ءسوز باسىندا ول كوشى-قون ساياساتى تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە قابىلدانىپ جاتقان شارالار ناتيجەسىندە سوڭعى 10 جىلدىقتا العاش رەت كوشى-قوننىڭ وڭ ءۇردىسى قالىپتاسقانىن اتاپ ءوتتى.
– ەلىمىزگە نەگىزىنەن تمد ەلدەرىنەن جۇڭگو جانە موڭعوليا مەملەكەتتەردىڭ ازاماتتارى تۇراقتى تۇرۋعا كەلۋدە. بۇل رەتتە تەحنيكالىق، ەكونوميكالىق، پەداگوگيكالىق جانە مەديسينالىق ماماندىقتارى بار شەتەل ازاماتتارى كوبىرەك كەلە باستادى، – دەدى تامارا دۇيسەنوۆا.
سونىمەن قاتار، ەحاقم باسشىسى جىل باسىنان بەرى 160 مىڭنان استام تۇرعىن ەل ىشىندە قونىس اۋداردى دەپ حابارلادى. بۇل رەتتە، ەلىمىزدىڭ مەگاپوليستەرى ىشكى ميگرانتتاردى تارتۋدىڭ ورتالىقتارى بولىپ قالا بەرەدى: ولاردىڭ ۇلەسىنە بۇكىل ىشكى اعىننىڭ 40%-ى تيەسىلى.
سودان سوڭ ۆيسە-پرەمەر كوشى-قون ساياساتى تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا ەگجەي-تەگجەيلى توقتالدى.
– ءبىرىنشى باعىت – ءبىلىم يمميگراسياسى. ماقساتى قازاقستاندى وڭىرلىك ءبىلىم بەرۋ حابى رەتىندە ايقىنداۋ بولىپ تابىلادى. ول ءۇشىن زاماناۋي كامپۋستارى، عىلىمي زەرتحانالارى بار سالالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردى قۇرۋ بويىنشا كەشەندى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. سوڭعى ەكى جىلدا قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بازاسىندا شەتەلدىك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ 6 فيليالى قۇرىلدى، – دەپ حابارلادى مينيستر.
ەكىنشى باعىت – بيزنەس-يمميگراسيا شەڭبەرىندە ەلدىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن كەڭەيتۋ بويىنشا شارالار قابىلدانۋدا.
– ءبىز ا-5 ساناتىنداعى ينۆەستورلاردى شەتەلدىك جۇمىس كۇشىنە رۇقسات الۋدان بوساتتىق. جىل باسىنان بەرى مۇنداي ينۆەستورلىق ۆيزالار 76 شەتەلدىك ازاماتقا بەرىلدى، – دەپ تولىقتىردى تامارا دۇيسەنوۆا.
الەۋەتتى ينۆەستورلار ءۇشىن «ءبىر ءوتىنىش» قاعيداتى بويىنشا شەتەلدىك مەكەمەلەردە جسن جانە ەسق بەرۋ ءراسىمى وڭايلاتىلدى.
ينۆەستور-بيزنەسمەندەردى قوسىمشا تارتۋ ءۇشىن ينۆەستيسيالىق ۆيزالىق شەكتى تومەندەتۋ جوسپارلانۋدا.
تامارا دۇيسەنوۆا سونداي-اق كوشى-قون ساياساتى تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە شەتەلدە تابىستى بيزنەس-كەيستەرى بار ەتنيكالىق قازاقتار ءۇشىن «اتا جولى» كارتاسىن بەرۋ ءتارتىبى بەكىتىلگەنىن حابارلادى. بۇگىنگى كۇنى «اتا جولى» كارتاسىن الۋشىلاردىڭ الدىن-الا ءتىزىمى جاسالدى، وعان 50 ەتنيكالىق قازاق ەنگىزىلدى.
