ءسالافيزمدى تەك اعارتۋشىلىق جولمەن جويۋ مۇمكىن ەمەس. مەن بۇل ويىمدى تالاي رەت ب ا ق بەتتەرىندە دە، ەلىمىزدەگى وسى سالاداعى جاۋاپتى مەكەمە باسشىلارىنا دا اشىق ايتقان بولاتىنمىن. ەگەر تەك اعارتۋشىلىق جولمەن جويۋ مۇمكىن بولعاندا نەبىر اتى ايگىلى عۇلامالارعا تولى مىسىردا ءسالافيزم دەگەن مۇلدەم بولماس ەدى.
ساسىق سۋ اعىپ تۇرعان كراننىڭ اۋزىن جاپپاستان، تەك اينالاسىنا تولىپ، تاسىعان سۋدى عانا ءسۇرتىپ الۋمەن ماسەلە شەشىلەدى مە؟ ارينە جوق! ەندەشە، بۇگىن ءبىزدىڭ جاساپ جۇرگەن تىرلىك وسىعان ۇقسايدى. عالامتور بەتتەرى ءسالافيزم مەن ەكستەرميزم ۇگىتىنە تولىپ تۇر. ەلەكتروندى ادەبيەتتەرى، اۋديو، ۆيدەو ۋاعىزدارى ءورىپ ءجۇر. ءتىپتى ءسالافيزمدى ناسيحاتتايتىن "كz" دومەنىمەن تىركەلگەن سايتتار ءالى كۇنگە دەيىن كەدەرگىسىز جۇمىس ىستەپ تۇر.
عالامتور باقىلاۋدا ەكەنى ءسوزسىز. الەۋمەتتىك جەلىدەگى پىكىر يەلەرىن انىقتاۋ تەحنولوگيا دامىعان مىنا زاماندا قيىن ەمەس. ولاي بولسا، ءسالافيزمدى، راديكاليزمدى، ەكسترەميزدى تاراتىپ وتىرعانداردى نەگە انىقتاپ، قۇرىقتامايدى؟ نەلىكتەن ولارعا كولدەنەڭ توسقاۋىل قويىلمايدى؟ نەلىكتەن ولارعا قارجىلاي دەمەۋ بەرىپ وتىرعان كاسىپكەرلەر جونگە كەلتىرىلمەيدى؟ ماسەلە تۇسىنىكتى! ويتكەنى ءسالافيزم ءبىزدىڭ ەلدە زاڭمەن تىيىم سالىنباعان اعىم. ءتىپتى، بىزدە ءسالافيزمدى "قالىپتى"، "راديكالدى" ءسالافيزم دەپ ەكىگە ءبولىپ قاراستىرىپ وتىر. قالىپتىلارىمەن راديكالىن جونگە كەلتىرەمىز دەپ، "قالىپتىلارىنا" ەركىندىك بەرىلدى. ناتيجەسىندە "قالىپتىلارىنىڭ" سانى كۇننەن كۇنگە ارتىپ وتىر. جالپى ءسالافيزمدى بۇلاي ەكىگە ءبولۋ قاتە. "قالىپتى" دەگەن ءسوز "بۇلاردان ەش قاۋىپ-قاتەر جوق" دەگەنگە سايادى. ال بارلىق سالافيلىك اعىمدارىنىڭ قاي-قايسىنىڭ بولماسىن شەيحتارى، نەگىزگى ءدىني كوزقاراستارى، وقيتىن ادەبيەتتەرى بىردەي. بارلىعى شاكارىمىڭدى شاتاستى، ابايىڭدى اداستى دەيدى. ءماۋلىتىڭدى بيدعات، دومبىراڭدى حارام، ناۋرىزىڭدى شيرك دەيدى. تاريحىڭا تۇكىرەدى، ادەت-عۇرىپىڭا پىسقارمايدى. ال وسىنداي ۇستانىمداعى ءسالافيزم قالاي عانا "قالىپتى" سانالىپ، ەلىمىزدە تايراڭداپ ءجۇر؟ بۇگىنگى راديكالدارى كەشە قالىپتىلاردىڭ سابىندا بولعانىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. راديكالدارىن ۋاعىز ارقىلى "قالىپتىلاردىڭ" قاتارىنا وتكىزەمىز دەيدى "قالىپتى" ءسالافيزمدى اقتاپ الاتىن بازبىرەۋلەر. راديكالدىڭ "قالىپتىعا" اينالۋ مۇمكىنشىلىگى بار بولسا، "قالىپتىنىڭ" دا راديكالعا اينالۋى دا سونداي ىقتيمال. بۇلاردىڭ نەگىزگى كوزقاراستارىندا اناۋ ايتارلىقتاي ايىرماشىلىقتىڭ جوقتىعىن جوعارىدا ايتتىق. ايىرماشىلىق تەك ءسالافيزم يدەولوگياسىن جايۋداعى تاسىلدەرىندە عانا. بىرەۋى "ريەۆوليۋسيا" دەسە، ەكىنشىسى "ەۆوليۋسيا" دەيدى. قايسىسى ءقاۋىپتى؟ قايسىسى ناتيجەلى؟! جۋاس قاسقىر بولمايدى!
بۇگىندە جاۋاپتى مەكەمەلەر جوعارى جاققا جىل سايىن پالەنشە ءجۇز ادام سالافيزمنەن باس تارتتى دەپ جالعان ەسەپ بەرۋدە. بۇل ءتيىستى ورىنداردى "اعارتۋشىلىق ارقىلى ءسالافيزمدى تولىقتاي جويۋعا بولادى" دەگەن قاتە تۇجىرىمعا يتەرمەلەيتىن ارەكەت. "مەنىڭ باسشىلىق كەزىمدە تىنىش بولسىن، ەرتەڭ نە بولسا، و بولسىن" دەگەن ءوزىمشىل كوزبوياۋشىلىقتىڭ كورىنىسى.
جالپى سالافيزممەن كۇرەس ەكى باعىتتا قاتار جۇرگىزىلۋى ءتيىس. ءبىرىنشىسى زاڭمەن تىيىم سالۋ. ونىڭ تەتىكتەرى بار. تەك باس قاتىرۋ كەرەك. ەكىنشىسى اعارتۋشىلىق. ءقازىر بۇل باعىتتا جاقسى جۇمىستار جاسالىپ جاتىر. ءبىراق جەتكىلىكسىز. ويتكەنى جوسپار جوق. قارجى تاپشى. سوندىقتان ەڭ اۋەلى قارجى كوزى قاراستىرىلىپ، سوسىن عىلىمي ورتالىق، ارنايى يستيتۋت قۇرىلىپ، سول جەرگە شەتەلدىك جانە جەرگىلىكتى بىلىكتى مامانداردى شوعىرلاندىرۋ ءلازىم. ءسالافيزم مەن تاكفيريزم يدەولوگيسىنا، ولاردىڭ بارلىق ۋاجدەرىنە قارسى جالپىلاما ەمەس، عىلىمي تۇرعىدا، جوسپارلى تۇردە، جەكە-جەكە دايەكتى جاۋاپ بەرۋ كەرەك. كىتاپ، بروشيۋرا، ۆيدەو، اۋديو ماتەريالدار دايىندالۋى قاجەت. ءتىپتى مەملەكەت تاراپىنان ارنايى كوركەم فيلمدەر ءتۇسىرىلۋى ءتيىس. ەلىمىزدەگى مەدرەسە، ۋنيۆەرسيتەت شاكىرتتەرىنە ارنايى باعدارلاما ءتۇزىلۋى كەرەك. تاعىسىن تاعى...
تاجىكستان، وزبەكستان سەكىلدى ءبىز دە تۇبىندە زاڭعا جۇگىنەمىز. تەك ول كەزدە كەش بولىپ جۇرمەسە...
قايرات جولدىباي ۇلى
دەرەككوزى: islam.kz
