اقتاۋ ماڭىندا ورىن العان ۇشاق اپاتى حالىقارالىق سيپاتتاعى تراگەدياعا اينالىپ، الەمدىك ب ا ق بەتتەرىندە كەڭىنەن تالقىلانىپ جاتىر. قازاقستاندىق ساراپشىلار دا قايعىلى وقيعاعا قاتىستى ءتۇرلى پىكىر ءبىلدىرىپ، ءۇن قوسۋدا. سولاردىڭ قاتارىندا ساياساتتانۋشى ءامىرجان قوسان دا بار. ول اپاتقا ۇشىراعان ۇشاقتىڭ “قارا جاشىگىن” برازيلياعا بەرۋ تۋرالى شەشىمگە كۇمانمەن قارايتىنىن جەتكىزدى. ايتۋىنشا، برازيليا — رەسەيدىڭ ساياسي وداقتاسى. بۇل جايىندا ول Dalanews.kz اگەنتتىگىنە باياندادى.
“اقتاۋ ماڭىندا ورىن العان ۇشاق اپاتى ءبىر ەمەس، ءتورت ەلگە قاتىسى بار حالىقارالىق سيپاتتاعى رەزونانستى وقيعا بولىپ وتىر. ۇشاق تيەسىلى اۋە كومپانياسى مەن جولاۋشىلاردىڭ دەنى – ءازىربايجاننان، رەيس رەسەيلىك گروزنىيعا باعىت العان، جولاۋشىلاردىڭ ءبىرازى – رەسەيدەن، قالعانى – قازاقستان مەن قىرعىزستاننان، ەڭ باستىسى – اپات ورىن العان جەر – قازاقستان. تاس تۇسكەن جەرىنە اۋىر، ءبىزدىڭ ەلگە دە اسا زور جاۋاپكەرشىلىك ارتىلىپ وتىر. بيلىك سونى ۇعىنۋى كەرەك”، — دەيدى ول.
وسى تۇستا ول ءىستىڭ اق-قاراسىن بىلمەي جاتىپ، رەسەيلىك تاراپتىڭ پوزيسياسىن قورعاۋعا ۇمتىلعان كەي شەندىلەردىڭ ارەكەتىن دە سىنعا الدى.
“ءوز باسىم، ءبىزدىڭ كەيبىر شەندىلەردىڭ ماسەلەنىڭ بايىبىنا بارماي، لەزدە رەسەي جاعىنىڭ ادۆوكاتىنىڭ ءرولىن ويناعانى ۇنامادى. بۇل دا ءبىزدىڭ بيلىكتە جۇرگەن كەيبىر باسشىلاردىڭ قانىنا ءسىڭىپ، بويى مەن ويىنان كەتە قويماعان پرورەسەيلىك رەفلەكس دەپ ءبىلۋىمىز كەرەك!”، — دەيدى ول.
ساياساتتانۋشى ۇشاق اپاتىنان زارداپ شەككەندەرگە جەدەل كومەك كورسەتكەن اقتاۋ ءوڭىرىنىڭ تۇرعىندارى مەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ىس-ارەكەتىن جوعارى باعالادى.
“دۇنيەجۇزىلىك ب ا ق تورىنەن ورىن العان وقيعادا ماڭعىستاۋداعى اعايىننىڭ، وقيعا ماڭىندا بولىپ، زارداپ شەككەندەرگە دەرەۋ كومەك كورسەتكەن ەلەكتريكتەردىڭ، ءوڭىردىڭ توتەنشە جاعداي قىزمەتكەرلەرىنە، ءورت سوندىرۋشىلەرىنە، دارىگەرلەرىنە ريزاشىلىعىمدى بىلدىرگىم كەلەدى: سىن ساعاتتا ولار ەلىمىزدىڭ ابىرويىن اسپانداتىپ جىبەردى. بۇرىن ءبىزدى بىلە بەرمەيتىن باسقا جۇرت: “قازاقتار دەگەن قينالعاندارعا قول ۇشىن بەرۋگە دايىن، قايىرىمدى، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى ىسكەر ءارى ۇيىمشىل، وزگە ەلدىڭ ۇشاعى قۇلاعاندا لايىق كومەك بەرە الاتىن ەل ەكەن” دەگەن ويعا كەلگەنى ءسوزسىز”، — دەپ قوستى ول.
ونىڭ سوزىنشە، حالىقارالىق دەڭگەيدە بۇل وقيعاعا قاتىستى پىكىرلەر سان ءتۇرلى، ونىڭ ىشىندە اۆياتەحنيكادان بەيحابار ادامدار دا جارىسا جازبا جاريالاۋدا.
“وسى كۇندەرى الەمدىك باق-تا باستى تاقىرىپقا اينالعان وقيعانىڭ سەبەپتەرىن سان-ساققا جۇگىرتىپ جاتقانى انىق كورىندى.
اۆياسيادان اۋىلى الىس ماقۇرىمدار دا حايپ ۇستاپ جاتقانى راس، بەدەلدى ماماندار مەن ساراپشىلار دا پىكىر ايتىپ جاتىر.