ءۇشىنشى باعىت شەڭبەرىندە قازاقستانعا بىلىكتى شەتەلدىك مامانداردى تارتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ماسەلەن، وسى جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارمەن بىرلەسىپ، سۇرانىسقا يە كاسىپتەردىڭ بەكىتىلگەن تىزبەسى اياسىندا ناقتى جۇمىس باستالدى.
ەندى تىزىمدە كاسىپتەرى بار شەتەلدىكتەر جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن تۇرۋعا ىقتيارحات الۋعا ءوتىنىش بەرە الادى.
سونىمەن قاتار، رۇقسات بەرۋدىڭ جاڭا قاعيدالارى قابىلداندى. باستى جاڭالىق – ەندى ءبىر رۇقساتنامامەن بىرنەشە وڭىردە جۇمىس ىستەۋگە بولادى.
رۇقساتنامالار بەرۋدىڭ نەگىزگى شارتى مۇنداي مامانداردىڭ ەل ەڭبەك نارىعىندا بولماۋى جانە جۇمىس ورنىندا قازاقستاندىق مامانداردىڭ ۇلەسى 95 پايىزدان تومەن بولماۋى قاجەت.
– ەتنوستىق يمميگراسيانى رەگلامەنتتەيتىن كەلەسى باعىت شەڭبەرىندە «قانداس» مارتەبەسىن الۋعا وتىنىشتەردى قابىلداۋ تەتىگى قايتا قارالدى. ماسەلەن، 1 شىلدەدەن باستاپ قازاقستاننىڭ كونسۋلدىقتارى شەتەلدەگى قازاقتاردىڭ وتىنىشتەرىن «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا قاراي باستادى.
سونىمەن قاتار، قانداستاردى قونىستاندىرۋدىڭ جاڭا الگوريتمى قابىلداندى. ەندى قابىلداۋ ءۇشىن ءوڭىردى ايقىنداۋ 4 نەگىزگى سانات بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى: جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ سۇرانىسى بويىنشا قاجەتتى كاسىپ يەلەرىن تارتۋ؛ وتباسىن قاۋىشتىرۋ؛ ۇكىمەت ايقىنداعان وڭىرلەرگە جولداما بەرۋ؛ دامۋ الەۋەتى بار ەلدى مەكەندەرگە قونىستاندىرۋ، – دەپ حابارلادى تامارا دۇيسەنوۆا.
جىل باسىنان بەرى قازاقستانعا بارلىعى 13،5 مىڭ قانداس كەلدى، ونىڭ 8،5 مىڭى ەڭبەككە قابىلەتتى. ولاردىڭ بارلىعى الەۋمەتتىك قولداۋ جانە بەيىمدەۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ شارالارىمەن قامتىلدى.
– كوشى-قون ساياساتى تۇجىرىمداماسى شەڭبەرىندە شەتەلدە جۇمىس ىستەيتىن قازاقستان ازاماتتارى ءۇشىن ەڭبەك قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، ءبىرىنشى توقساننىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 194 مىڭنان استام ادام بولعان.
ەڭبەك قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ەڭبەكمينى تۇركيامەن، ءباا، ۇلىبريتانيامەن جانە ت.ب. ەلدەرمەن جاڭا كەلىسىمدەر جاساسۋعا باستاماشىلىق جاساۋ جونىندە قوسىمشا شارالار قابىلدادى.
وڭتۇستىك كورەيادا ەل ازاماتتارىن زاڭدى جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازاقستاندى «ەڭبەككە رۇقسات بەرۋ جۇيەسىنە» ەنگىزۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا.
ءبىز migration.enbek.kz پورتالى ارقىلى وسى جۇيەگە جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىگىن قوسۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سونىمەن قاتار، قۇجاتتاردى رەسىمدەۋگە، مىندەتتى مەديسينالىق تەكسەرۋدەن وتۋگە جانە ت. ب. كومەكتەسۋ ءۇشىن ءتيىستى جۇمىستى ەڭبەك ۇتقىرلىعى ورتالىقتارى جۇرگىزەدى، – دەدى ەحاقم باسشىسى.
