حالىق اشقۇرساق ءجۇر. باس-باسىندا كرەديت. نەسيە تولەپ، ودان ارتىلعان از-مۇز اقشاعا ازىق الىپ، شىقپا جانىم شىقپا ەتىپ وتىر. ءسوي دەگەن ساراپشى الاڭسىز جاتقان اقورداعا ءۇن قاتىپتى.
"بيلىكتىڭ ۇشار باسىنداعى توپ، سىزدەرگە ايتارىم، تاماقتان تارىققان حالىق الاڭعا شىقسا شىرعالاڭنىڭ كوكەسىن كورەسىزدەر.
قازاقستاندى سينگاپۋرمەن سالىستىرعاندى قويىپ، اسپاننان جەرگە تۇسىڭىزدەر، ايتپەسە اشقۇرساق ەل اشىنا باستايدى. سىزدەر وسى كۇنگە دەيىن ارقاسۇيەپ كەلگەن "شۇكىرشىل" اۋديتوريا دا كىلت قۇبىلىپ، جۇيەنى قولپاشتاۋدى دوعارادى.
حالىق كۇن-تۇنى دامىل تاپپاي ءجۇر. قارەكەتسىز جاتقان جوق، تەك تابىسى ماردىمسىز، ەڭبەگىنىڭ وتەۋى جوق. ونىڭ ۇستىنە مىنا ىندەت تە جىعىلعانعا جۇدىرىق بولدى. بيىلعى احۋال بىلتىرعىعا قاراعاندا اۋىر. بىلتىر ما، بىلتىر حالىق تابىسىنىڭ 49 پايىزىن تاماققا جۇمساعان ەكەن.
ال ىلگەرىدەگى دەرەك 2020 جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعى عانا. ودان بەرگى جاعداي كۇردەلەنە تۇسپەسە، تۇزەلگەن جوق»، – دەيدى ەكونوميست.
...
ساراپشىنىڭ ەسەپ-قيسابىنا قاراعاندا 2020-2021 جىلدارى تاپقانىن تاماققا جۇمسايتىن تۇرعىنداردىڭ ۇلەسى ارتا تۇسەدى. كريزيس كۇشەيىپ، كىرىس تومەندەگەن سايىن ادامدار وزگە شىعىندى شەگەرىپ قويىپ، تەك تاماق الۋمەن شەكتەلەدى.
ءۇي جوندەۋ، كولىك جاڭارتۋ، كيىم-كەشەك الۋ، بالالاردى ۇيىرمەگە تاسۋ سەكىلدى ادەپكى تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەن باس تارتۋعا تۋرا كەلەدى.
«ادام ەسكى، جىرتىق شۇلىقتى قايتا جاماپ كيسە دە شىدايدى، ال تاماق الماي تۇرا المايسىز. ونى تۇتىنۋدى دوعارا المايسىز. تابەتىڭىزدى تيا المايسىز. ەشكىمنىڭ اشتان ولگىسى جوق»، – دەيدى رىسمامبەتوۆ.
حالىقتا كاپيتال جوق. ءتىپتى ۇتىك پەن شاۋگىمگە دەيىنگى شاعىن دۇنيەنى دە كرەديتكە الادى. قىمبات ءزاۋلىم ۇيلەر اڭىراپ-قاڭىراپ تۇر. وعان كوشىپ بارادى-اۋ دەگەن ورتا تاپتىڭ تابىسى ورتايىپ قالعان. مىناداي اۋمالى-توكپەلى شاقتا ەشكىم ارتىق اقشاسىن پاتەر، كولىك نەمەسە كيىم-كەشەك الۋعا جۇمساعىسى جوق.
ءسوي دەگەن راسۇل رىسمامبەتوۆ «ەسكى، جىرتىق شۇلىقتى قايتا جاماپ كيەرتىن جاعدايعا جەتسەك، كۇللى الەمگە كۇلكى بولامىز»، – دەيدى.
"جەر كولەمى جاعىنان 9-ورىندا تۇرعان مەملەكەت بار بولعانى 18 ملن حالىقتى اسىراي الماۋدا. كۇلكىلى ەمەس پە؟ ەسەسىنە، دۋباي مەن لوندوننان كەلگەن قۇرىلىسشىلاردان اقشا ايامايدى.
بيلىك الەمجەلىدە "جاقسىلىعىن اسىرىپ، جاماندىعىن جاسىراتىن" ينتەرنەت بوتتارعا ۇيىپ-توگىپ اقشا تولەيدى. ءوزىن ماداقتاۋعا كەلگەندە تارىلمايدى. سول اقشاعا تويا تاماق ىشپەيتىن مىڭداعان وتباسىنى اسىراۋعا بولار ەدى، ءولىم اۋزىندا جاتقان جۇزدەگەن بالانى اجالدان اراشالاپ قالار ەدىك"، – دەيدى ساراپشى.