مىنە، ەندىگى جەردە ۇشاق اپاتىنىڭ سەبەبىن انىقتاۋدا ساياسات ارالاسىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن. ويتكەنى ءار ەل ءوزىن اقتاپ، كىنانى باسقاعا ارتۋى ىقتيمال. جانە دە بۇل گەوساياسات ارالاسقان العاشقى اۋە اپاتى ەمەس. بۇرىن دا سونداي جاعدايلار ورىن العان. رەسەيلىك دحر اسپانىندا جارىلعان مالايزيانىڭ "بوينگى" مەن رەسەيلىك سمولەنسك ماڭىندا اپاتقا ۇشىراعان، ىشىندە پولشا پرەزيدەنتى كاچينسكيي مەن ۇكىمەت دەلەگاسياسى بار “تۋ-154م” شە؟
وسىندايدا اقيقاتتى انىقتاۋ ءۇشىن ۇشاقتاعى “قارا جاشىكتەن” الىنار اقپاراتتىڭ ءرولى زور”، — دەيدى ول.
ساياساتتانۋشى پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە ۇشاق اپاتتارىنىڭ تەرگەۋى كوبىنە ماسكەۋگە جىبەرىلەتىنىن دە العا تارتتى.
“مەنىڭ بىلۋىمشە، پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە اپاتقا ۇشىراعان ۇشاقتاردىڭ “قارا جاشىكتەرى” ماسكەۋدە ورنالاسقان حالىقارالىق اۆياسيالىق كوميتەتكە جىبەرىلەدى. ماسەلەن، 2019 جىلى جەلتوقساندا الماتى ماڭىندا اپاتقا ۇشىراعان “Bek Air” اۋە كومپانياسىنىڭ “Fokker” 100 ۇشاعىنىڭ “قارا جاشىگى” ءدال وسى ماسكەۋگە جىبەرىلگەن. ياعني، قۇپيانىڭ كىلتى سول جاقتا بولماق. “نەگە “قارا جاشىكتەر” ۇشاق تيەسىلى ەلدە اشىلىپ، زەرتتەلمەيدى”، - دەپ سول كۇڭىرەۋلى كۇندەرى الەۋمەتتىك جەلىلەردە سۇراق قويعانمىن.
سول سەبەپتى “قارا جاشىك” اناۋ-مىناۋ ەمەس، مۇحيتتىڭ ار جاعىنداعى برازيلياعا جىبەرىلۋىن قۇپ كورەمىن”، — دەيدى ءامىرجان قوسان.
الايدا ول بۇل شەشىمگە كۇمانمەن قارايتىنىن دا جاسىرمادى. “سەبەبى برازيليا رەسەيدىڭ ساياسي وداقتاسى بولىپ كەلەدى” دەيدى ساياساتتانۋشى.
“اۋزى كۇيگەن ءۇرىپ ىشەدى دەمەكشى، كوڭىلدە ءبىر كۇدىك تە جوق ەمەس. ويتكەنى، بۇگىنگى برازيليا – رەسەيدىڭ بريكس سەكىلدى ۇيىمداعى قاندىكويلەك دوسى. ءاردايىم رەسەيدىڭ ساياسي باستامالارىن قولداپ جۇرەدى.
كوپ نارسە ءتىرى قالعان ۇشقىشتار مەن جولاۋشىلاردىڭ سوزدەرىنە دە بايلانىستى، ارينە...
كۇنى كەشە ەستىدىك: ەشكىمنەن دە كەشىرىم سۇرامايتىن پۋتين ءازىربايجاندىق ۇشاقتى اپاتقا ۇشىراتقانى ءۇشىن ءازىربايجان پرەزيدەنتى الييەۆتەن كەشىرىم سۇراپتى.
ءازىربايجان ۇشاعى قازاق جەرىنە قۇلادى، اپاتتا قازاقستاندىقتار قازا تاپتى.
قيسىنعا سالساق، پۋتين قازاقستان پرەزيدەنتى توقايەۆتان دا كەشىرىم سۇراۋى كەرەك ەمەس پە؟
ازىرشە وسى!”، — دەپ تۇيىندەدى ول.
ەسكە سالايىق، 25 جەلتوقساندا جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا 11.30-دا اقتاۋ ماڭىندا باكۋدەن گروزنىيعا ۇشىپ بارا جاتقان ۇشاق اپاتقا ۇشىرادى. بۇل — Azerbaijan Airlines اۋەكومپانياسىنا تيەسىلى ەمبراەر 190 ۇشاعى.
اقپارات بويىنشا ۇشاق بورتىندا 67 ادام، ونىڭ ىشىندە 5 ەكيپاج مۇشەسى بولعان. جولاۋشىلار رەيسى قاتتى تۇمانعا بايلانىستى گروزنىيعا قونا الماعان، الدىمەن ماحاچكالاعا، سودان كەيىن اقتاۋعا باعىتتالعان.
اپاتتان 6 قازاقستاندىق كوز جۇمدى. جالپى قازا تاپقاندار سانى — 38. 29 ادام امان قالدى.
