مەن مەكتەپ ترەنەرى باعدارلاماسى بويىنشا «ورلەۋ» باۇو» اق فيليالى الماتى قالاسى بويىنشا پق باي كۋرستان ءوتتىم. بىلىكتىلىگىمدى ارتتىرۋ ءۇشىن قايدا بارسام ەكەن دەپ كوپ ويلاندىم. ءبىرىنشى كۇنى مەنى ءبىر قورقىنىش سەزىمى بيلەدى. وسى كۋرستا قانداي جاڭالىقتار الامىن، نە ءۇشىن كەرەك، قانداي پايداسى بار دەگەن سۇراقتار مازالادى. سول سۇراقتارعا مەن ىشتەي جاۋاپ تاپقانداي بولدىم. بۇل باعدارلامانى يگەرۋ بارىسىندا نەگىزگى ماقساتتارىمەن تانىسا وتىرىپ، ارىپتەستەر ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىم. كەلگەن كۇنى ءوزىمدى جايسىز سەزىندىم. سەبەبى، باسقا ورتاعا ءتۇستىم، مۇلدەم تانىس ەمەس ادامدار. ارينە قورقىنىشتى بولدى. سەبەبى سەنىمسىزدىك بولدى. ۋاقىت وتە كەلە ورتاعا ءسىڭىپ كەتتىم. ويتكەنى، ءار تاپسىرمانى توپتا بىرلەسىپ، ءبىر-بىرىمىزدىڭ ويىمىزبەن ءبولىسىپ، پىكىرلەسىپ، ونى تالقىلاپ، سوسىن ورتاعا شىعىپ جۇمىسىمىزدى قورعاي بىلدىك. وسىنىڭ ءبارى ۇيىمشىلدىقتىڭ ارقاسىندا. العاشقى كۇنگى ترەنەردىڭ بەرگەن اقپاراتتارىنان-اق، مەن بۇل كۋرس ارىپتەستەر اراسىنداعى بايلانىس تۋرالى ەكەنىنە بىردەن كوزىم جەتتى. العاشقى، 1-اپتا مەن ءۇشىن وتە تەز ءوتتى. مالىمەتتەر جاڭاشا، جاقسى، ىنتالاندىرارلىقتاي بولدى. توپتاعى جۇمىس ىستەۋىمىز ماعان جاقسى ۇنادى. ەكى اپتا ىشىندە ىقشام ساباقتاردى وتكىزۋدىڭ ءتۇرلى فورمالارىمەن تانىستىم. ترەنەرىمىز ايتقانداي ىقشام ساباقتاردا ادىس-تاسىلدەردى كورسەتۋ ماڭىزدى ەمەس ەكەن، ماڭىزدىسى ساباقتىڭ ماقساتىنا ساي ناتيجەگە باعىتتالعان تاپسىرمالاردى ءتيىمدى ستراتەگيالاردى قولدانىپ وتكىزۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىم. كۋرستىڭ بارىسىندا مەكتەپ مۇعالىمدەرىنىڭ وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق، زەرتتەۋشىلىك داعدىلارىن، لوگيكالىق جانە سىن تۇرعىسىن ويلاۋىن دامىتاتىن تەحنولوگيالار مەن ادىستەمەلەردى يگەرۋى، وقىتۋ ۇدەرىسىن جوسپارلاۋ، وقۋشىلاردىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىن جۇيەلى ءتيىمدى باعالاۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ ەكەنىن