ق ر جوعارى اۋديتورلىق پالاتاسىندا ورتا ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ءاۋديتتىڭ ناتيجەلەرى قارالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
جوعارى اۋديتورلىق پالاتا ورتا ءبىلىم بەرۋ سالاسىن دامىتۋعا جانە ونىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا بولىنگەن قاراجاتتىڭ پايدالانىلۋ تيىمدىلىگىنە اۋديت جۇرگىزدى. اۋديت ناتيجەلەرى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەنجوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ وتىرىسىندا قارالدى.
تالقىلاۋعا وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى عاني بەيسەمبايەۆ، عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك، مينيسترلىكتەردىڭ جاۋاپتى لاۋازىمدى تۇلعالارى، سونداي-اق ۆەدومستۆولىق باعىنىستى ۇيىمداردىڭ باسشىلارى قاتىستى.
2019 جىلدان بەرگى كەزەڭدى قامتىعان اۋديتورلىق ءىس-شارانىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، قازاقستاندا مەكتەپتەر سانى تۇراقتى ءوسىپ كەلەدى. 2023-2024 وقۋ جىلىندا ولاردىڭ سانى 7،8 مىڭنان اسقان. وقۋشىلار مەن وقىتۋشىلار سانى دا ارتىپ كەلەدى. بۇل ەلدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىن كورسەتەدى.
ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قارجىلاندىرۋ دا تۇراقتى ءوسىپ وتىر. بۇل سالاعا جۇمسالعان شىعىستار 2019 جىلعى 1،3 ترلن تەڭگەدەن 2024 جىلى 4،8 ترلن تەڭگەگە دەيىن، ياعني 3 ەسە ارتقان. بۇل مەملەكەت ءۇشىن وسى سالانىڭ باسىمدىعىن راستايدى.
الايدا جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك اۋديت ورتا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن تومەندەتەتىن ءبىرقاتار پروبلەمالىق ماسەلەلەر مەن جۇيەلى كەمشىلىكتەردى انىقتادى. جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ مۇشەسى نۇرلان نۇرجانوۆتىڭ ايتۋىنشا، ولار ستراتەگيالىق جوسپارلاۋعا، ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن باعالاۋعا، پەداگوگتەردى دايارلاۋعا جانە ولاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋعا، ولاردى قايتا دايارلاۋ ساپاسىنا، ءبىلىم بەرۋ پروسەسىن ءادىسنامالىق قامتاماسىز ەتۋگە، سونداي-اق مەملەكەتتىك رەتتەۋ مەن باقىلاۋعا قاتىستى.
➖ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن تۇجىرىمدامالاردىڭ ءجيى وزگەرۋىمەن سيپاتتالادى. ستراتەگيالىق قۇجاتتاردىڭ ۇنەمى اۋىسىپ وتىرۋى بۇرىنعى باستامالاردىڭ اياقسىز قالۋىنا اكەپ سوعادى. وسى سەبەپتى ءبىلىم بەرۋ ساياساتىندا ساباقتاستىق پەن تۇراقتىلىق جوق.
وتىرىس بارىسىندا جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ءتوراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ وسى ماسەلەگە باسا نازار اۋداردى.
«وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى ءبىرىنشى كەزەكتە قابىلداناتىن قۇجاتتار رەفورمالاردىڭ دايەكتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس ەكەنىن قاداعالاۋى كەرەك. سوڭعى جىلدارى ورتا ءبىلىم بەرۋدى قارجىلاندىرۋ 3 ەسەدەن استام وسكەن. مۇنداي جاعدايدا مەملەكەت قابىلدانىپ جاتقان شارالاردان ۇلكەن ناتيجە كۇتەتىنى انىق»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
➖اۋديتورلىق قورىتىندىعا سايكەس، پەداگوگتەردى دايارلاۋعا ارنالعان مەملەكەتتىك تاپسىرىستى قالىپتاستىرۋدا ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ بولجامدارى مەن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرى اراسىندا ايتارلىقتاي سايكەسسىزدىكتەر انىقتالدى. بۇل – ەسەپتەۋ ءادىسناماسىنىڭ كەمشىلىكتەرى.
➖بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ بولىگىندە پەداگوگتەردى كۋرستاردان كەيىنگى قولداۋ ماسەلەسى ءالى دە پروبلەما بولىپ قالىپ وتىر. بۇل جۇيە مۇعالىمدەرگە جاڭا ءبىلىمدى پراكتيكادا قولدانۋعا سەپتىگىن تيگىزۋى ءتيىس، ءبىراق ءىس جۇزىندە ول تەك سەمينارلارمەن، جاريالانىمدارمەن عانا شەكتەلەدى.
➖ءبىلىم بەرۋ ستاندارتتارى سالاسىنداعى رەفورمالار جۇيەلى جۇرگىزىلمەيدى. وقۋ جوسپارلارىنداعى ءجيى وزگەرىستەر شىعارىلىپ قويعان وقۋلىقتاردى قايتا قاراۋعا جانە بيۋدجەتتىڭ ءتيىمسىز شىعىستارىنا اكەلەدى. سوڭعى 5 جىلدا وقۋلىقتاردى قايتا قاراۋ سالدارىنان ەكونوميكالىق شىعىندار 16 ملرد تەڭگەدەن اسقان.
➖وقۋلىقتاردىڭ ساپاسىن ساراپتاۋ مەن باقىلاۋدا كەمشىلىكتەر انىقتالدى. 5 جىل ىشىندە باعالاۋ ولشەمشارتتارى 12 رەت وزگەرگەن، بۇل ورنىقتى باعالاۋ جۇيەسىنىڭ جوقەكەنىن كورسەتەدى. مەملەكەتتىك كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردى باقىلاۋ اقپاراتتىق جۇيەسى ارقىلى ساراپتاما ءتارتىبى ىسكە اسىرىلماعان، راسىمدەر قاعاز جۇزىندە جۇرگىزىلەدى.
➖ليسەنزيالاۋ – ساپالى ءبىلىم الۋداعى مەملەكەتتىك كەپىلدىگىنىڭ ءبىرى. الايدا ەلدە مەملەكەتتىك مەكتەپتەردى قوسا العاندا، 66 مەكتەپ ليسەنزياسىز جۇمىس ىستەيدى. اتتەستاتتاۋدان ءساتتى ءوتۋ پايىزى تومەن، بۇل ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە تارالعان جۇيەلى پروبلەمالاردى دالەلدەيدى. مەكتەپتەردىڭ تەك 18،2%-ى اتتەستاتتاۋدان ءبىر دەگەننەن وتە الادى.
جالپى مەملەكەتتىك اۋديت بارىسىندا:
- 1،1 ملرد تەڭگە سوماسىنا قارجىلىق بۇزۋشىلىقتار؛
- 62،4 ملرد تەڭگەگە قاراجات پەن رەسۋرستاردى ءتيىمسىز جوسپارلاۋ؛
- 3،2 ملرد تەڭگەنى ءتيىمسىز پايدالانۋ انىقتالدى.