ونىڭ پىكىرىنشە، الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇيدىڭ قۇرىلىسىن ۇدەتىپ جاتقان ۇكىمەت وسى ارقىلى قۇرىلىس كومپانيالارىن قولداپ وتىر. باسپانانى جەڭىلدىكپەن العانداي كورىنەتىن جۇرت الداعى 15-20 جىلعا قارىزعا كىرىپ، ءومىرىنىڭ التىن ۋاقىتىن نەسيە تولەۋمەن وتكىزەدى.
قاتارىنان قالماي ءۇي جوندەۋگە، ونى جيھاز جانە تۇرمىستىق تەحنيكامەن تولتىرۋعا تىرىسىپ، وزىنە كوڭىل بولۋدە ۇمىتادى. ءوزىن-وزى جەتىلدىرۋگە، ءتىل ۇيرەنۋگە، دەنساۋلىعىن تۇزەۋگە تاپقان تابىسى جەتپەيدى.
...
وسى جانە وزگە دە پروبلەمالاردى جىپكە تىزگەن راسۇل رىسمامبەتوۆ مۇنى شەشۋدىڭ جولدارىن دا ۇسىنىپتى.
"باعانى باقىلاۋعا الۋ كەرەك. البەتتە، ول ءۇشىن جەرگىلىكتى ءونىم ءوندىرۋشىنى جان-جاقتى قولداۋ قاجەت. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى كاسىپكەرلەر حالىقتى بازالىق ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس. توقايەۆ بۇل تۋرالى تالاي مارتە ايتتى. ورىندالعان جوق. شەنەۋنىكتەر ەنجار، سۇلىق.
ولارعا توقايەۆتىڭ تاپسىرماسىن ورىنداعاننان گورى دايىن ءونىم يمپورتتاي سالعان جەڭىل. وسى ارقىلى جەرگىلىكتى ءونىم ءوندىرۋشىنى تىعىرىققا تىرەپ، الگىنى بانكروت قىلارىن ويلانبايدى. بۇل تۇرىمىزبەن 2-3 جىلدان كەيىن قارا سۋ مەن قارا ناندى تالعاجاۋ ەتەتىن بولامىز. وزگەسىن تۇگەل سىرتتان تاسيتىن ءمۇساپىر كۇيگە تۇسەمىز"، – دەيدى ول.
ءسوي دەگەن رىسمامبەتوۆ قۇرىلىس سالاسىنداعى اۋقاتتى دوستارىن اينالسوقتاپ، الگىلەردىڭ سويىلىن سوعىپ، ءسوزىن سويلەۋدى عانا بىلەتىن ۇكىمەت مۇشەلەرىن سىنادى.
"الماتى مەن نۇر-سۇلتاندى عانا جاساندىرىپ، بەزەندىرىپ وتىر. وزگە وڭىرلەر ۇمىت قالدى. تىم-تىرىس. تىرشىلىك جوق. تۇرعىندارىنا قولايلى جاعداي جاسالماعان. ال اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى كاسىپكەرلەردىڭ كوپشىلىگى شاعىن ەلدى مەكەندەردە شوعىرلانعان. ۇكىمەتتەگى ۇركەردەي توپ بۇلاردى ويلاپ باس قاتىرمايدى. بار بىلگەنى قۇرىلىستاعى الدەقاشان وليگارحقا اينالعان دوستارىنىڭ قامى.
قازاقستاندىق وندىرۋشىگە تاۋارىن ەلدىڭ كەز-كەلگەن بۇرىشىنا ەركىن جەتكىزە الاتىنداي جاعداي جاسالۋى ءتيىس! بۇلاي بولمادى ەكەن، شامالىدان كەيىن "جىرتىق شۇلىقتى جاماپ كيەتىن" 90-جىلدارداعى تاز قالپىمىزعا تۇسەمىز.
جۇرتتىڭ جازىعى جوق. ۇكىمەت كىنالى. ءمامين مەن مامينگە دەيىن ۇكىمەت باسشىلارىنىڭ بىردە-بىرى ەكونوميكانىڭ ءتىلىن تۇسىنبەدى. مەملەكەتتىڭ بەتالىسىنا باس قاتىرعىسى كەلمەيدى. ءبىز قۇزعا قۇلاۋدىڭ الدىندا تۇرمىز"، – دەيدى ەكونوميست.
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
