ايىنا ءبىر رەت شىعاتىن، تارالىمى 5000 دانا دەپ بەلگىلەنگەن «HALAL الەمى» جۋرنالىنىڭ العاشقى سانىن دايىنداۋ 2015 جىلدىڭ ساۋىرىندە باستالدى. جۋرنالدىڭ باس رەداكتورى - ارسەن ساتتار. باسىلىم مامىر ايىندا سالالىق مينيسترلىكتىڭ بايلانىس، اقپاراتتاندىرۋ جانە اقپارات كوميتەتىندە تىركەلگەن. جۋرنالدىڭ مەنشىك يەسى - «حادييا» ج ش س. ال ونىڭ باس ديرەكتورى – دارحان ساقتاعان. ءبىراق، ول جۋرناليستەردىڭ جالاقىسىن تولەۋ-تولەمەۋ ماسەلەسىن شەشە المايتىنىن، ءوزىنىڭ قولىندا قاراجات جوق ەكەنىن ايتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، جالاقى ماسەلەسىنە جاۋاپتى – «حادييا» ءجشس-نىڭ قۇرىلتايشىسى قانات اجىبايەۆ.
«حادييا» ديرەكتورى دارحان ساقتاعاننىڭ ءوزى دە وسى كۇنگە دەيىن جالاقى الماپتى. «HALAL الەمىنىڭ» باس رەداكتورى ارسەن ساتتاردىڭ دا كۇيى وسىنداي – قاراماعىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ قۇقىعىن قورعاۋعا شاماسى كەلمەيدى. ايتۋىنشا، ونىڭ وزىنە دە 23 ايدىڭ جالاقىسى تولەنبەگەن.
«HALAL الەمى» جۋرنالىن شىعارۋعا ونعا جۋىق ادام جۇمىلدىرىلعان. و باستاعى كەلىسىم بويىنشا، جالاقى مولشەرى اركىمنىڭ قىزمەتىنە قاراي 300 اقش دوللارىنان باستالىپ، 1500 دوللارمەن اياقتالادى. 2015 جىلدىڭ كۇزىندە دوللار قىمباتتاپ كەتكەن كەزدە «حادييا» ءجشس-نىڭ قۇرىلتايشىسى قانات اجىبايەۆ قىزمەتكەرلەرگە جالاقى تولەۋدى سوزباققا سالىپ جۇرگەنىنە ءوزىن كىنالى ساناسا كەرەك، ۆاليۋتا رىنوگىنداعى وزگەرىستەرگە قاراماي جالاقىعا قاتىستى بۇرىنعى مىندەتتەمەنى ورىندايتىنىن مالىمدەپتى. ءبىراق، سول ۋادە ءسوز كۇيىندە قالىپ، ءالى كۇنگە دەيىن جالاقى قارىزىن وتەمەي كەلە جاتىر.
«HALAL الەمى» جۋرنالىنىڭ قاتارداعى قىزمەتكەرلەرى قانات اجىبايەۆتى جىعا تانىمايدى. كوبىنە ول جۋرناليستەردىڭ جالاقىسىنا قاتىستى ءتۇرلى سىلتاۋىن سمس حابارلامامەن جازىپ، باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى ارقىلى قىزمەتكەرلەرگە جەتكىزەدى. ءقازىر ونىڭ ءبىر تەلەفونى ءوشىرۋلى، ەكىنشىسىنە قوڭىراۋ بارىپ تۇر، ءبىراق وعان جاۋاپ بەرمەيدى. ول جونىندەگى اشىق اقپارات تا ماردىمسىز، ونىڭ نە ىستەپ جۇرگەنىن ادام ءتۇسىنىپ بولمايدى. ينتەرنەتتەن تاپقان كەيبىر مالىمەتتەردە قانات اجىبايەۆتىڭ «قازاقستان حالال يندۋسترياسى» اسسوسياسياسىنىڭ الماتى فيليالىنىڭ ديرەكتورى ەكەنى جازىلعان. بۇل اسسوسياسيا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىمەن (قمدب) تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەيتىنى بەلگىلى.
