يران زىمىراندارىن اتقىلاماي-اق 1 قازاندا كەشكە قاراي مۇناي نارىعىندا دۇربەلەڭ بۇرق ەتتى. تاياۋ شىعىستا سوعىس وتىنىڭ تۇتانعالى جاتقانىن، ءبىرىنشى بولىپ اق ءۇي مەن پەنتاگونداعى دەرەككوزدەرگە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، امەريكالىق ىسكەرلىك باق-تار دابىل قاعا حابارلادى. سول-اق ەكەن، لوندون بيرجاسىندا 1 قازاندا كەشكە قاراي ابىر-سابىر باستالىپ كەتتى: Brent مۇناي فيۋچەرستەرى 2،84%-عا ءوسىپ، قارا التىننىڭ ءبىر باررەلى 73،74 دوللاردى قۇرادى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
ارادا ەكى ساعات وتەر-وتپەس ۋاقىتتا شىنىمەن دە يران يزرايلعا قاراي 400 زىمىراندى باعىتتاي جاۋدىردى. بۇدان سوڭ بيرجادا تىزگىن قاعىپ ۇلگەرگەن Brent ماركالى مۇناي باعاسىنىڭ ءوسىمى ەندى 5،01%-دى قۇراپ، ءبىر باررەلى 75، 29 دوللارعا جەتتى. جالپى، ماماندار تاياۋ شىعىستاعى شيەلەنىس بۇدان ءارى ۋشىقسا، باعا 100 دوللارعا (!) دەيىن بارادى دەگەن ويدا.
نەگىزى، سوڭعى ەكى اپتا بويىندا حالىقارالىق نارىقتاعى مۇنايدىڭ باعاسى تەك تومەندەپ وتىرعان بولاتىن. ويتكەنى وپەك+ پەن ليۆان ەلدەرى باعانى جوعارى ۇستاۋ ءۇشىن مۇنايدى شەكتەپ ءوندىرۋ امالىنان باس تارتۋعا قۇلىقتى ەكەندەرىن جاريالاعان. وسى جاڭالىقتان كەيىن قارا التىن باعاسى اقىرىنداپ تومەندەپ جاتقان بولاتىن. ال ەندى جىل باسىنان بەرى ماماندار كۇدىكتەنە كۇتكەن جاعداي ورىن الدى. يران يزرايلگە اشىق قاقتىعىسقا شىقسا، مۇناي باعاسىنىڭ قىمباتتايتىنىن ساراپشىلار جىل باسىنان بەرى ايتىپ كەلەدى. نەگە دەيسىزدەر مە؟
ويتكەنى بۇل ارادا ماسەلە يراننىڭ سولتۇستىگىن جانە وماننىڭ وڭتۇستىگىن تۇيىقتاپ جاتقان ورمۋز بۇعازىندا بولىپ تۇر. سەبەبى وسى بۇعاز ارقىلى پارسى شىعاناعىندا مۇناي وندىرەتىن مەملەكەتتەردىڭ مۇنايى تاسىمالدانادى. كەيءبىر دەرەكتەرگە قاراعاندا، ونىڭ جالپى كولەمى وندىرىلگەن "قارا التىننىڭ" 20 پايىزىنان اسادى. سول سەبەپتەن ساراپشىلار ورمۋز بۇعازىن يران بيلىگىنىڭ وزگەلەرگە دوق كورسەتەتىن قۇرالىنا بالايدى. قاقتىعىس باستالسا، يران وسى بۇعازدى جاۋىپ تاستاۋى مۇمكىن. ەرەگەسسە يزرايل دا وسى بۇعازدى اتقىلاۋى ىقتيمال. مۇنداي جاعدايلاردا مۇناي تاسىمالى ماسەلەسىنىڭ باسى قىلتيىپ شىعا كەلەدى، كەيبىر جەرلەردە تاپشىلىق ورىن الادى، ەسەسىنە باعا شارىقتايدى.
ماسەلەن، 2024 جىلدىڭ باسىندا Bank of America جاريالاعان بولجامعا سايكەس، يزرايل مەن يران اراسىنداعى قارۋلى قاقتىعىس ايدان ايعا جالعاسا بەرەتىن بولسا، وندا يران مۇنايىنىڭ تاسىمالى كىلت تەجەلەدى.
"ونداي جاعدايدا اقش-تا وندىرەلەتىن WTI مۇنايىنىڭ ءبىر باررەلى 123 دوللارعا باعالانۋى مۇمكىن. ال قاقتىعىس كەڭ كولەمدى سيپاتقا ۇلاسسا، وندا يرانداعى مۇناي ءوندىرىسى تاۋلىگىنە 1،5 ملن باررەلگە دەيىن قىسقارماق. ويتسە وپەك+ ەلدەرى مۇناي ءوندىرىسىن ارتتىرادى، ءبىراق تاسىمال جاعىنان كۇردەلىلىكتەر تۋىندايدى. تۇيىندەي كەلگەندە، 2025 جىلى Brent ماركالى مۇنايدىڭ ءبىر باررەلى 100 دوللاردان، ال WTI 93 دوللاردان ساتىلۋى مۇمكىن، دەلىنگەن بولجامدا".
گەوساياسي احۋالعا ۇڭىلسەك، قوس تاراپ تا ءقازىر قاھارىنا ءمىنىپ العان. وتكەن اپتانىڭ باسىنان باستاپ يزرايل ليۆاننىڭ وڭتۇستىگى مەن بەيرۋتقا اۋەدەن شابۋىلدار جاساپ كەلەدى. حالىقارالىق اۋە تاسىمالىنا ۇشاقتاردىڭ بۇل اۋماقتان اينالىپ ءوتۋى تيىستىگى دە قۇلاقتاندىرىلعان. يراننىڭ بۇل رەتتە جاۋاپ قاتۋى ىقتيمال ەكەنى بولجانىپ، نارىقتار سول كەزدە-اق تاقىمىن قىسا باستاپتى.
ماسەلەن، Price Futures Group-تىڭ اعا ساراپشىسى فيل فلينن "ايۋلار" (بيرجا تىلىندەگى بالاما - رەد.) مەن حەدج-قورلار وتكەن اپتادا ابىر-سابىر بولا باستاعانىن ايتادى. "ەگەر يران شابۋىل جاساسا، يزرايل مىندەتتى تۇردە جاۋاپ قاتادى، ءوز كەزەگىندە تەگەران، ءتىپتى يراننىڭ ءوندىرۋشى جانە وڭدەۋشى كاسىپورىندارىن قاتاردان شىعارىپ تاستاۋى مۇمكىن"، - دەيدى ول. ال مۇندايدا نارىقتارداعى دۇربەلەڭ، ءتىپتى الاساپىرانعا دا ۇلاسۋى بەك ىقتيمال.
مۇناي ءوندىرۋشى ەل رەتىندە قازاقستانعا بۇل جايتتار قالاي اسەر ەتەدى، مۇنىڭ تالقىسىمەن كەلەسى ماتەريالدا تانىسا الاسىزدار...
PS كەشە كەشكىسىن التىننىڭ دا باعاسى كوتەرىلدى. وعان قوسا، قارۋ-جاراق وندىرۋشىلەردىڭ اكسيالارى دا قىمباتتادى، دەپ جازادى MarketWatch. Lockheed Martinء-نىڭ باعالى قاعازدارى 3،64%-عا قىمباتتاپ، 605،86 دوللاردى قۇرادى. Northrop Grumman اكسياسى - 2،99%-عا (543،88 دوللارعا دەيىن)، L3Harris Technologies - 3،12%–عا (245،29 دوللارعا دەيىن) ءوستى.
