ءقازىر الەمجەلىدە ورىس كنيازدارىنىڭ التىن وردا حاندارىنىڭ تابانى باسىلعان ساز تاقتايشانى ءسۇيىپ، انت بەرگەن ءساتى بەينەلەگەن كارتينانى ءوزىن ۇلتشىل سانايتىن ءار قازاق پاراقشاسىنا سالىپ، بولىسۋدە. سۋرەتتىڭ ۇستىندەگى جازبالارىن وقىساڭ، سوقىر كوزدەن جاس شىعارداي بولادى.

سونىمەن قاتار «نەمىستەردىڭ اتادان بالاعا ايتىلاتىن ۇلتشىلدىققا تولى 10 وسيەتى» الەۋمەتتىك جەلىدە جارتى جىل سايىن حيت بولىپ تۇراتىنىن بىلەمىز. بۇل ەندى قازىرگى كەزەڭدەگى قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ سيقى دەپ جازادى Dalanews.kz.

 لوگيكاعا سىيمايتىن اڭگىمە ايتادى

ءيا، قازاق ۇلتشىلدىعى ەش ۋاقىتتا ساياسي ارەناعا شىعىپ، ساياساتتىڭ قۇرالى بولعان ەمەس (سوڭعى جىلدارى پەرۋاشيەۆتىڭ «الاش» دەپ ۇرانداتقانى بولماسا، رەد). ءوزىن ۇلتجاندى ساناعان ادامداردىڭ ءبارى قاۋدالاندى، اتىلدى.

ادەتتە بىزدەر الاش كوسەمدەرىن قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ ەتالونى دەپ ەسەپتەيمىز عوي. شىندىعىندا، ولار ءدال ءبىز سەكىلدى ۇلتشىل بولماعانى انىق (بالكىم ولاردى ۇلتجاندى دەپ اتاۋ كەرەك شىعار). انىعىندا الاش ارىستارى ليبەرالدى كوزقاراستاعى ەركىن ويلى، ءبىلىمدى ازاماتتار بولعانى انىق.

ەگەر عايىپتان تايىپ، ءاليحان بوكەيحان ۇلى مەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى قازىرگى كۇنىمىزگە تاپ بولسا، بۇگىنگى ۇلتشىلداردىڭ سىقپىتىن كورىپ، قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ مۇنشالىقتى بەيشارا كۇيگە تۇسكەنىن كورىپ، كۇيىنەر ەدى.

وسى رەتتە بۇگىنگى ۇلتشىلدار كىمدەر دەگەن سۇراق تۋىندايدى. مۇندايدا ءتىل ۇشىنا گەرويحان قىستاۋباي، ەركىن راقىشيەۆ، تولەۋبەك قارامەندە، ءجاسارالى ءقۋانىشالين سەكىلدى ءبىرلى-جارىم ازاماتتار ەسكە تۇسەدى. سونىمەن قاتار ىلە-شالا ويىڭىزعا ولاردىڭ ەشقانداي كومپروميسكە بارمايتىن توڭمويىن پوزيسياسى دا ويعا ورالا كەتەر ەدى.

وسى كىسىلەر ۇلتشىل بولاتىنداي مەملەكەتكە قانداي ەڭبەك ءسىڭىردى؟ ەشقانداي.

اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن ەڭبەكتەرى جوق. ولاردىڭ بىتپەيتىن داۋ-شاردىڭ سوڭىندا جۇرگەن كۇرەسكەر كەلبەتى عانا كوز الدىڭدا كولبەڭدەيدى.



ەركىن راقىشيەۆ كوكەمىز ەكى فيلم ءتۇسىرىپ قازاق قوعامىندا قاھارمان اتانىپ، ساياساتپەن اينالىسۋعا جولداما الدى. ونداي بولسا قويانبايەۆ پەن ادامبايەۆتى دا ۇلتشىلداردىڭ قاتارىنا قوسۋ كەرەك شىعار.

ال گەرويحان كوكەمىز ايدالاداعى مۇحتار تايجانمەن تاجىكەلەسىپ، «پياز داۋىنىڭ» شوعىن ۇرلەپ، اتىن قالىپتاستىردى.

ەگەر گەرويحان قىستاۋبايەۆ ءبىزدىڭ زاماننىڭ «گەرويى» بولۋعا لايىقتى ارەكەتكە بارعان كەزى بولسا ونى ايتىپ، ەسىمە سالىڭىزدار. ءبىلىپ جۇرەيىك.

وتكەنمەن ءومىر سۇرەدى

اڭگىمەنىڭ اشىعىن ايتساق، ءدال ءقازىر ءجىبى ءتۇزۋ ءبىر ۇلتشىلدى تاپپايسىڭ.

