الدىمەن نارىنقول اۋىلىندا رايىمبەك اۋداندىق ءماسليحاتىنىڭ سەسسياسىنا قاتىسىپ، اۋدان اكىمىنىڭ لاۋازىمىنا جولان وماروۆتى ۇسىندى. وبلىس باسشىسىنىڭ بۇل ۇسىنىسى دەپۋتاتتار تاراپىنان ءبىراۋىزدان قولداۋ تاپتى.
كەزدەسۋدى اۋدان اكتيۆىمەن جالعاستىرعان وبلىس اكىمى ا. باتالوۆ كوپشىلىككە الدىمەن ەلباسىنىڭ رايىمبەك اۋدانىن ءبولۋ ارقىلى جاڭا اۋدان قۇرۋ تۋرالى جارلىعىن وقىعاندا جەرگىلىكتى حالىق ورىندارىنان تىك تۇرىپ قول سوعىپ، وزدەرىنىڭ قۋانىشتارىن جاسىرا المادى. جالپى قىتايمەن شەكارا ماڭىنداعى اۋداننىڭ ءوز الىنا جەكە اۋدان بولۋى ەلىمىز ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزدى ماسەلە ەكەنى بەلگىلى.
جەلدىڭ وتىندە، ەلدىڭ شەتىندە تۇرعان نارىنقول اۋىلى ەندىگى جەردە رايىمبەك اۋدانىنىڭ ورتالىعى بولماق. وبلىس باسشىسى از ۋاقىتتا اۋداندىق مەكەمەلەر، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورىندارى وتىراتىن عيماراتتار انىقتالىپ، جوندەلىپ، رەتكە كەلتىرىلەتىنىن، شتاتتار بەرىلىپ، جاس ماماندار تارتىلاتىنىن، اۋىز سۋ جۇيەسى مەن گاز قۇبىرىن تارتۋ دا جوسپارلانىپ وتىرعانىن ايتتى. سونىمەن قاتار اۋدان اكىمىنىڭ الدىنا ءبىرقاتار مىندەتتەر قويدى.
– مەملەكەت باسشىسىنىڭ ساليقالى شەشىمى ءبارىمىزدى دە ۇلكەن قۋانىشقا كەنەلتتى. جيىرما ءبىر جىلدان كەيىن شەكارالىق ايماقتا ورنالاسقان نارىنقول اۋىلى اۋدان ورتالىعى بولىپ قايتا تۇلەيتىن بولدى. ءبىز ءوز تاراپىمىزدان بارلىق قولداۋلاردى كورسەتەمىز. وسى وڭىردەن شىققان بيزنەسمەندەر دە بۇل ىسكە اتسالىسسا، قۇبا-قۇپ. ءقازىردىڭ وزىندە وسى اۋدانعا مال بورداقىلاۋ الاڭدارىن سالسام، ءسۇت تاۋارلى فەرما اشسام، مەكتەپ سالۋعا جاردەمدەسسەم دەپ نيەتتەنىپ جاتقان كاسىپكەرلەر بار. «بۇركىت» وتىن-ەنەرگەتيكا كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى ل. بوتابەكوۆا نارىنقولعا كىرەبەرىس اركانى سالىپ بەرۋگە پەيىل تانىتىپ وتىر. وسىنداي ەلجاندى ازاماتتاردى كوپتەپ تارتۋ قاجەت. يرريگاسيالىق جۇيەلەردى دە رەتكە كەلتىرىپ، كارتوپ ءوندىرىسىن دامىتامىز، وعان قاجەتتى 2 سەرۆيستىك-دايىنداۋ ورتالىقتارىن قۇرىپ، تۇقىم سەپكىش، تراكتور، كارتوپ جينايتىن كومباين سياقتى قاجەتتى تەحنيكانىڭ بارلىعىن الىپ بەرەمىز. فري كارتوبىن دايىندايتىن گوللانديالىق «Farm Frites» كومپانياسى ينۆەستيسيا سالىپ، وبلىستا جۇمىس ىستەيتىن بولادى. وعان قوسا الماتى قالاسىنىڭ كارتوپقا دەگەن سۇرانىسى جىلىنا 130-140 مىڭ توننا، ءبىزدىڭ وبلىستىڭ تۇتىنۋ مولشەرى دە 150 مىڭ توننا شاماسىندا. سوندىقتان كارتوپتىڭ نارىقتاعى سۇرانىسىنا ساي جۇمىس ىستەۋ، وسىنداي اۋقىمدى ىستەردىڭ بارىنە ۇيىتقى بولىپ، ۇيىمداستىرۋدا اۋدان باسشىلىعىنا زور مىندەت جۇكتەلەدى، – دەدى ا. باتالوۆ.
وسى جيىنعا وبلىستىق بارلىق اۋدان، قالا اكىمدەرىن ارنايى شاقىرعانىن، نارىنقول ءوڭىرىن كوركەيتۋگە ءارقايسىسى ءوز ۇلەستەرىن قوساتىنىن ايتتى. وسى جيىندا بەلگىلى بولعانىنداي، الاكول اۋدانى مۇندا سپورت الاڭى مەن سكۆەر، تالدىقورعان قالاسى كروسسفيت سالىپ بەرمەك، قاراتال اۋدانى 1 جارىم شاقىرىمعا زاماناۋي جارىقتاندىرۋ باعانالارىن ورناتپاقشى. وسىلايشا، بارلىق اۋدان، قالالار رايىمبەك اۋدانىنىڭ جاڭا ورتالىعىن اباتتاندىرۋعا اتسالىساتىن بولادى.
