«ەۋرازيا الەمى» پىكىرسايىس كلۋبىنىڭ قاتىسۋشىلارى «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ» الەۋەتى: جاڭا جاھاندىق دەڭگەيدەگى ەكونوميكالىق قۇرىلىم» دەپ اتالاتىن تاقىرىپتى تالقىعا سالدى.

[caption id="attachment_11006" align="alignright" width="190"] ەدۋارد پولەتايەۆ[/caption]

 «ەۋرازيا الەمى» قوعامنىڭ قورىنىڭ جەتەكشىسى ەدۋارد پولەتايەۆ ءوز سوزىندە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق كەلىسىمىنە قول قويىلعانىنا ءبىر جىل تولىپ وتىرعانىن تىلگە تيەك ەتتى.  

«بۋراباي جەرىندە ەۋرازيالىق ۇكىمەتارالىق كەڭەستىڭ جيىنى ءوتتى. وسى جيىننىڭ اياسىندا ۆەتنام ەۋرازيالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەرمەن ەركىن ساۋدا جۇرگىزە الاتىن ايماققا ەندى. بايقار بولساڭىزدار، وداقتىڭ تولىق جۇمىسقا كىرىسكەنىنە جارتى جىل دا وتە قويعان جوق، سوعان قاراماي وزگە ەلدەردىڭ وداققا دەگەن قىزىعۋشىلىق كۇن وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى»، – دەدى ول.

مەنىڭ بىلۋىمشە، ءدال ءقازىر الەمدەگى 40-تان اسا مەملەكەت ەۋرازيالىق وداققا قوسىلۋعا نيەت تانىتىپ وتىر. بىلايشا ايتقاندا، بۇل الەمدىك تەندەنسيا. بۇگىن عانا مەن تمد ستاتكوميتەتىنىڭ دەرەكتەرىن سۇزگىدەن وتكىزدىم: ەگەر 1993 جىلى مۇنداي ۇيىمداردىڭ سانى 124ء-تى قۇراسا، 2014 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا ساي 587 ۇيىمعا جەتكەن» دەدى ول.

[caption id="attachment_11007" align="alignleft" width="197"] مارات شيبۋتوۆ[/caption]

ال قازاقستانداعى شەكارالىق ارىپتەستىك قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلى مارات شيبۋتوۆ پىكىرىنشە، ۆەتنام ەۋرازيالىق وداقپەن كەلىسىمگە كەلۋگە، ارىپتەسىپ جۇمىس ىستەۋگە نيەت تانىتسا بۇل ءبىزدىڭ وداقتىڭ تارتىمدىلىعىنىڭ كورىنىسى.

«ءبىراق، شىنى كەرەك كەلىسىمشارتتار وتە ۇزاق ءجۇردى. مەنىڭ بىلۋىمشە، ءبىز كەدەندىك وداققا كىرگەلى بەرى جالعاسىپ كەلەدى. مىنانى ءتۇسىنۋ كەرەك، ءازىر بىزبەن ەركىن ساۋدا ەكونوميكالىق وداعىنا كىرۋگە تۇركيا، يران، يزرايل قۇلىق تانىتىپ وتىر. ءبىراق، بۇلاردىڭ دا وداقتىڭ ەكونوميكالىق كەڭىستىگىنە كىرۋىن 4-5 جىل كۇتۋ كەرەك» دەدى شيبۋتوۆ.

ءوز كەزەگىندە قازاق-نەمىس  ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى حالىقارالىق جانە ايماقتىق ارىپتەستىك ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بولات سۇلتانوۆ كوپتەن نازارىن مىنا ماسەلەگە اۋداردى: «ەركىن ەكونوميكالىق ايماقتان حالىققا قانداي پايدا؟ سايىپ كەلگەندە، ءبىز ءبىرىنشى كەزەككە قارجىلىق توپتاردىڭ ەمەس، كەرىسىنشە قاراپايىم قازاقستاندىق ازاماتتىڭ مۇددەسىن جوعارى قويۋ كەرەكپىز. مەنىڭ ويىمشا ساياسات ەشقاشان دا ەكونوميكاعا ارالاسپاۋ كەرەك. ناقتىراق ايتسام، قىسىم جاساماۋعا ءتيىس.

ءيا، ەۋرازيالىق وداق بۇل ينتەگراسيالىق وداق. الايدا بوريس كاگارليسكيي ايتقانداي مۇنداي ۇيىمدار ەڭ الدىمەن ەكسپورتتاۋشىلارعا ءتيىمدى. ال مۇنداي مۇمكىندىگى جوق ەلدەرگە ءوز ەكونوميكاسىن قورعاۋدان باسقا امالى جوق.

[caption id="attachment_11008" align="alignright" width="165"] بولات سۇلتانوۆ[/caption]

قازىرگى كۇنى ءبىز نەوليبەرالدى داستۇرلەر مەن يدەيالاردىڭ ىقپالىندا ءجۇرمىز. ياعني، ءدال ءقازىر ءبىز ءۇشىن جاھاندانۋ دەگەنىمىز جاقسى. الايدا داعدارىس ورىن العاندا ءبىز جاھاندىق الەمگە سەنىم ارتپايمىز، كەرىسىنشە ۇلتتىق مەملەكەتىمىزگە قارايمىز. ال ول ءوز كەزەگىندە ءوزىنىڭ كومپانيالارى مەن الەۋمەتتىك كەڭىستىگىن قورعاۋى ءتيىس»، – دەدى ول.   

 «الماگەست» كونسالتينگىلىك كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى ايدارحان قۇسايىنوۆتىڭ پىكىرىنشە بەلگىلى ءبىر جوبانى جۇزەگە اسىرۋ، ونىڭ پايدا اكەلۋ ۇزاققا سوزىلىپ كەتسە، مۇنىڭ قاجەتى دە شامالى بولادى.

«ال مەنىڭ ويىمشا ەۋرازيالىق وداقتىڭ تارتىمدى تۇستارى وتە كوپ. ءبىزدىڭ قاتارىمىزعا تۇركيا، ۆەتنام جانە يران سياقتى مەملەكەتتەر قوسىلۋعا نيەت تانىتىپ وتىرسا، ەندەشە بۇل ولاردىڭ ءبىزدىڭ ۇيىمعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعانىنىڭ بەلگىسى. ءيا، بۇل كەلىسىمدەردەن ءبىر كۇندە پايدا، تابىس تۇسپەيتىنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. باستىسى، مۇنداي كەلىسىم بار جانە ونىڭ پايدا اكەلۋى تەك ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە» دەدى ءوز سوزىندە قۇسايىنوۆ.