ق ر مەملەكەتتىك كەڭەسشىسى ەرلان قارين ەلدەگى ءبىرقاتار ماڭىزدى ماسەلەگە قاتىستى ۇستانىمىن ايتتى. ول قوعامدا ەلتاڭبانى اۋىستىرۋ تاقىرىبىنا قاتىستى قاتە تۇسىنىك قالىپتاسىپ جاتقانىن، سونداي-اق، وڭىرلەردە رۋشىلدىقتىڭ كورىنىستەرى بايقالاتىنىن جەتكىزدى. سونىمەن قاتار، عىلىم سالاسىندا قانداي وزگەرىستەر بارىن باياندادى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ەرلان قارين قازاقستاندا رۋشىلدىق ماسەلەسى ءالى كۇنگە بار ەكەنىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، بۇل ءتىپتى ءىشىنارا پارتيالار اراسىنان دا كورىنەدى.
"وكىنىشكە وراي، رۋعا بولىنۋشىلىك تەك مادەني فاكتور ەمەس، سونىمەن قاتار، قوعامدىققا دا (فاكتورعا - ەسك.) اينالعانى راس. كەيبىر وڭىرلەردە ول قاتتى بايقالادى. ءبىز ونى ايتقىمىز كەلمەيدى. قازاقى ورتاعا شىعىپ ايتساڭ، كوپ ادام جاقتىرمايدى. ءبىراق ونى ايتۋىمىز كەرەك. ءبىر كەزدەرى باسىلعان سياقتى بولىپ كورىنىپ ەدى. ءبىراق، وكىنىشكە وراي، بۇل الەۋمەتتىك قۇبىلىس ءالى دە بار. كەيبىر كەزدە قاتتى كورىنىس تاۋىپ، بايقالىپ ءجۇر.
...بىزگە ارالاس سايلاۋ جۇيەسى ەنگىزىلدى. پارلامەنت پەن ءماسليحاتتىڭ ءبىرشاما دەپۋتاتى پارتيالىق تىزىمنەن باسقا، سونىمەن قاتار، ءبىر مانداتتى وكرۋگتەردەن سايلاناتىن بولدى. "دەپۋتاتتاردى حالىق تىكەلەي ءوزى سايلاسا ەكەن" دەپ ساراپشىلاردىڭ ايتىپ جۇرگەنى. ءبىراق ساياسي پراكتيكادا، وكىنىشكە وراي، بارلىق جەردە دەپ ايتپايمىن، ءبىرقاتار وڭىردە ساياسي پارتيالاردىڭ اراسىندا باسەكەلەستىككە ەمەس، رۋلاردىڭ اراسىنداعى باسەكەلەستىككە ۇلاسىپ كەتتى. سوندىقتان بۇل پروبلەما بار"، - دەدى قارين "Jibek Joly" TV-عا سۇحباتىندا.
پرەزيدەنت كەيىنگى مالىمدەمەلەرىنىڭ بىرىندە اتاسىنا ەسكەرتكىش قويۋدى، كوشەگە اتىن بەرۋدى وتىنەتىندەر كوبەيگەنىن اشىق سىنادى. ال مەملەكەتتىك كەڭەسشىنىڭ سوزىنشە، ءبىر اۋىلداردا 50 كوشەگە جەكە تۇلعالاردىڭ ەسىمى بەرىلگەن.
"ءقازىر ونوماستيكا سالاسىن رەتتەپ جاتىرمىز. كەيبىر ونوماستيكالىق كوميسسيالاردىڭ فۋنكسيالارىن ورتالىققا بەرىپ جاتىرمىز. سەبەبى جەرگىلىكتى جەردەگى كوشە، ەلدى مەكەن اتاۋلارىن بەرگەن كەزدە ءارقايسى ءوز اتالارىنىڭ قۇرمەتىنە تالپىنادى. كوشەلەردىڭ اتاۋلارىن بەرگەن كەزدە كىلەڭ سونداي ارەكەتتەر. ...ايتالىق، ءبىر اۋىلدا 50 كوشەنىڭ اتىن اۋىستىراتىن بولىپ جاتسا، بارلىعى دا جەكە تۇلعانىڭ اتىندا. تەك بىزدە عانا سونداي ادەت. ...ەكىنشىدەن، ەسكەرتكىش سالۋ. ول دا ءبىر پروبلەما. بارلىعى وزدەرىنىڭ اتالارىنىڭ قۇرمەتتەرىنە ەسكەرتكىش ورناتۋعا تىرىسادى. سول عوي، ءبىزدىڭ ەسكەرتكىشتەر ەلىنە اينالىپ بارا جاتقانىمىز"، - دەدى مەملەكەتتىك كەڭەسشى.
اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدان كەيىن ەلتاڭبا توڭىرەگىندە قىزۋ پىكىرتالاس باستالىپ كەتتى. كوپشىلىك ءقازىر ەلتاڭبانى اۋىستىرۋ ءبىرىنشى كەزەكتەگى جۇمىس ەمەس ەكەنىن ايتتى. بۇل تۇستا مەملەكەت كەڭەسشى پرەزيدەنتتىڭ بۇل ءسوزىن كەيبىرەۋلەر دۇرىس تۇسىنبەگەنىن جەتكىزدى.