ۇقتىم. مەنىڭ بۇل كۋرستان العان اسەرىم كوپ بولدى. مەن بۇل كۋرس جايلى ەستىگەنمەن اسا كوپ ءمان بەرمەپپىن. وسى وقۋ كۋرسىنا مازاسىزدىقپەن كەلگەن العاشقى كۇنىمىزدىڭ ءوزىنىڭ جاعىمدى ترەنينگپەن باستالۋى قوبالجۋىمىزدى سەيىلتىپ، توبىمىزدا ۇلكەن دوستىق پەن جايما - شۋاق اۋا رايىن قالىپتاستىردى. بۇل ءبارىمىزدىڭ كەز كەلگەن قيىندىقتاردى بىرلەسىپ ەڭسەرۋىمىزگە، وزىمىزگە سەنىمدىلىكپەن قاراۋىمىزعا وڭ ىقپالىن تيگىزدى. ترەنەرىمىزدىڭ ءار ساباقتى جاعىمدى ارەكەتتەردەن باستاۋىنىڭ ناتيجەلىلىگىنە كۇندەلىكتى بايقاي وتىرىپ، ءوز ساباعىمنىڭ ءساتتى ءوتۋى دە تەك ءوزىڭنىڭ سىنىپتا ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قالاي ورناتا بىلگەنىڭە بايلانىستى ەكەنىن ءتۇسىندىم. ءبىزدى العاش كۋرسقا كەلگەن كۇننەن باستاپ، بايسالدى دا، ءبىلىمدى ترەنەرىمىز ابدىبايەۆا ساۋلە كەنجەبەك قىزى جىلى شىرايمەن قارسى الدى. وسىنداي ترەنەرىمىزدىڭ ارقاسىندا مەكتەپ ترەنەرىنىڭ مىندەتى جانە ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگى، قىزمەتى تۋرالى كوپتەگەن نارسەلەر ۇيرەندىك .كۋرسقا كەلگەن جيىرما ءتورت ادام بىر-بىرىمىزبەن تانىستىق. كۋرستىڭ ىشكى ەرەجەلەرى تانىستىرىلدى. ينفوگرافيكا ءادىسى ارقىلى توپتىڭ التىن ەرەجەسىن شىعاردىق. ساباقتا ءتورت توپ بولىپ ءبولىنىپ وتىرىپ، تۇسىنىكتەرىمىزدى جۇپتىق جانە توپتىق جۇمىستار ارقىلى پوستەرلەر دايىنداپ ءوز جۇمىستارىمىزدى قورعادىق. ساباقتىڭ وتە قىزىقتى وتەتىندىگى ءار كۇنى قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ءۇشىن ءتۇرلى ادىس-تاسىلدەر ،سان ءتۇرلى ترەنيگتەر جاسالاتىن.
ساباق بارىسىندا پىكىر تالاستار قىزىقتى بولدى. ءسويتىپ، توبىمىزدا ىنتىماقتى اتموسفەرا قالىپتاستى، جاڭالىققا دەگەن كوزقاراس پايدا بولدى. قىزىعۋشىلىق ارتتى. كۋرس بارىسىندا تەوريامەن، توپتىق جۇمىستىڭ تيىمدىلىگى ،وقىتۋ ادىستەرى مەن نىساندارى،ساباق قۇرىلىمى سىني تۇرعىدان ويلاۋ، وقىتۋ ادىستەرى، رەفلەكسيا مەن كەرى بايلانىس، اكت-نى پايدالانۋ، رەفلەكسيۆتى وقىتۋ، باعالاۋ تۇرلەرى، ىقشام ساباق جوسپارلارىن قالاي قۇرۋ كەرەكتىگىن جاساپ ۇيرەندىك.
كۋرستا وتكىزىلەتىن ساباقتاردىڭ دايىن جوسپارى جاسالىپ ونى قالاي، قانداي ادىسپەن وتكىزۋ ءتيىمدى ەكەندىگىن ۇيرەندىك. ءاربىر توپتىڭ وتكىزگەن ءبىر ساباعىنان بىرنەشە داعدى قالىپتاستىرىپ، ناقتى ءبىلىمدى ءوز ىس-ارەكەتتەرىمىز ارقىلى جاسادىق.. ساباقتىڭ ءار كەزەڭىندە قولدانىلاتىن ادىس-تاسىلدەر بولاشاق مەكتەپ ترەنەرلەرىنىڭ ويلاۋ، شىعارماشىلىق، ىسكەرلىك ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىكتەرىن كورسەتە ءبىلدى. ءار ترەنەردەن ءارتۇرلى داعدى مەن ادىس-تاسىلدەرىن ۇيرەنە وتىرىپ پەداگوگيكالىق تاجىريبەمدى تولىقتىردىم. كۋرستان كەيىن مەكتەپكە بارعاندا ارىپتەستەرىمنىڭ كاسىبي دەڭگەيلەرىن كوتەرۋگە جانە ءار بالانىڭ ءوي-ورىسىن جەتىلدىرەتىن تەحنولوگيانىڭ ءتۇرلى ادىس-تاسىلدەرىن توپپەن جۇمىس، جۇپپەن جۇمىس، سىن تۇرعىسىندا ويلاۋ، ديالوگتىق وقىتۋ جانە تاعى باسقا تەحنولوگيالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ترەنينگتەر ارقىلى ۇيرەتەمىن دەپ ويلايمىن. 7 ءمودۋلدى ءار ساباققا ىقپالداستىرا وتىرىپ قۇرۋدى SMART ارقىلى ناقتى، قولجەتىمدى، شىنايى جوسپارلاۋ نەگىزىندە وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ كەرەك ەكەندىگىن اڭعاردىم. ساباق جوسپارىنىڭ بالاعا باعىتتالىپ بلۋم جۇيەسىمەن جۇيەلى تۇردە قايتا قۇرىلىپ، ءوز تاجىريبەمە قايتا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ كەرەك ەكەندىگىن ءتۇسىندىم. سونىمەن قاتار، مەكتەپىشىلىك قيىندىقتاردى جەڭۋگە بولاتىن ءتيىستى قادامدار جاساۋ ارەكەتتەرىن مەڭگەردىم دەپ ەسەپتەيمىن. مەنىڭ ويىمشا، كۇندەلىكتى ومىردە كەز كەلگەن ىستە جەتىستىككە جەتۋ،ءتىپتى، ءار كۇنىڭنىڭ ءساتتى ءوتۋى ءوزىڭنىڭ كوڭىل-كۇيىڭە بايلانىستى. ەگەر كوڭىل-كۇيىڭ جاقسى بولسا، بويىڭدا تاۋ قوپارارداي شابىت پەن وز-وزىڭە دەگەن سەنىمدىلىك پايدا بولادى. كۋرستىڭ ءبىرىنشى بەتپە-بەت كەزەڭى ماعان ۇمىتىلماستاي اسەر قالدىردى. ءارتۇرلى مەكەندەردەن كەلگەن ارىپتەستەرمەن ارالاسىپ، تاجىريبەمەن، وي-پىكىرلەرمەن ءبولىسۋ دە مەن ءۇشىن ۇلكەن مەكتەپ بولدى.
وسى وقۋ باعدارلاماسى دا ارىپتەستەردىڭ قالاي وقۋ كەرەكتىگىن ۇيرەنىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە ەركىن، وزىندىك دالەل-ۋاجدەرىن نانىمدى جەتكىزە بىلەتىن، ىنتالى، سەنىمدى، سىني پىكىر-كوزقاراستارى جۇيەلى دامىعان، ساندىق تەحنولوگيالاردا قۇزىرلىلىق تانىتاتىن ارىپتەس رەتىندە قالىپتاسۋ ناتيجەلەرىن كۇتەدى. سوندىقتان العا قويعان كاسىبي مىندەتىمىزدى ىسكە اسىرۋدا باعدارلامانىڭ كومەگى زور ەكەنىن ءتۇسىندىم. كۇن سايىنعى دارىستەردەن، ترەنەردىڭ ايتىلعان ءار سوزىنەن، ءتۇرلى ترەنينگ، كورسەتىلىمدەردىڭ اسەرىنەن قالاي وقىتۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىنىپ قانا قويماي، بۇل اقپاراتتار ءوزىمنىڭ جەكە قاسيەتتەرىمنىڭ دە وزگەرۋىنە وڭ ىقپالىن تيگىزدى.
