قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى مۇسىلماندىق نەكەنىڭ شارتى بولىپ سانالاتىن ءماھر ماسەلەسىنە بايلانىستى شەشىم شىعاردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ايتۋلارىنشا، قازاق داستۇرىندەگى قالىڭمالدى يسلام شاريعاتىنداعى ءماھىر دەپ ەسەپتەۋگە قاتىستى عالىمداردىڭ بىرنەشە كوزقاراسى بار.
“1. كەيبىر حورەزمدىق جانە ودان دا باسقا عالىمدار قىزدىڭ ارتىنان كەلەتىن قالىڭمالدى تەزدەتىپ بەرىلەتىن ءماھىر دەپ ساناعان.
يمام ال-كاساني: “نەكە قيۋ بارىسىندا قىز رازىلىعىن اشىق ايتۋعا ۇيالعانىنداي، ءماھىرىن سۇراۋعا دا قىسىلادى. قىزدىڭ ۇندەمەۋى ونىڭ رازىلىعىن بىلدىرگەنىندەي، ءماھىرىن اكەسى الىپ جاتقاندا دا ۇندەمەۋى رازى ەكەندىگىن بىلدىرەدى. ادەتتە اكەسى ءماھىردى العاننان كەيىن ۇستىنە قاراجات قوسىپ، قىزدىڭ ارتىنان جيھازىن الىپ بارادى”، – دەگەن.
2. كەيبىر عالىمدار قالىڭمالدى ۇزاتىلىپ جاتقان قىزعا بەلگىلى ءبىر نارسەنىڭ (جيھاز ت.ب.) ەسەسىنە بەرىلەتىن سىيلىق دەگەن.
يبن ابيدين: “نەكە قياردا “دۋستيماندى” ءماھىر دەپ ايتسا، وندا ول تەزدەتىلىپ بەرىلگەن ءماھىر ەسەبىندە بولادى ءارى كۇيەۋى جاساۋىن الىپ كەلۋدى تالاپ ەتە المايدى. ال نەكە قياردا ءماھىر دەپ ايتىلماسا، ول قارىمتا قايتارۋ شارتىمەن بەرىلگەن سىيلىق بولىپ سانالادى. مۇنداي جاعدايدا ادەت-عۇرىپقا ساي قىز تاراپىنان جاساۋ تالاپ ەتە الادى”، – دەگەن” دەپ كەلتىرەدى ءدىني باسقارما.
ءمۇفتيات قازاق داستۇرىندە قالىڭمال قالىڭدىق ءۇشىن بەرىلەتىن مال-دۇنيە ەكەنىن، ەگەر ەكى جاس اجىراسقان جاعدايدا قالىڭدىق مالى قىزدىڭ يەلىگىندە قالاتىنىن اتاپ ءوتىپ، وسى تۇرعىدان قالىڭمالدى ءماھىر دەپ ساناۋعا بولاتىنىن جاريالادى.
“ال “اكە ەڭبەگى”، “انا ءسۇتى” ت.س.س. قىزدىڭ اكە-شەشەسىنە، تۋىستارىنا بەرىلەتىن مال-مۇلىك ماھىرگە سانالمايدى. سونداي-اق، قىزدىڭ جاساۋىن اكەسى ءوز مۇلكىنەن الىپ بەرسە، بۇل ءماھىر بولىپ ەسەپتەلمەيدى.
قالىڭمال بەرىلمەيتىن ولكەلەردە نەكە قيۋ بارىسىندا ءماھىردى بەلگىلەۋى ءتيىس. ءماھىر بەلگىلەنبەگەن جاعدايدا نەكەسى دۇرىس بولادى. ءبىراق كۇيەۋى ءماھىر-ميسل بەرەدى.
شەشىم:
- كۇيەۋى تاراپىنان بەرىلەتىن قالىڭمالدى قىزدىڭ رازىلىعىمەن ماھىرگە جاتقىزۋعا جانە ارتىنان الىپ باراتىن جاساۋىنا پايدالانۋعا بولادى.
- "اكە ەڭبەگى"، "انا ءسۇتى" سەكىلدى قىزدىڭ اكە-شەشەسىنە، تۋىستارىنا بەرىلەتىن مال-مۇلىك (كادەسىي، ت.ب.) ماھىرگە جاتپايدى.