ولار سول باياعى التىن وردا حاندارىنىڭ تابانىن ءسۇيىپ، كنياز بولعان ورىستار تۋرالى اڭگىمەنى اينالدىرىپ ايتا بەرەدى، ايتا بەرەدى. كوبىمىز وتكەننىڭ كۇننىڭ ەلەسىمەن ءومىر سۇرەمىز.

لوگيكاعا سىيمايتىن اڭگىمەلەردى WhatsApp-تا تاراتامىز، سوڭىنان نازاربايەۆتى سىنايمىز، توقايەۆقا تيىسەمىز. كوپتەگەن ۇلتشىلداردىڭ قوعامدىق-ساياسي قىزمەتى وسىمەن شەكتەلەدى.

بۇگىندە ۇلتشىلدار الاش كوسەمدەرىنە ۇقساعىسى كەلەدى. سولار سەكىلدى كەسەك تۇلعا بولۋعا تىرىسادى. ءبىراق سولار سەكىلدى ەڭبەكتەنىپ، باستارىن قاتەرگە تىگۋگە داتتەرى جەتپەيدى.

احمەت بايتۇرسىن ۇلى قازاق جازۋ-سىزۋسىز قالماسىن دەپ قازاق ءتىلىنىڭ ەملەسى مەن «ادەبيەت تانىتقىشىن» جازسا، ماعجان جۇمابايەۆ اقىنمىن دەپ گۋلەتىپ جۇرمەي ۇرپاعىنا «پەداگوگيكا» دەگەن وقۋلىقتى جازىپ قالدىردى.

الاش كوسەمدەرىنىڭ ءارقايسىسى ءبىر-بىر وقۋلىق جازىپ، قازاقتىڭ ءبىلىمدى ۇلتقا اينالۋى ءۇشىن ەڭبەك ءسىڭىردى. ال قازىرگى ۇلتشىلدار نە ىستەدى؟ كەلەر ۇرپاققا «جەتىمدەر» دەگەن كينو تۇسىرگەن دەپ ايتامىز با؟..

قازىرگى ۇلتشىلداردىڭ اۋىزبەن ايتىپ، قولمەن ۇستاپ كورسەتەتىن ەڭبەگى جوق. ءبىراق ساياسي امبيسياسى «الاتاۋداي» – اڭگىمە ايتسا تاس جارىپ، تاۋ قوپارا جازدايدى.

ولار توقايەۆتى بىلاي قويىپ، ۇيدە وتىرىپ پۋتين مەن سي سزينپينگە شۇيلىگىپ، ۇلتشىلدىقتى قوزدىراتىن ءار جەردەن ءۇزىپ، جۇلىپ العان سيتاتالاردى جەلىدە تاراتۋدى ۇلتقا قىزمەت ەتۋ دەپ ويلايدى.

قازاقشا بىلمەيتىندەردى قاس جاۋ ساناپ، وزەككە تەبەدى. ويلاڭىزشى، الاش كوسەمدەرى وسىنداي ۇساق ارەكەتكە بارار ما ەدى؟ بارماس ەدى. ونى ءبارىمىز بىلەمىز.

سيتاتا دەمەكشى، كۇنى كەشە عانا ۆاتساپقا گيتلەردىڭ «ماين كامپف» كىتابىنداعى «نەمىستەردىڭ اتادان بالاعا ايتىلاتىن ۇلتشىلدىققا تولى 10 وسيەتى» سوڭعى بىر-ەكى كۇننىڭ بەدەرىندە WhatsApp-قا ون رەت كەلدى. ءبىراق جىبەرۋشىلەردىڭ بىردە-بىرۋى ونىڭ «ماين كامپفتان» ءۇزىندى ەكەنىن بىلمەيدى.

نەمىستەرگە ارنالعان 10 وسيەتىنىڭ ءبىرى مىناداي «نەمىس يگىلىگىنە تەك نەمىستىڭ ۇنى، نەمىستىڭ جەمىسى، نەمىستىڭ ەتى جارايدى...» دەپ تاپسىرلەنىپتى. ءبىز بىلەتىن بۇگىنگى نەمىستەر مۇنداي وسيەتپەن ءومىر سۇرمەيدى.

ولار گيتلەردىڭ وسيەتى نەمىستى عانا ەمەس، ادامزات بالاسىن قانداي قاسىرەتكە دۋشار قىلعانىن جاقسى بىلەدى.

بۇگىنگى گەرمانيا تالاي حالىقتى باۋىرىنا باسىپ، ۇلتشىلدىقتى جورگەگىندە تۇنشىقتىرعان ەل ەكەنىن ءبىزدىڭ جەلوكپە ۇلتشىلدار قايدان ءبىلسىن؟ وسىلايشا قول بوس شال-شاقاندارىمىز گيتلەردىڭ وسيەتىن تاراتىپ، جاستاردىڭ ساناسىن ۋلاپ جاتىر.

