مۇنى يران اسكەري كۇشتەرىنىڭ قولباسشىسى ءالي فاداۆي راستاعان. ونىڭ ايتۋىنشا پۋلەمەتتەن 13 وق اتىلعان. بۇلاردىڭ بىردە-بىرى قيىس كەتپەي، بروندالعان كولىكتىڭ ىشىندە بەيقام وتىرعان فاحريزادەگە ءدوپ تيگەن. جانىنداعى جۇبايى ءدىن امان. وتتى قارۋ جول جيەگىندەگى «نيسسان» كولىگىنە ورناتىلعان.
ءفاداۆيدىڭ ايتۋىنشا فاحريزادەنى ءدال كوزدەگەن پۋلەمەتتە جوعارى تەحنولوگيالى كامەرا ورناتىلعان ءارى جاساندى ينتەللەكتىنىڭ تەحنولوگياسى قولدانىلعان.
ءتورت وق عالىمدى كەۋدەسىمەن قالقالاعان كۇزەت باستىعىنا تيگەن. ال پۋلەمەتتىڭ ءوزى «سپۋتنيك ارقىلى ونلاين باسقارىلعان». عالىمعا ادام كۇشىمەن ەمەس، سوڭعى تەحنولوگيالار نەگىزىندە شابۋىل جاسالعان. يراندىق فارس اگەنتىگىنىڭ حابارلاعانىنداي شابۋىل ءساتتى اياقتالعاسىن كولىك وزدىگىنەن جارىلىپ كەتكەن.
ايتا كەتەلىك يراننىڭ فيزيك-عالىمى موحسەن فاحريزادە 27 قاراشادا تەگەراننان 40 شاقىرىم جەردە اجال قۇشتى. اۋەلدە رەسمي بيلىك عالىمعا شابۋىلدا جوعارى تەحنولوگيالار پايدالانىلعانىن جوققا شىعارعان بولاتىن.
مۇنىڭ الدىندا ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى عالىمنىڭ ولىمىنە "ءيزرايلدىڭ قاتىسى بار" دەگەن. يسلام رەسپۋبليكاسى باسشىسىنىڭ اسكەري كەڭەسشىسى حوسەين دەحكان بۇل قاستاندىق ءۇشىن كەك الاتىندارىن مالىمدەگەن.
فاحريزادە زىمىران ءوندىرىسى سالاسىنداعى ۇزدىك مامان سانالعان. يرانعا قارسى تاراپتار عالىمنىڭ يادرولىق قارۋدى قۇپيا تۇردە ازىرلەپ جاتقانىن الدەنەشە رەت مالىمدەگەن.
فاحريزادە بۇرىن يسلام ريەۆوليۋسياسىن قورعاۋشىلار كورپۋسىندا قىزمەت ەتكەن، يران قورعانىس مينيسترلىگىندە جوعارى لاۋزىمداردا بولعان جانە فيزيكالىق زەرتتەۋ ورتالىعىن باسقارعان. بۇۇ-نىڭ يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى جونىندەگى 2004 جىلعى قارارىندا ونىڭ ەسىمى العاش رەت اتالادى.
باتىس ەلدەرىنىڭ بارلاۋشىلارى 1980 جىلداردىڭ سوڭىنان باستاپ يراننىڭ قۇپيا يادرولىق باعدارلاماسى بار ەكەنىن ايتىپ كەلەدى. ءبىراق 2009 جىلدان بەرى اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىك (ماگاتە) ساراپشىلارى بۇعان ەشقانداي ايعاق تاپقان جوق. تەگەران تەك بەيبىت ماقساتتاعى يادرولىق باعدارلاما جاساپ جاتقانىن ايتۋمەن كەلەدى.
- 2015 جىلى اقش، رەسەي، جۇڭگو، ۇلىبريتانيا، گەرمانيا جانە فرانسيا يرانمەن يادرولىق كەلىسىمگە كەلگەن. يران حالىقارالىق سانكسيالاردى الىپ تاستاعان جاعدايدا يادرولىق قارۋ جاساۋعا جەتەرلىك دەڭگەيدە ۋران وڭدەۋدەن باس تارتۋعا ۋادە بەرگەن.
- 2018 جىلى اقش بۇل كەلىسىمنەن ءوز بەتىمەن شىعىپ، يرانعا قارسى سانكسيانى كۇشەيتە ءتۇستى. وسىنداي قىسىمنىڭ كومەگىمەن ۆاشينگتون تەگەراندى جاڭا كەلىسىمگە قول قويۋعا كوندىرۋگە تىرىسقان. ول كەلىسىم تەك يادرولىق باعدارلاما ەمەس، زىمىران جاساۋدى دا قاتىسۋى ءتيىس ەدى.
- باتىس بارلاۋشىلارى "يران بومباسىنىڭ اتاسى" دەپ اتاپ جۇرگەن فاحرەزادەنىڭ ءولتىرىلۋى اقش-تىڭ جاڭا سايلانعان پرەزيدەنتى دجو بايدەننىڭ يرانمەن ارادا ديپلوماتيالىق قاتىناستى جاقسارتۋ نيەتىنە كەدەرگى جاساۋى مۇمكىن. بايدەن يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى جونىندەگى كەلىسىمگە قايتا قوسىلۋعا تىرىساتىنىن ايتقان.
