قىرعىزستان باسشىسى المازبەك اتامبايەۆتىڭ ايتقان ۋاجىنە قاتىستى وڭتۇستىكتىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى پىكىر ءبىلدىرىپ، ويلارىن ورتاعا سالدى. سولاردىڭ ءبىرازىن سايتىمىزدىڭ وقىرماندارىنىڭ نازارىنا ۇسىنامىز.

 

مارحابات بايعۇت،  جازۋشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى،  حالىقارالىق «الاش» جانە «تۇركى الەمىنە قىزمەتى ءۇشىن» سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى:

– قىرعىزستان پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتىڭ ەلدەگى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا قازاق-قىرعىز ەلدەرىنىڭ تاتۋ كورشىلىگىنە سىزات ءتۇسىرىپ، اعايىندىق قاتىناستارعا زاردابىن تيگىزەتىن مالىمدەمە جاساۋى ەل باسشىسى ءۇشىن ورەسكەل ارەكەت بولدى. دەگەنمەن، داۋرەنى وتكەن اتامبايەۆتىڭ سوزىنە نازار اۋدارۋدىڭ قاجەتى جوق. «قىرعىزستان پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتىڭ سپەكۋلياسيالىق ۇندەۋلەرىنە قاراماستان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى قازاق-قىرعىز ىنتىماقتاستىعىن جانە ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىن بەلسەندى تۇردە كەڭەيتىپ، نىعايتادى"، – دەگەن قازاقستان ۇكىمەتى باسشىسىنىڭ ب.ساعىنتايەۆتىڭ ورىندى پىكىرىمەن قۇپتايمىن. ءبىز قىرعىز ەلىندەگى سايلاۋدىڭ بەيبىت جولمەن، ىڭ-شىڭسىز وتكەنىن قالايمىز. سايلاۋ قورىتىندىسىندا جەڭگەن كانديداتپەن دۇرىس قارىم-قاتىناس ورناتۋ، الداعى 15-20 جىلعا ستراتەگيالىق كوكجيەكتەرىمىزدى ايقىنداۋ، الداعى تۇرعان مىندەت.

 

مەكەمتاس مىرزاحمەت ۇلى،  ابايتانۋشى عالىم، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ق ر مەملەكەتتىك جانە حالىقارالىق «تۇركى الەمىنە قىزمەتى ءۇشىن» سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى:

– قىرعىز ەلى – جاراتقاننىڭ ءوزى و باستا كورشى ەتىپ قويعان، قازاقستان ءۇشىن اسا ماڭىزدى مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى. قازاقتا «كيىز ساتساڭ – كورشىڭە سات، ءبىر شەتىندە ءوزىڭ وتىراسىڭ» دەگەن ماقال بار. سول سەبەپتى كورشى ەلدىڭ ۇتىلىپ، ىدىراۋىنان، بۇلىنۋىنەن بىزگە ەشقانداي پايدا جوق. ەگەر قىرعىزستاندا اۋعانستانداعىداي احۋال قالىپتاسسا، ونىڭ زارار-زاردابى ءبىزدى دە شارپيتىنى بەلگىلى. ەندەشە، قىرعىز ەلىندەگى سايلاۋدىڭ بەيبىت جولمەن، توڭكەرىسسىز، ايقاي-شۋسىز وتكەنىن تىلەيىك. جاسىراتىنى جوق، قازاق ەليتاسى قىرعىز اعايىندارعا جوعارىدان قاراپ، ءقايسىبىر جىلدارداعى ەلدەگى ساياسي احۋالدى "اقىماقتاۋ، داراقىلاۋ باۋىرلارىمىزدىڭ تىرلىگى» دەپ ايىپتاۋىمىز، داتتاۋىمىز قىرعىزدىڭ قازاققا دەگەن كوزقاراسىن جاقسارتقان جوق. سول سەبەپتى قازاق ەليتاسى ءوزىنىڭ مەنمەندىگىنەن ارىلىپ، باۋىرلاس حالىققا دەگەن ستراتەگيالىق كوزقاراستاردى ءون بويىنا دارىتۋى ءتيىس.

 

جەڭىسبەك ماۋلەنقۇلوۆ، وقو ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى:

– ەكى ەلدىڭ بىر-بىرىنە دەگەن پەيىلى اق. وكىنىشكە قاراي، المازبەك اتامبايەۆ ءوزىنىڭ پرەزيدەنتتىك دارەجەسىنە جاراسپايتىن، اعات مالىمدەمە جاسادى. پرەزيدەنتتىك ينستيتۋتتىڭ حالىقارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى باستى فۋنكسياسى نەگىزىنەن ىنتىماقتاستىق، سەرىكتەستىكتى نىعايتۋ، ەكى ەل اراسىنداعى دوستىققا دانەكەر بولۋ سەكىلدى جايتتاردان تۇرادى. اسىرەسە، ءوز قىزمەتىنەن كەتكەندە باسشى وزىنەن كەيىنگى ەل باسقاراتىن تۇلعالار ءۇشىن جاقسى جاعداي جاساپ كەتۋى كەرەك، ەكى كورشىلەس مەملەكەتتىڭ دوستىق باعىتىنان اجىراماۋىنا سەپتەسۋى كەرەك. ال، اتامبايەۆتىڭ ارەكەتى بۇعان قاراما-قايشى بولىپ وتىر. دەگەنمەن، بۇل مالىمدەمەنىڭ شىندىققا سايكەس كەلمەيتىنىن ەكى ەلدىڭ حالقى دا ءبىلىپ وتىر. حالىقارالىق قاۋىمداستىق تا قازاقستاننىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىن مويىندايدى. بيىل 1 جەلتوقساننان باستاپ قىرعىزستاندى باسقا ادام باسقارادى. جانە دە قازاق-قىرعىز قارىم-قاتىناسى رەتكە كەلەدى دەپ ويلايمىن.

 

ءابىلقاسىم دوسبولوۆ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى:

– سايلاۋدا ءوز كانديداتىنىڭ جەڭىلىپ قالۋى مۇمكىن ەكەنىن سەزگەن اتامبايەۆ ەڭ كورگەنسىز ارەكەتتەرگە بارا باستادى. كورشى مەملەكەتتىڭ ىشكى ىسىنە ارالاسىپ، تۇتاس ەل مەن ونىڭ باسشىسىنا نەگىزسىز ايىپ تاعىپ، قارا كۇيە جاعۋ ارەكەتى ديپلوماتيادا جول بەرۋگە بولمايتىن كورگەنسىزدىك. قازاقستاندا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى جىلدان جىلعا جاقسارىپ كەلە جاتقانىن بۇكىل دۇنيەجۇزى كورىپ، ءبىلىپ وتىر. سوندىقتان اتامبايەۆتىڭ زەينەتاقى مەن تاريفتەرگە قاتىستى ايتقاندارى شىندىققا سايكەس كەلمەيدى. دەگەنمەن، بۇل مالىمدەمەگە قاتىستى ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى رەسمي تۇردە لايىقتى جاۋاپ بەردى. ولاي بولسا، ءبىر ساياساتكەردىڭ جاڭساق پىكىرى ءۇشىن بۇكىل قىرعىز حالقىن ايىپتاۋعا بولمايدى. ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ساقتاپ قالۋعا ءتيىسپىز.