اكتيۆ جيىنىندا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، عالىم، ەڭبەك ارداگەرى باقىت وسپانوۆ، اۋداندىق اقساقالدار جانە ارداگەرلەر القاسىنىڭ ءتوراعاسى سابىر دوسىمبەكوۆ جانە باسقا دا ازاماتتار ءسوز الىپ، ەڭ الدىمەن ەلباسىنىڭ اتىنا ريزاشىلىقتارىن جەتكىزدى. ولاردىڭ ءسوزىنىڭ ورتاق ءتۇيىنى:
– حالىقتىڭ تىلەگى ورىندالدى، كوڭىلى ورنىقتى، ءۇمىتى ەسەلەندى، ەندى تەك بىلەك تۇرە ەڭبەك ەتۋىمىز كەرەك. بۇل ورايدا ءبىز اۋدان اكىمىنە قولداۋ كورسەتىپ، باستامالارىن بىرلەسىپ اتقارىسۋعا دايىنبىز، – دەگەن ورتاق ويعا توعىستى.
اۋدان اكىمى جولان وماروۆ وزىنە ارتىلىپ وتىرعان ءۇمىتتى اقتايتىنىنا سەندىرىپ، الداعى جوسپارلارىن قىسقاشا باياندادى. ماسەلەن، بيىلعى جىلى كارتوپتى 100 گەكتارعا سەپسە، كەلەسى جىلى ونىڭ كولەمىن ەسەلەپ وسىرمەك. 2020 جىلعا قاراي 130 مىڭ توننا كارتوپ جيناۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇدان وزگە دە الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق جاعدايدى جاقسارتۋعا باعىتتالعان جوبالار بارشىلىق.
جيىندى قورىتىندىلاعان وبلىس اكىمى قىسقا مەرزىمدە شەكارالىق ءوڭىردى گۇلدەندىرۋگە بارلىق قاجەتتى قولداۋلاردى كورسەتەتىنىن اتاپ ءوتىپ، نارىنقولدىقتاردى الدا تۇرعان اۋقىمدى ىستەردى بىرلەسىپ اتقارۋعا شاقىردى.
سونداي-اق، وسى كۇنى جاڭادان قۇرىلعان كەگەن اۋدانىندا بولىپ، ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ قولداۋىمەن، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ كەلىسىمىمەن اۋدان اكىمىنە تاعايىندالعان تالعات بايەدىلوۆتى اۋدان اكتيۆىنە تانىستىرىپ، ءوڭىردى دامىتۋعا قاتىستى ءبىرقاتار تاپسىرمالار بەردى. ونىڭ ىشىندە كارتوپ ءوسىرۋ ءىسىن، شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جانە باسقا دا سالالار بار.
– اۋداندى ەكىگە ءبولۋ شارالارىنا بيۋدجەتتەن 2 ملرد. تەڭگە قاراستىرىلدى. ءبىراق، مۇنىڭ سىرتىندا تۇرعىن ۇيلەر قۇرىلىسىنا، ينفراقۇرىلىمدار جۇرگىزۋگە، تەحنيكالىق جابدىقتاۋعا – باسقا دا وسىنداي ماڭىزدى شارالارعا قوسىمشا قارجى بەرەمىز. قاتار جاتقان ەكى اۋداندى بىر-بىرىنەن بولمەي بىردەي كومەك كورسەتەمىز. ەكى اۋدان بىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتىپ، جارىسا جۇمىس ىستەيدى دەپ سەنەمىن. كەگەن اۋدانىنىڭ ءتۋريزمدى، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا مۇمكىندىگى مول. مۇندا مويناق گەس-ى بار. سوندىقتان بارلىق الەۋەتتەرىڭىزدى ءتيىمدى پايدالانىپ، ولكەدەن شىققان كاسىپكەرلەردى دە تارتا وتىرىپ، ۇلكەن ىستەردى تىندىرۋعا ءتيىسپىز. بۇگىنگە دەيىنگى باستالعان جوبالاردى جاڭا اكىم ءساتتى جالعاستىرىپ، ونىڭ جەمىسىن حالىق كورۋى ءتيىس، – دەدى ا. باتالوۆ.
جيىندا ارداگەرلەر دە ءسوز الىپ، ەلباسىنىڭ وڭ شەشىمىنە، يگى باستامالارعا العىستارىن جەتكىزدى. ءبىراز جىلدان بەرى شەشىمىن كۇتكەن «قۇمتەكەي» كانالى ءۇشىن 50 ملن. تەڭگە ءبولىنىپ، قالپىنا كەلتىرىلگەنىنە، كارتوپ وندىرىسىنە قاتىستى جوبالاردىڭ باستالعانىنا قۋانعاندارىن ايتتى. ەكى اۋدان اكىمدەرىنىڭ جۇمىستارىنا تابىس تىلەپ، باتالارىن بەردى.
اتاپ وتسەك، جاڭا وزگەرىستەرگە سايكەس رايىمبەك اۋدانىنا 11 اۋىلدىق وكرۋگ جانە 20 ەلدى مەكەن كىرىپ، اۋماعى 711،9 مىڭ گەكتاردى قۇراسا، جاڭادان قۇرىلعان كەگەن اۋدانى 710،3 مىڭ گەكتار اۋماققا جانە 12 اۋىلدىق وكرۋگ، 34 ەلدى مەكەنگە يە بولدى.
بالجان قايرات قىزى،
الماتى وبلىسى.