شىڭعىسحاننىڭ رۋىن تەرمەلەپ، مولاسىن ىزدەيدى

ءدال ءقازىر تۇيىقتالاتىن كەز ەمەس. بۇگىندە الەمگە قۇشاعىن اشقان ەلدەر دامىپ جاتقانىن كوزىمىز كورىپ وتىر.

بىزدەگى ءوندىرىستىڭ دامىماي قالعانىنا ۇلتجاندىلىقتىڭ تۇك قاتىسى جوق. بۇعان كىنالى جەمقورلىق. سونىمەن قاتار بۇگىنگى بيلىك باسىنداعىلاردى ۇلتشىل ەمەس دەپ ايىپتاۋ دا ورىنسىز. كوپۇلتتى ەلدە تۇرىپ مۇنداي تالاپ قويۋ ءتىپتى اقىلعا سىيماسى انىق.

قازىرگى دامىعان زاماندا بيلىكتىڭ ۇلتشىل بولۋى ءقاۋىپتى قۇبىلىس ەكەنىن سەزىنبەيمىز. ءبىز بيلىكتەن زاڭدى ورىنداۋدى عانا تالاپ ەتۋىمىز كەرەك. زاڭ ورىندالعاندا ءتىل دە، ۇلتتىق قۇندىلىق تا ءوزىنىڭ تۇعىرىنا قونادى.

«ورىستى ۇشپاققا شىعارام» دەپ الاسۇرعان پۋتين بۇگىندە ورمانداي ورىستى يمپەريالىق دەرتكە شالدىقتىرىپ، باتپاققا بەلشەدەن باتىرعانىن نەگە كورمەيمىز؟

اڭگىمەنىڭ اشىعىن ايتساق، ءبىزدىڭ كوپ قازاعىمىز پۋتين سياقتى يمپەريالىق دەرتكە شالدىققان.

كوپشىلىگىمىز قازاقتى شىڭعىسحاننىڭ ميراسقورى سانايمىز. سول ءۇشىن جاتساق تا، تۇرساق تا شىڭعىسحاندى قازاق قىلۋعا كۇش سالامىز. ونىڭ رۋىن تەرمەلەپ، ءجۇرىپ وتكەن جولىن ءسوز ەتىپ، مولاسىن ىزدەيمىز. بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس.

ودان قالسا، «قىتايدىڭ انا جەرى، ورىستىڭ مىنا جەرى بىزدىكى. وزبەك پەن قىرعىز ءبىز بولماساق ەل بولماس ەدى» دەپ بوس اڭگىمەنىڭ تىزگىنىن قاعىپ، ونىمىزدى شەجىرەمەن دالەلدەۋگە تىرىسامىز.

اسىرەسە وسى ءبىر اڭگىمەگە شال-شاۋقاندار ۇيىرسەك. جاستار وسىنداي بوس اڭگىمەدەن اۋلاق بولۋى كەرەك. بۇدان مەملەكەتىمىز نىعايىپ كەتپەيدى. مەملەكەتتى نىعايتاتىن ناقتى ءىس. جاستارىمىز ءبىلىم الىپ، ءوز سالاسى بويىنشا كاسىپكەر بولۋى كەرەك. سول كەزدە عانا ماڭدايىمىز جارقىراپ، باعىمىز اشىلادى.

ايعا ۇشىپ، مارستى يگەرۋدى الدىنا ماقسات ەتىپ قويعان تەحنولوگياعا قۇلاش ۇرعان ەلدەرگە ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىزدىڭ مىقتى بولعانى نە كەرەك؟ ولارعا ادامنىڭ ناق ءقازىر مىقتى بولعانى كەرەك قوي. وسىنى ەستەن شىعارمايىق.

نۇرلان جۇماحان

ەستىدىڭىز بە؟   

"ورىس الەمى" يدەولوگياسىن جۇرگىزەتىن روسسوترۋدنيچەستۆو ۇيىمى قازاقستاندا رەسەيدى قولدايتىن ازاماتتاردىڭ باسىن قوسىپ، پارتيا قۇرۋ مۇمكىندىگىن ويلاستىرا باستادى.

تولىعىراق مىنا جەردە: https://t.me/dalainside/1091

https://dalanews.kz/news/85766-resey-askerin-synagan-bayqongyr-turgy

https://dalanews.kz/del-qazir/85753-bir-zhigit-asylyp-qaldy-ilia-ilin

 

https://dalanews.kz/news/85733-turkiia-ush-birdey-fregattyng-qurylysyn