"ەڭ الدىمەن بۇل جەردە دۇرىستاپ ايتىپ ءوتۋ كەرەك. بۇل پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى ەمەس. پرەزيدەنت ءوز سوزىندە بىلاي دەپ ايتتى: "ەلتاڭبانى اۋىستىرۋعا قاتىستى ءارتۇرلى پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر. ەگەر دە قاجەت دەپ ەسەپتەلسە، كوميسسيا قۇرىلۋى كەرەك، تالقىلاۋى كەرەك. ەگەر دە، شىنىمەن دە، قاجەتتىلىك بولسا، وندا بايقاۋ جاريالاۋ كەرەك". ياعني ەگەر دە قوعام تاراپىنان بۇل جونىندە پىكىر قالىپتاساتىن بولسا، مۇنى اشىق تالقىلاۋ قاجەتتىگى جونىندە ايتىلدى. ياعني پرەزيدەنت ەلتاڭبانى مىندەتتى تۇردە اۋىستىرۋ كەرەك دەگەن پىكىر ايتقان جوق. كوبى مالىمدەمەلەردى دۇرىس قارامايدى، وقىمايدى، دۇرىس تىڭدامايدى.
...ونى وعان دەيىن قوعام بەلسەندىلەرى، ۇيىمدار كوتەرگەن بولاتىن، زەرتتەۋلەر جاسالعان بولاتىن. ...ەشكىم دە بارلىق ماسەلەنى ىسىرىپ قويىپ، تەك وسى ەلتاڭبانى اۋىستىرۋمەن اينالىسىپ جاتقان جوق. اتىراۋدا قۇرىلتاي وتكەننەن بەرى ءبىرشاما ۋاقىت ءوتتى. ەشقانداي ارنايى شەشىم، قۇجات قابىلدانعان جوق. بيلىك تاراپىنان ارنايى جاسالىپ وتىرعان جۇمىس ەمەس. بۇل قوعامداعى پىكىرتالاستاردىڭ ءبىر كورىنىسى عانا"، - دەدى ول.
ءقازىر وڭىرلەردە بولىپ جاتقان توتەنشە جاعداي - سۋ تاسقىنى جۇرتتى ەسەڭگىرەتىپ تاستادى. ەرلان قارين مۇنىڭ تۇبىرىندە ۇلكەن ماسەلە تۇرعانىن ايتتى. ارينە، العاشقىسى - جىلدار بويى شەشۋىن تاپپاعان ماسەلەلەر. ەكىنشىسى - عىلىمي كوزقاراس جەتىسپەۋى.
"تابيعي اپاتتار ونداعان جىل بويى قوردالانعان ماسەلەلەردىڭ بەتىن اشىپ جاتىر. پرەزيدەنت بىرنەشە سوزىندە تابيعي اپاتتاردى بولجاۋعا بولار ەدى دەپ ايتقان ەدى. بولجاۋ ءۇشىن عىلىمي جۇمىستى ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ كەرەك ەدى. كەزىندە عىلىمي ينستيتۋتتار مەملەكەتتىڭ نازارىنان تىس قالىپ قالدى، ولارعا ءتيىستى قارجى بولىنبەدى. كەيبىر ينستيتۋتتار جابىلىپ قالدى.
90-شى جىلدارى، 2000-شى جىلداردىڭ باسىندا قالىپتاسقان جاعداي سەبەبىنەن عىلىم جۇيەسىنەن 40 مىڭ عالىم كەتىپ قالعان. ساۋداعا كەتتى، باسقا كاسىپپەن اينالىسىپ كەتتى. 40 مىڭ عالىمنان ايرىلىپ قالدىق. كەز كەلگەن عىلىم تۇراقتى، جۇيەلى، ۇزاق جىلدار بويى جۇرگىزىلگەن جۇمىسقا نەگىزدەلەدى. سوندىقتان ۇلكەن بازادان ايرىلىپ قالدىق. سونىڭ ىشىندە سۋ سالاسى بولسىن، باسقا دا سالالار بولسىن.
ءقازىر مەملەكەت وسى ماسەلەمەن شۇعىلدانىپ، قايتادان وسى جۇيەنى قالىپتاستىردى. عىلىم اكادەمياسى قۇرىلدى، پرەزيدەنت جانىنان عىلىمدى دامىتۋ بويىنشا ارنايى ۇلتتىق كەڭەس قۇرىلدى. ىشىندە اعا بۋىن وكىلدەرى دە، جاس بۋىن عالىمدار دا بار. سوڭعى 2 جىلدىڭ ىشىندە عالىمداردىڭ سانى 1،5 ەسەگە ءوستى، ايلىقتارى دا ءوسىپ جاتىر"، - دەدى قارين.
