وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ برەندى سانالاتىن ماقتا داقىلى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ قاجەت. سوندىقتان اق ۇلپانىڭ جاڭا سورتتارىن شىعارىپ، ونى وندىرىسكە ەندىرۋىمىز كەرەك. بۇل تۇستا «قازاق ماقتا شارۋاشىلىعى» عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ قوسار ەڭبەگى وراسان، – دەدى وبلىس اكىمى ج.تۇيمەبايەۆ ماقتاارال اۋدانىنداعى «قازاق ماقتا شارۋاشىلىعى» عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسۋ كەزىندە.



– اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ باسقا تۇرلەرى وزگە وڭىرلەردىڭ بارلىعىندا وسىرىلەدى. ماسەلەن، رەسپۋبليكالىق كورسەتكىشتە وڭتۇستىكتىڭ كوكونىس وندىرۋدەن الار ورنى 25 پايىزدى، جۇزىمنەن 70، جەمىستەن 37 پايىزدى قۇرايدى. ال ماقتا داقىلى 100 پايىز تەك قانا وسى وڭىردە وسىرىلەدى. سوندىقتان ەلiمiزدەگi ۇلكەن تابىس اكەلەتiن ءجۇز جىلدىق تاريحى بار ماقتا داقىلىنىڭ ساپالى سورتتارىن دامىتىپ، يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى وندىرىسكە ەندىرۋ ارقىلى اق التىندى ءوندىرۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋىمىز كەرەك. سوندىقتان وسى سالاداعى ماسەلەلەردi بiرلەسiپ جۇيەگە ءتۇسiرسەك قانا مول ءونiمگە قول جەتكiزەمiز، – دەدى اكىم.

اتاكەنت كەنتىندەگى عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا بۇگىندە دۇنيەجۇزىلىك ماقتانىڭ 10-نان استام ءتۇرى زەرتتەلەدى. ونداعى عالىمدار اق ۇلپانىڭ 12 ورتا تالشىقتى، سىرتقى ورتانىڭ قولايسىز فاكتورلارىنا ءتوزىمدى، ونىمدىلىگى 5-6 س/گا جوعارى سورتتارىن شىعاردى. سونداي-اق، وندىرىسكە وتاندىق بەس ماقتا سورتىن ەنگىزدى. ينستيتۋت عالىمدارى ازىرلەگەن ماقتا قوزاسىن باپتاۋدىڭ قارقىندى تەحنولوگياسى 58،3 مىڭ گەكتار ماقتالىق ەگىسكە، توپىراقتى 55-60 سم تەرەڭ قوپسىتۋ تەحنولوگياسى 57 مىڭ گەكتار جەرگە ەندىرىلگەن.

ايتا كەتەيىك، ماقتادان تالشىق، تۇقىم، تالشىقتان ماتا نەمەسە كاتوك ءجىپ، سابىن مەن ماقتا مايى سىندى 1200-دەن اسا ءار ءتۇرلى زاتتار الىنادى.

بۇدان بولەك، ايماق باسشىسى قازىبەك بي اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى 57،6 مەتر تەرەڭدىكتە ورنالاسقا تىك درەناجدىڭ جۇمىسىن كوردى. امانكەلدى پودستانسياسىنان ەنەرگيا الاتىن تىك درەناج ەسۆ-12-210-15 اتتى ناسوسبەن جۇمىس ىستەيدى. جالپى، اۋداندا 731 تىك درەناج بولسا، ونىڭ 300ء-ى رەسپۋبليكا مەنشىگىندە. رەسپۋبليكالىق مەنشىكتەگى تىك درەناجداردىڭ 260-ى جۇمىس جاسايدى. وسى تىك درەناجدار مەن كوللەكتورلىق جۇيەلەر تولىقتاي قالپىنا كەلەتىن بولسا، جەردىڭ تۇزدانۋ ماسەلەسى شەشىلىپ، توپىراعىنىڭ قۇنارلىعى بىرنەشە ەسە جوعارىلايتىن بولادى.

ساپارى بارىسىندا وبلىس اكىمى ماقتارال اۋىلدىق وكرۋگىندەگى «جارقىن» شارۋا قوجالىعىنىڭ كۇرىش القابىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. 1997 جىلى قۇرىلعان شارۋا قوجالىق 92،2 گەكتار جەردى يگەرىپ وتىر. ونىڭ 72،2 گەكتارىنا كۇرىش، 15 گەكتارىنا ماقتا داقىلى ەگىلگەن. جالپى اۋداندا 1،5 مىڭ گەكتارعا كۇرىش ەگىلگەن. شارۋالار گەكتارىنا 50-60 سەنتنەردەن ءونىم الىپ وتىر. جالپى ديقاندار كۇرىشتى جەردى تىڭايتۋ ماقساتىندا ەگەدى. نەگىزگى باعىتتارى ماقتا شارۋاشىلىعى.



وقو اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى

 

https://dalanews.kz/30938