«HALAL الەمى» جۋرنالىنىڭ قاتارداعى قىزمەتكەرلەرى قانات اجىبايەۆتى جىعا تانىمايدى. كوبىنە ول جۋرناليستەردىڭ جالاقىسىنا قاتىستى ءتۇرلى سىلتاۋىن سمس حابارلامامەن جازىپ، باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى ارقىلى قىزمەتكەرلەرگە جەتكىزەدى. ءقازىر ونىڭ ءبىر تەلەفونى ءوشىرۋلى، ەكىنشىسىنە قوڭىراۋ بارىپ تۇر، ءبىراق وعان جاۋاپ بەرمەيدى. ول جونىندەگى اشىق اقپارات تا ماردىمسىز، ونىڭ نە ىستەپ جۇرگەنىن ادام ءتۇسىنىپ بولمايدى. ينتەرنەتتەن تاپقان كەيبىر مالىمەتتەردە قانات اجىبايەۆتىڭ «قازاقستان حالال يندۋسترياسى» اسسوسياسياسىنىڭ الماتى فيليالىنىڭ ديرەكتورى ەكەنى جازىلعان. بۇل اسسوسياسيا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىمەن (قمدب) تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەيتىنى بەلگىلى. «قازاقستان حالال يندۋسترياسى» – كاسىپورىنداردىڭ ونىمدەرىنە «حالال» سەرتيفيكاتىن بەرەتىن جانە وسى قىزمەتى ءۇشىن اقى الاتىن ۇيىم. بۇرىن بۇل ۇيىم تاماق ونىمدەرىنىڭ عانا «حالال» نەمەسە «حالال ەمەس» ەكەنىن انىقتايتىن. ءقازىر كيىم-كەشەك، جيھاز جانە باسقا دا تۇرمىستا تۇتىناتىن زاتتاردى سەرتيفيكاتتاۋدى كۇشەيتتى.
«HALAL الەمى» جۋرنالى دا وسى باعىت بويىنشا جۇمىس ىستەي باستاعان. ءدىني سيپاتتاعى ۋاعىزدىڭ شەگىنە جەتكەنى سونشالىق – رەداكسيا قىزمەتكەرلەرى دە ۇستىنە كيىپ جۇرگەن كيىمىنە ءۇڭىلىپ، ونىڭ «حالال» نەمەسە «حالال ەمەس» ەكەنىن انىقتاۋعا تىرىسىپ، ۇنەمى وز-وزىنە كۇماندانىپ جۇرەتىن جاعدايعا جەتتى. «حالال» بەلگىسى بار ازىق-تۇلىكتى عانا تۇتىنۋعا كوشتى. ءتىپتى، قوعامدىق كولىككە مىنگەندە، اسحاناعا تاماقتانۋعا نەمەسە توي-جيىندارعا بارعاندا تەرىمەن قاپتالعان ورىندىقتار مەن ديۆاندارعا سەكەمدەنە قارايتىن حالگە دۋشار بولدى. ارينە، كەيدە «حالال» تالاپتارى ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى ورىندالماي قالادى. مۇندايدا "حالال" جولىن ۇستاناتىم ادام ىشتەي ءوزىن كىنالى سەزىنەتىنى بەلگىلى. ءدىني سيپاتتاعى جۋرنال شىعارىپ وتىرعان جۋرناليستەرگە سونداعى ايتىلاتىن ۋاعىزدىڭ اسەرى ءوز دەگەنىن ىستەتەدى ەكەن. سوندىقتان بولسا كەرەك، ءقازىر «HALAL الەمى» باسىلىمىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وزدەرىن قۇدايدىڭ الدىندا كىنالى سەزىنەتىن كۇي كەشىپ ءجۇر. جۋرنال قوجايىنىنىڭ «ينشاللا» دەپ باستايتىن ءسوزى مەن سمس حابارلامالارىنان كەيىن جۋرناليستەردىڭ جاسقانىپ، وزدەرىنىڭ ەكى جىل بويى وتەلمەگەن «تابان اقى، ماڭداي تەرىن» زاڭدى تۇردە تالاپ ەتە الماي، پروكۋراتۋراعا ارىز جازا الماي كۇبەجەكتەپ يمەنە بەرۋىنىڭ سەبەبى دە وسىندا. ءدىني سەزىمنىڭ پەرنەلەرىن ءدال باسقان «حالال» ماگناتتار ادامداردىڭ وسى ءبىر وسال تۇسىن ءوز پايداسىنا جاراتىپ جاتىر. ولاردىڭ وسى ءىسى «حالال» ما؟
وراز الىمبەكوۆ
دەرەككوزى: serke.org
