لاتيفۋنديست كۋلاگيننىڭ "قۇپيا ءومىرى"

Dalanews 03 ماۋ. 2016 08:43 865

اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى سەرگەي كۋلاگيننىڭ ءوزى مەن تۋىستارىنا تيەسىلى 80 مىڭ گەكتار جەرى بار. ول مۇنى بۇگىن كوكشەتاۋدا وتكەن جەر كوميسسياسىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا مۇحتار تايجاننىڭ سۇراعىنا بايلانىستى ءوز اۋزىمەن ايتتى. سونىڭ ءبارىن يگەرىپ وتىر ما، جوق، جالعا الىپ، وزگەلەرگە جالعا بەرىپ وتىر ما، ول جاعى بەلگىسىز. ونىڭ جەرى مۇنان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. كەيبىر دەرەكتەردە كۋلاگيننىڭ جەرى ميلليون گەكتارعا تاياۋ ەكەنى ايتىلادى. بىزدە شەنەۋنىكتەر دۇنيە-مۇلكىن ءوز اتتارىنا جازبايدى.

[caption id="attachment_16292" align="alignright" width="387"]565421a4ac902سج_12 كىشى كۋلاگين ءا. جاقسىبەكوۆپەن بىرگە[/caption]

كۋلاگيننەن بولەك، تەرەششەنكو باستاعان ونشاقتى ادام ميلليونداعان گەكتار جەردى بيلەپ-توستەپ وتىرعانى ءجيى ايتىلادى. كەيبىر اقپارات كوزدەرى وسى لاتيفۋنديستەر شەتەلدىكتەرگە جەردى جالعا بەرۋگە مۇددەلىلىك تانىتىپ وتىر دەپ بولجايدى. سەبەبى، مۇنشاما كوپ جەردى ءبىر وزدەرى يگەرۋلەرى قيىن ءارى كۇسەت پايدا تابۋ ءۇشىن شەتەلدىكتەردىڭ تەحنيكالارىن، تولايىم قارجىلارىن پايدالانۋلارى كەرەك. الەمدە جەرى ەڭ كوپ ادامداردىڭ ءتىزىمىن قازاقستاندىقتار باستاپ تۇرعانىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس.

سەرگەي كۋلاگين تەك جەرمەن عانا ەمەس، مۇناي، گاز، ءتۇستى مەتالل وندىرىستەرىندە دە ىقپالدى تۇلعالاردىڭ ءبىرى دەگەن پىكىر ءجيى ايتىلادى. ونىڭ رەسەيلىك گاز كومپانيالارىندا، مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىندا ۇلەسى بار ەكەنى دە بىرنەشە مارتە جازىلعان. ءتىپتى ونىڭ رەسەيلىك ميللياردەرلەرمەن بايلانىسى قويۋ ەكەندىگى، كرەملدىڭ ىشكى الەمىندەگى وزگەرىستەردەن ۋاقتىلى حاباردار بولىپ تۇراتىندىعى، رەسەيدىڭ مينيسترلەرى مەن شەنەۋنىكتەرى كۋلاگين دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قويىپ، اسا ءبىر ىقتياتتىقپەن قارسى الاتىندىعى تۋرالى ءجيى ەستىلەدى. رەسەي باسىلىمدارى ونىڭ ءومىرى مەن وتباسى جايلى ءبىز بىلمەيتىن اقپاراتتى ءجيى جاريالايتىنى دا سوندىقتان بولسا كەرەك.