التىنشى باعىت شەڭبەرىندە جۇمىس كۇشى ارتىق جانە جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەر اراسىنداعى دەموگرافيالىق تەڭگەرىمسىزدىكتەردى تەڭەستىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ول ءۇشىن ىشكى ۇتقىرلىقتى ىنتالاندىرۋ شارالارى قابىلدانادى.
«جالپى، بيىل «سەرپىن»، «اۋىل اماناتى»، «اۋىل ەل بەسىگى»، «ديپلوممەن اۋىلعا» باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا 33 مىڭنان استام ادام مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن الادى»، – دەپ اتاپ ءوتتى تامارا دۇيسەنوۆا.
ىشكى قونىس اۋدارۋشىلار ءۇشىن جاڭا قۇرال – تۇرعىن ءۇي قۇنىنىڭ 50% مولشەرىندە قارجىلىق كومەك الۋعا قۇقىق بەرەتىن، ءبىراق 4 ملن تەڭگەدەن اسپايتىن مولشەردە (جۇمىس بەرۋشى راستاعان جۇمىس ورنى بولعان جاعدايدا) ەكونوميكالىق ۇتقىرلىق سەرتيفيكاتى ەنگىزىلدى. بۇگىنگى كۇنى اتالعان سەرتيفيكاتتار 224 وتباسىنا بەرىلدى.
«كەلەسى باعىت – بوسقىندارمەن جۇمىس. بيىلعى 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشى ەلىمىزدە 628 پانا ىزدەۋشىلەر مەن 333 بوسقىن بار. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ بوسقىندار ءىسى جونىندەگى جوعارعى كوميسسارىنىڭ ورتالىق ازياداعى ايماقتىق باسقارماسىمەن بىرلەسىپ، جوعارى ايتىلعان ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك قۇقىقتارى قورعالۋىن قامتاماسىز ەتۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، مەديسينالىق جانە الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ شارالارى ازىرلەندى
گەوساياسي تاۋەكەلدەردى، ونىڭ ىشىندە پانا ىزدەپ جۇرگەن ادامداردىڭ جاپپاي اعىنىن ەسكەرە وتىرىپ، ۇكىمەت ولاردى ۋاقىتشا قونىستاندىرۋ پۋنكتتەرىندە قابىلداۋ مەن ورنالاستىرۋدىڭ ءتيىستى قاعيدالارىن بەكىتتى»، – دەدى تامارا دۇيسەنوۆا.
ول سونداي-اق كوشى-قون پروسەستەرىن رەتتەۋ جۇيەسىن سيفرلاندىرۋ باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.
– بۇگىندە ءبىز ميگرانتتاردى تىركەيتىن ءبىرىڭعاي جۇيە قۇرۋ ءۇشىن قولدا بار اقپاراتتىق جۇيەلەردىڭ ءبارىن ءوزارا ينتەگراسيالاۋعا كىرىستىك. شەتەلدەگى مەكەمەلەرىمىز ءۇشىن «قانداس» اتتى جاڭا فۋنكسيونالدى اۆتوماتتاندىرىلعان اقپاراتتىق جۇيەنى ىسكە قوسۋ باستالدى.
قازىرگى ۋاقىتتا رەسەي فەدەراسياسىنداعى، موڭعولياداعى جانە تۇركىمەنستانداعى وكىلدىكتەر جاڭا فۋنكسيونالعا قوسىلدى. جاقىن ارادا تاعى 26 ەل ءۇشىن قولجەتىمدىلىك اشىلادى، – دەدى مينيستر.
ءسوز سوڭىندا ۆيسە-پرەمەر قابىلدانىپ جاتقان شارالار كوشى-قون ساياساتىن ءتيىمدى «وزگەرتۋگە» جانە گەوساياسي جاعدايداعى وزگەرىستەردەن بارىنشا پايدا الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
