڭگىمە تەك كينو سالاسىمەن شەكتەلمەيدى. وزگە سالا ماماندارىنىڭ دا ايتار ۋاجدەرى جەتەرلىك. ءبىز تەك ءبىر سالانىڭ اينالاسىنداعى داۋ-شاردى عانا شەتجاعالاي ءتىزىپ شىقتىق.

ماقالا قازاق سايتتارىندا جاريالانعان ماتەريالدار نەگىزىندە ازىرلەندى.  

فاريدا مۇراتوۆا