ونىڭ ۇلى پاۆەل سەرگەيەۆيچ استانا قالاسى سارىارقا اۋدانىنىڭ اكىمى رەتىندە تانىمال. ۇلىنىڭ دا ەسىمى باي-ماناپ بالالارىنىڭ قاتارىندا ءجيى اتالادى. شەنەۋنىكتەردىڭ بالالارىنان قۇرالعان "قۇپيا توپ" - بولاشاق مەملەكەتتى باسقارۋشىلاردىڭ ساپىندا وسى سەرگەيدىڭ ۇلى بار دەلىنەتىن بەلگىسىزدەۋ دەرەك بار. بۇل "اقسۇيەكتەر اۋلەتىنىڭ" قۇرامىنا كىرۋ وتە-موتە قيىن كورىنەدى. ولار اقوردانىڭ بولاشاق باعدارلاماسىنىڭ ءىشى-قارنىن تۇگەل بىلەدى ءارى حالىق كوزىنە كوپ كورىنبەيدى... استانا قالاسىنىڭ اكىمى جاقسىبەكوۆتىڭ تە ۇلى وسى توپتا - مەملەكەتتىك جوسپار-جوبا ءتۇزۋشى، باعىت-باعدارىنىڭ ءبارىن ءبىلۋشى جاستار ساپىندا دەلىنەدى. كىم بىلگەن؟..

وسىعان دەيىن سەرگەي تۋرالى تالاي الىپ-قاشپا اڭگىمە تاراعان. ونىڭ ءبىر كەزدەرى قوستاناي وبلىسىنىڭ اكىمى بولعان كەزدە شىركەۋلەرگە ءوز سۋرەتتەرىن سالدىرعانى، ونىڭ ەلىمىزدە عانا ەمەس، شەتەلدە دە ءتۇرلى اڭگىمەگە سەبەپ بولعانى كۇنى كەشە سياقتى ەدى. سول كەزدە سەرگەيدىڭ كۇنى باتتى دەگەندەر دە كەزىككەن. كەرىسىنشە، ول ساتىلاپ ءوسىپ، بىرنەشە بيىك مانساپتى اتقارىپ ۇلگەردى.

[caption id="attachment_16293" align="alignright" width="680"]kulagin سەرگەي كۋلاگين[/caption]

كۋلاگيندى ورنىنان الىپ تاستاۋ كەرەكتىگى جونىندە تاالي مارتە قازاق ءباسپاسوزى شۋلاعانىمەن، اقوردا ەشقانداي شەشىم قابىلداعان جوق. اسىرەسە، ونى سولتۇستىك وبلىستارعا اكىم ەتۋ ءقاۋىپتى ەكەنىن ءبىر كەزدەرى قايتا-قايتا ەسكەرتكەندەر دە بولدى. ويتكەنى، سولتۇستىكتەگى كورشىمىزگە ءبىر بۇيرەگى بۇرىپ تۇراتىن ادام ونسىز دا ءورىستىلدى قاۋىم باسىم وبلىس ءۇشىن قولايسىز دەپ تۇسىندىرىلگەنىمەن، بيلىك ەشقانداي ارەكەت قابىلداعان ەمەس.

ونىڭ حالىقپەن كەزدەسۋلەردە دورەكى سويلەيتىنىبىرنەشە مارتە ءباسپاسوزدى شۋلاتقان. وتكەن جىلى 29 تامىز كۇنى اقمولا، قوستاناي جانە سقو اكىمدەرى – سەرگەي كۋلاگين، نۇرالى سادۋاقاسوۆ جانە ەرىك سۇلتانوۆتاردىڭ اقمولا وبلىسىنا قاراستى زەرەندى اۋىلىندا دەمالىس ۇيىندەگى ساۋنادا كوڭىل كوتەرگەندەرىن جانە وبلىستىق تەاتر ترۋپپاسىن تۇگەل جانە فيلورمونيادان ارتىستەر شاقىرعاندىعى ايتىلىپ، بۇل ءىستىڭ سوڭى ۇزاق اڭگىمەگە ۇلاسقانى جانە بار. سودان كوپ وتپەي قوستاناي وبلىسىنىڭ سول كەزدەگى اكىمى نۇرالى سادۋاقاسوۆ جۇمىسىنان كەتتى.

كۋلاگين ساياسي عىلىمدارى بويىنشا كانديداتتىڭ ديسسەرتاسيا قورعاعان. تاقىرىبىنىڭ ءوزى ءبىراز دۇنيەدەن حابار بەرەدى. وقىڭىز: "كانديداتتىق ديسسەرتاسياسىنىڭ تاقىرىبى: «ەۋرازياشىلدىق: يدەياسى جانە دامۋ بولاشاعى. ەۋرازيالىقتاردىڭ مادەني-تاريحي كونسەپسياسى (رەسەي باتىس پەن شىعىستىڭ ورتاسىندا: وركەنيەتتىڭ رۋحاني اسپەكتىلەرى. كەڭەستىكتەن كەيىنگى كەڭىستىكتەگى ەۋرازيالىق كورىنىس)». مۇنان ونىڭ اۋەل باستان-اق ەۋرازياشىل ءارى رەسەيشىل ەكەنىن اڭعارۋ قيىن بولماس. ونىڭ كرەمل ساياساتكەرلەرىمەن توننىڭ ىشكى باۋىنداي ءبىر يدەيادا بولۋ سەبەبىنىڭ ءتۇپ توركىنى وسىندا جاتسا كەرەك.

سەرگەي سەرگەي بولعالى اتقارماعان قىزمەتى از. اۋدان، وبلىس اكىمدىكتەرىندە، بىرنەشە مينيسترلىكتە قىزمەت ەتتى. سوناۋ 1994 جىلى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولعان ول جىلىكتىڭ مايلى باسىن قولىنان شىعارعان ەمەس. ق ر اۋىلشارۋاشىلىعى ءمينيسترى بولىپ تا قىزمەت ەتتى. اقمولا وبلىسىن ءقازىر ەكىنشى رەت باسقارىپ وتىر. استىقتى ولكە سانالاتىن قوستاناي وبلىسىنىڭ ۇزاق جىل ۋىسىندا ۇستاعان ونىڭ 80 مىڭ ەمەس، 800 مىڭ گەكتار جەرى بار دەسە دە سەنۋگە بولادى.

ونى بىلەتىندەر، اقوردامەن ايرىقشا بايلانىسى مىعىم اكىمنىڭ ءبىرى دەيدى. وزگە اكىمدەر سىن ەستىپ، اتتارىنان اۋىپ ءتۇسىپ جاتقان شاقتاردا سەرگەي كوپ ءسوز ەستىمەيتىندەردىڭ ساناتىندا. وعان پرەزيدەنت نازاربايەۆتىڭ ءوزى جىلى قاباق تانىتىپ، ۇنەمى كەمشىلىگىن ەمەس، ارتىقشىلىعىن كورۋگە تىرىسادى دەيتىندەر دە بار. ونى ءومىر جولىنا زەر سالساڭىز، تەك العا ىلگەرىلەۋ، بايۋ، مانساپتان مانساپقا سەكىرۋ، ءار قىزمەتىنەن ماقتاۋ مەن ماراپات الىپ وزگە جۇمىسقا اۋىسۋدى بايقايسىز. ونىڭ الماعان ماراپاتى، تاقپاعان وردەنى كەمدە-كەم. قازاقستان ءۇشىن ايرىقشا ەڭبەك سىڭىرگەندەردىڭ باستاپقى توبىندا جۇرەدى.

سەرگەيدى سەرگەي ەتكەن سلاۆيان تەكتەس ۇلتتاردىڭ مىقتى وكىلدەرىنىڭ بيلىككە ىقپالى دەپ تە ايتىلادى. اسسامبلەيانىڭ نەگىزگى قۇرىلىمىن ورىس دياسپوراسى جاساقتايدى جانە ولاردىڭ ىشىندە ايرىقشا باي ءارى ءسوزى ءوتىمدى، رەسەيدىڭ ءىرى ساياساتكەرلەرىمەن بايلانىسى بار ادامدار كوپ دەلىنەدى. كۋلاگيننىڭ بۇگىنگى مارتەبەگە جەتۋىنە سولار ىقپال ەتسە، ولاردىڭ ارى قارايعى الاڭسىز جۇمىسىنا كۋلاگين جانە ونىڭ كومانداسى قالتقىسىز جۇمىس ىستەيتىندىگى دە ءسوز بولىپ ءجۇر.

ءيا، كۋلاگيننىڭ ءبىز بىلمەيتىن قۇپياسى كوپ. تاۋەلسىز قازاقستان ساياساتكەرلەرى ىشىندە ورنىنان جىلجىماي كەلە جاتقان ادامنىڭ ءبىرى وسى – لاتيفۋنديست كۋلاگين.

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار