جاقىپ اسانوۆ: "ايەلىمدى ۇرمايمىن. ءبىر اعامىزدىڭ ءومىرى ساباق بولدى..."

Dalanews 25 ناۋ. 2018 09:14 582




وسى تاقىرىپتى تالقىلاۋعا كەلگەندە كەز-كەلگەن ادام پىكىر بىلدىرۋگە ءازىر. اركىمنىڭ ءوز ايتارى بار.  

ايەل قول كوتەرۋگە بولا ما؟ ايەلگە قول كوتەرۋ السىزدىكتىڭ بەلگىسى ەمەس پە؟ كەي كەزدەرى سۇراقتى توتەسىنەن قوياتىندار بار: "ايەلگە قانداي جاعدايدا ساباسىنا ءتۇسىرۋ قاجەت؟ قانداي جاعدايدا قول كوتەرۋگە رۇقسات؟" مۇندايلار. 

بەلگىلىسى، بۇل بىتپەيتىن داۋ. بۇل ورايدا ءازىر جوعارعى سوت ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقارىپ وتىرعان جاقىپ اسانوۆتىڭ مىنا ءبىر ءسوزى ويىمىزعا ورالىپ وتىر. 

تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق ماسەلەلەرىنە ارنالعان جيىندا جاقىپ اسانوۆ بىلاي دەگەن ەدى:



 "ول وقيعا بۇگىنگى جيىننىڭ تاقىرىبىمەن ۇيقاسىپ وتىر. 80-جىلداردىڭ سوڭىندا ءبىر پروكۋرور اعامىز ماعان اقىل-كەڭەسىن بەرگەن ەدى.

"جاقىپ"، - دەدى ول. - جاقىن ارادا مەن زەينەتكەرلىككە شىعامىن، ساعان ۇلكەن ءبىر قاتەلىگىم جايىندا ايتايىن دەپ ەدىم. مەن ايەلىمە دە، كىشكەنتاي بالالارىما دا قول جۇمساپ، ولاردى ۇرىپ-سوعۋمەن ءوتتىم. ونداي جاعدايلار تالاي رەت بولعان.
ءقازىر ونىڭ بارلىعى ماعان بۋمەرانگپەن قايتىپ كەلىپ وتىر. ايەلىم ناۋقاس بولدى. ول ءالى كۇنگە دەيىن مەنىڭ قول جۇمساعانىمدى كەشىرە الماي كەلەدى.

بالالارىمنىڭ قاتىناسى دا سۋىپ كەتكەن. ولار ءوز اناسىن قاتتى ايايدى. سەن ءالى جاسسىڭ. ساعان ايتارىم، ايەلىڭە دە، بالالارىڭا دا ەشقاشان قول كوتەرۋشى بولما. مەنىڭ ءومىرىم وسىمەن ءبىتتى. ءبىراق سول قاتەلىگىم ءۇشىن قاتتى وكىنەمىن" دەدى اعامىز. ءبىرشاما ۋاقىتتان كەيىن ول كىسى قايتىس بولدى".

بىزدىڭشە "ايەلدى قانداي جاعدايدا ۇرۋعا بولادى؟" دەگەن دورەكى ساۋالعا وسى ءبىر وقيعا جاۋاپ بەرىپ تۇرعانداي. 

اسانوۆتىڭ ايتۋىنشا،
ەلىمىزدە ايەل ادامدارعا قاتىستى قىلمىستاردىڭ سانى 90 پايىزعا ءوستى. ءاربىر ءۇشىنشى قىلمىس وتباسى جاعدايىندا بولدى.

وتكەن جىلى 36 ايەل جانە ءبىر بالا قايتىس بولسا، 2 481 ايەل مەن 851 بالا زورلىق-زومبىلىقتىڭ قۇربانىنا اينالدى. 742 ايەل مەن كامەلەتتىك جاسقا تولماعان 175 جاس وز-وزىنە قول سالعان.
ايتا كەتەلىك، ءازىر ەلىمىزدە "ايەلى ايالا" ۇلتتىق اكسياسى وتۋدە.

شارانىڭ ماقساتى ەلىمىزدەگى ايەلدىڭ قوعامداعى ءرولىن ارتتىرۋ. 

ايەلدەر ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ورتانىڭ اجىراماس، قۇراۋشى. ەلىمىزدە گەندەرلىك تەڭسىزدىكتەر ءالى دە بەر. بۇل اسىرەسە ەكونوميكالىق جانە ساياسي سالالاردا كەڭ ەتەك جايعان. ايەلگە قاتىستى زورلىق-زومبىلىق تۋرالى شىنايى دەرەكتەر، تەڭدىك پەن قۇقىق ماسەلەسى ءداستۇر مەن ايەلگە قاتىستى ساناعا سىڭگەن ستەرەوتيپتىڭ كولەڭكەسىندە قالۋدا» – دەيدى «سوروس-قازاقستان» قورىنىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى باعدارلاماسىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى ايجان وشاقبايەۆا.

"ايەلدى ايالا" اكسياسىنا دانا نۇرجىگىت، ءلايلا سۇلتان قىزى، باقىت شادايەۆا، اينا دوسمۇحامەد قىزى سياقتى تانىمال تۇلعالار اتسالىسۋدا. 

 


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار