«وزەنمۇنايگاز» اق كومپانياسىندا مۇناي ءوندىرۋ كولەمى بىرنەشە جىل قاتارىنان تومەندەپ كەلەدى. بۇل جاڭاوزەن قالاسىنىڭ ەكونوميكالىق بولاشاعىنا قاتىستى الاڭداۋشىلىق تۋعىزادى، سەبەبى بۇل كومپانيا بىردەن-بىر قالا قۇراۋشى كاسىپورىن. قالانىڭ كوپتەگەن تۇرعىندارى مۇناي-گاز سالاسىندا ەڭبەك ەتەتىنى بەلگىلى. مۇناي ءوندىرىسى ازايۋىنىڭ سەبەپتەرى مەن ولاردىڭ جويۋ جوسپارلارى جايلى Dalanews.kz ماتەريالىنان وقي الاسىز.
«وزەنمۇنايگاز» كومپانياسى وزەن جانە قاراماندىباس كەن ورىندارىندا مۇناي وندىرۋمەن اينالىسادى. ول جەردە مۇناي XX عاسىردىڭ 1960-شى جىلدارىنان باستاپ يگەرىلىپ كەلەدى. 1961 جىلى 15 جەلتوقساندا ميحايل كۋلەبياكيننىڭ بريگاداسى العاشقى مۇناي بۇرقاعىن العان. سول ساتتەن باستاپ وزەن كەن ورنىنىڭ، سونىمەن بىرگە جاڭاوزەن قالاسىنىڭ دامۋ تاريحى باستاۋ الادى.
ال «وزەنمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ تاريحى 1964 جىلى باستالدى دەۋگە بولادى. تاپ سول جىلى «وزەن» مۇناي-گاز ءوندىرۋ كاسىپشىلىگى قۇرىلدى. سونداي-اق مۇنايشىلاردىڭ بولاشاق قالاسى – جاڭاوزەن قالاسىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ۆاحتالىق جۇمىسشىلار عانا تۇراتىن ەلدى مەكەن كەڭەيىپ، جاڭاوزەندىكتەردىڭ بىرنەشە ۇرپاعى وسىپ-ونگەن قالاعا اينالدى. بۇگىنگى تاڭدا قالادا 100 مىڭنان اسا حالىق تۇرادى.
وكىنىشكە قاراي، جاڭاوزەن قالاسىنىڭ كەن ورىندارىندا مۇناي ءوندىرۋ كولەمى جىل سايىن تومەندەپ كەلەدى. 2023 جىلى «وزەنمۇنايگازدىڭ» مۇناي جانە گاز كوندەنساتى ءوندىرىسى 4،3%-عا، ياعني 4،87 ملن تونناعا ازايدى. 2020 جىلى بۇل كورسەتكىش 5 ملن 347 مىڭ توننا بولسا، 2021 جىلى 5 ملن 332 مىڭ تونناعا تومەندەدى. ال 2022 جىلى ودان دا از 5 ملن 096 مىڭ توننا مۇناي ءوندىرىلدى.
ءوندىرىستىڭ تومەندەۋىنە ماڭعىستاۋ اتوم ەنەرگيا كومبيناتى تاراپىنان (ماەك) ەلەكتر قۋاتىن اپاتتىق اجىراتۋلار مەن شەكتەۋلەر سەبەپ بولدى. ونىڭ ۇستىنە «وزەنمۇنايگاز» كەن ورىندارى سارقىلعان. ەسكە سالا كەتسەك، بۇل جەردە مۇناي يگەرىلە باستالعانىنا 60 جىلعا جۋىق ۋاقىت بولدى.
قانداي شارا قولدانۋعا بولادى؟
كومپانيا نەعۇرلىم مۇنايدى از وندىرسە، سوعۇرلىم كىرىسى مەن تابىسى ازايادى. بۇل كومپانياعا مۇناي ءوندىرۋدى ءتيىستى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن جاڭا جابدىق پەن تەحنولوگيالارعا قاراجات سالۋعا كەدەرگى كەلدىرەدى. وسىنىڭ سالدارىنان كاسىپورىن مۇناي سەرۆيسىنە جانە باسقا قىزمەتتەرگە، سونداي-اق كۇندەلىكتى شىعىستارعا جۇمسالاتىن شىعىندى وتەۋ ءۇشىن اقشا تابۋدىڭ باسقا امالدارىن ىزدەۋگە تۋرا كەلەدى.
كومپانيادا 10 مىڭنان اسا ادام ەڭبەك ەتەدى. ال، مەردىگەر ۇيىمداردىڭ جۇمىسشىلارىمەن بىرگە ساناساق، «وزەنمۇنايگاز» كەن ورىندارىنا جۇمىلدىرىلعان جۇمىس كۇشى 20 مىڭ ادامنان اسۋى مۇمكىن. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، «وزەنمۇنايگاز» مەكەمەسىندە ەڭبەك رەسۋرستارى كوپ شوعىرلانعان، ياعني قىزمەتكەرلەر شتاتى تىم ۇلكەن. ماسەلەن، «وزەنمۇنايگازدىڭ» ءبىر قىزمەتكەرى تاۋلىگىنە 5 باررەلگە جۋىق مۇناي مەن گاز كوندەنساتىن وندىرەدى (ءوندىرىس 365 كۇن ۇزبەي جۇرگىزىلگەن بولسا). ال شەتەل كومپانيالارىنىڭ ءبىر جۇمىسشىسى تاۋلىگىنە 15-20 باررەل وندىرەدى.
ءوندىرىستىڭ تومەندەۋىن توقتاتۋ ءۇشىن 2023 جىلى «وزەنمۇنايگاز» كومپانياسى وزەن جانە قاراماندىباس كەن ورىندارىن وڭالتۋ جوباسىن قولعا الدى. ول ءۇشىن قازاقستاننىڭ ۇكىمەتى «وزەنمۇنايگازعا» سالىناتىن پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋ سالىعىن تومەندەتتى. ۇنەمدەلگەن قارجى وڭالتۋ شارالارىنا جۇمسالاتىن بولادى.
«وزەنمۇنايگازدىڭ» مۇناي وندىرىسىنەن باسقا دا ماسەلەسى بار. مۇناي سەرۆيس كومپانيالارىنىڭ جۇمىسشىلارى ۇلتتىق كومپانيانىڭ شتاتىنا الۋدى تالاپ ەتكەنىنە بىرنەشە جىل بولدى. الايدا كومپانيا شتاتىن ودان ءارى كەڭەيتە المايدى، ايتپەسەكاسىپورىن بىرنەشە جىلدان كەيىن-اق جابىلىپ قالۋى ابدەن مۇمكىن.
