- اقش اليۋمينيي وندىرۋدەن الەمدە الدىڭعى قاتاردا تۇرعان رەسەيلىك «رۋسال» كومپانياسىنا سانكسيا سالدى. جىلىنا ءبىر جارىم ميللون توننا اليۋمينيي توتىعىن وندىرەتىن پاۆلودار اليۋمينيي زاۋىتى مۇنىڭ ميلليون تونناسىن الگى «رۋسالعا» جونەلتەتىن.
سانكسيا سويىلىنا ىلىككەن «رۋسال» ەرتەسىنە-اق قازاقستانداعى ارىپتەس-زاۋىتقا حات جولداپ، الگى ميلليون توننانى بۇدان بۇلاي ساتىپ الا المايتىنىن حابارلايدى.
ەندى قايتپەك كەرەك؟ قايدا بارادى، قالاي امالدايدى؟ 62 مىڭ ادامدى اسىراپ وتىرعان پاۆلودار اليۋمينيي زاۋىتى ەلدەگى ەڭ ءىرى جۇمىسبەرۋشىنىڭ ءبىرى. پاۆلوداردى قويىپ، مۇقىلىم ەلدەگى ءوندىرىس ورىندارىنىڭ ەڭ ءىرىسى دە وسى.
«رۋسال» باس تارتتى ەكەن دەپ كەن ءوندىرۋدى كەرى ىسىرىپ قويماس، الايدا بۇدان كەيىن تاپسىرىسى كۇرت تومەندەگەن زاۋىتتىڭ تابىسى ورتايىپ، اليۋمينيي توتىعىن وندىرۋمەن تىكەلەي اينالىساتىن 3000 مىڭ جۇمىسشىنىڭ ءارى قاراي تاعدىرى قىل ۇستىندە قالارى انىق.
سانكسيانىڭ دا سانكسياسى بار. بىزگە اۋىر سوعاتىنى جەكەلەگەن سانكسيالار. رەسەيلىك كاسىپورىندارعا، بانكتەرگە، ءوندىرىس ورىندارىنا سالىناتىن سانكسيالار بۇلارمەن بىتە قايناسىپ جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىق كومپانيالاردى دا تەڭسەلتىپ جاتىر.
سوسىن وداقتاس ەكەنى راس بولسا رەسەي قازاقستاننىڭ ونىمدەرىن ءوز نارىعىنا كىرگىزۋگە كەدەرگى كەلتىرمەۋى كەرەك ەدى.
وداق جۇمىسى تولىق كۇشىنە ەنگەن تۇستا، وتاندىق اراق-شاراپ وندىرۋشىلەردىڭ تاۋارىن رەسەي نارىعىنا وتكىزبەككە ارەكەت ەتكەنبىز.
رەسەي نارىعىن «جاۋلايمىز» دەگەن دامەمىز بولعان. مۇنىمىزدان تۇك شىققان جوق. تاۋىمىز شاعىلىپ قايتتى.
وتكىزبەيدى. وتكىزبەۋدىڭ مىڭ ءتۇرلى امالىن مەڭگەرگەن. جوق جەردەن ىلىك ىزدەيدى. جوق جەردەن داۋ شىعارادى.
وسى ماسەلەنىڭ ىزىمەن ماسكەۋگە كەلگەنىمدە، مۇنداعى ءبىر شەندى: «ءبىر عانا ماسكەۋ وبلىسىنىڭ وزىندە اراق-شاراپ وندىرەتىن 26 زاۋىت بار. بۇلار ماسكەۋدى قويىپ، تۇتاس قازاقستاندى لىقا تويدىرا الادى قاجەت دەسەڭ. ءبىزدىڭ نارىققا تۇمسىق تىققاندى دوعارىڭدار»، – دەگەنى بار.
مەن دە ءوز دەگەنىمدە تۇرۋعا تىرىسىپ: «ءبىزدىڭ ونىمدەردىڭ ۇلەسى سونشالىقتى سويقان ەمەس قوي. سىزدەر مۇنى سەزبەۋلەرىڭىز دە مۇمكىن. سونشاما شوشىنعانىڭىز نە؟»، – دەپ جاۋاپ قاتتىم.
«سەن مەنىڭ نەنى مەڭزەگەنىمدى تۇسىنبەدىڭ، بالا. مۇنداعى اراق وندىرەتىن ءاربىر ءوز زاۋىتتىڭ وزىنە تيەسىلى «اۋماعى» بار. بىرەۋدىڭ تاپقان تابىسىنا ورتاقتاسپاق ويىڭ بولسا، ازىردەن-اق ءۇمىتىڭدى ۇزەيىن. سەندەردى ماڭىنا دا جۋىتپايدى ولار...»، – دەدى الگى.
دەمەك، بۇل ارادا ەۋرازيالىق وداقتىڭ ەركىن ساۋدا ءپرينسيپى مۇلدە جۇرمەيدى دەگەن ءسوز. ءوز نارىعىن قورعاۋعا كەلگەندە رەسەي بۇل وداقتىڭ كەز-كەلگەن زاڭىن ىسكە العىسىز ەتۋگە ءازىر. بۇلاردىڭ ءوز زاڭى بار. بۇدان كەيىن كىرىپ كور رەسەي نارىعىنا...
دايىنداعان، دۋمان بىقاي