كۇندەلىكتى ساباقتا توپتاسىپ جۇمىستانۋدا، بەرىلگەن تاپسىرمانى شەشۋ ارقىلى، ارىپتەستەردىڭ جان دۇنيەسىن تۇسىنگەندەي بولدىم، بۇل كۋرستان ءوز تاجىريبەمدە ناتيجەگە جەتۋدە شەشىمىن تاپپاي جۇرگەن ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ جولىن تاپتىم. حالقىمىزدىڭ رۋحاني كوسەمى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «ءمۇعالىم ءادىستى كوپ بىلۋگە تىرىسۋ كەرەك، ولاردى وزىنە سۇيەنىش، قولعابىس نارسە ەسەبىندە قولدانۋ كەرەك» دەگەنى ءار ماماننىڭ جادىندا بولۋى ءتيىس. سوندىقتان ساباعىمنىڭ ءار كەزەڭىنىڭ ماقساتىن اشاتىنداي ءتيىمدى ادىس-تاسىلدەردى تاڭداۋدا كوپ ويلانۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىم.وسى كۋرستا ءبىراز ماعلۇمات الدىم. ەڭ ماڭىزدىلىعى ساباق بەرۋدە جەتى ءمودۋلدى پايدالانۋ، ياعني ستراتەگيالاردى جانە تاسىلدەردى،سىني ويلايتىن اشىق سۇراقتاردى قويۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىم. ناقتىلىعىن ايتقاندا، ءوزى تۇسىنەتىن ادام ءوزى زەرتەپ ءبىلىمدى جينايدى، سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتى داميدى، ءوزىنىڭ ءىس ارەكەتىنە قاتىستى تاڭداۋ جاساپ، باسقالارىنىڭ ويىمەن كۇمانمەن قاراۋ، دۇرىس باعالاي ءبىلۋدى ۇيرەنەدى. ال اقت-نى قولدانۋ بارىسىندا ىزدەنىس قالىپتاسادى، ۇسىنادى، ساقتايدى جانە بىرلەسىپ جۇمىسقا قاتىسادى. وسى كۋرستا العان ءبىلىمىمدى پراكتيكادا قولدانامىن. "جاقسى ءسوز - جارىم ىرىس دەگەندەي"، ەڭ باستىسى، جىلى كوزقاراسپەن، جاعىمدى سوزدەرىمىزبەن ارىتەستىڭ ىقىلاسىن وياتىپ، قولىنان ءىس كەلەتىنىنە سەندىرە ءبىلۋىمىز كەرەك. «بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق، ءبىر عالىمدى كورسەڭىز. ونداي بولماق قايدا دەپ، ايتپا عىلىم سۇيسەڭىز» دەپ ۇلى اباي اتامىز ايتقانداي بولاشاقتا وسى كۋرستان العان ءبىلىمىمدى مەكتەبىمدە جۇزەگە اسىرا الامىن دەپ ويلايمىن. XXI عاسىردا تالاپ ەتىلەتىن داعدىلاردىڭ ءمانىن تۇسىنە ءبىلىپ، شەشىمدەر مەن ىس-ارەكەتتەردى ۇيىمداستىرا بىلەتىن مەكتەپ ترەنەرى بولاتىندىعىما سەنەمىن.
الداعى ۋاقىتتا وسى كۋرستان العان بىلىممەن قاتار ءتۇرلى نۇسقاۋلىقتار مەن ءارتۇرلى كەڭەستەر، رەسۋرستار كومەككە كەلەدى دەپ بولجايمىن. وسى ورايدا كۋرستىڭ ترەنەرى ساۋلە كەنجەبەكقىزىنا العىسىم شەكسىز. ءوزىنىڭ تەرەڭ بىلىمىمەن قاتار ىسكەرلىگىمەن، جان-جاقتى ىزدەنىسىمەن بىزگە ءوز بەتىمىزشە ءبىلىم الۋىمىزعا تولىق جاعداي جاساپ، ىنتىماقتاستىق ورتا قۇرا بىلگەنىن كوردىم. ءار ارىپتەسىمە ساتتىلىك تىلەيمىن!
يمانبەرلينا قىزىلگۇل مىلتىقباي قىزى،
«№194 مەكتەپ» كمم
