بانكتەردەن جۇرت بۇرقىراتىپ قارىز الىپ جاتىر، پروبلەمالىق زاەمدار دا ارتۋدا

كامشات تىلەۋحان 08 قاڭ. 2025 14:57 1083

قازاقستاننىڭ بانك سەكتورىندا پروبلەمالىق زاەمدار كوبەيگەن، ال حالىق اقشا ساقتاعاندا تەڭگەدەن گورى (سىياقى مولشەرلەمەسى تارتىمدى بولعانىنا قاراماستان) شەتەل ۆاليۋتاسىنا باسىمدىق بەرە باستاعان. ال كوممەرسيالىق بانكتەرگە تابىس اكەلىپ تۇرعان نەسيە ءتۇرى - تۇتىنۋشىلىق نەسيە بولىپ تۇر، دەپ جازادى Dalanews.kz

بۇل مالىمەتتەر Halyk Finance ساراپتاما ورتالىعىنىڭ جاريالاعان زەرتتەۋىندە كەڭىنەن قامتىلعان.

"2024 جىلعى قاراشادا قازاقستاننىڭ بانك سەكتورىندا اكتيۆتەر مەن كرەديتتىك پورتفەلدەر قالىپتى ءوسىمدى كورسەتتى. الدىڭعى كەزەڭنەن باستى ايىرماشىلىعى، نەسيەلەندىرۋ كولەمى ءوسىمىنىڭ نەگىزگى درايۆەرى كورپوراتيۆتىك سەكتور بولدى، سونىمەن بىرگە وسى كەزەڭدە جاڭادان بەرىلگەن نەسيەلەر بويىنشا ورتاشا پايىزدىق مولشەرلەمەلەر كولەمى تومەندەدى. پروبلەمالىق نەسيەلەردىڭ (NPL90+)، سونداي-اق 30 كۇننەن استام كەشىكتىرىلگەن نەسيەلەردىڭ ۇلەسى دە تومەندەدى"، دەلىنگەن زەرتتەۋدە.

دەپوزيتتەردىڭ ءوسۋ قارقىنى باياۋلادى. بۇل رەتتە ءوسىم نەگىزىنەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ سالىمدارى ەسەبىنەن ءتۇزىلدى. ۇلتتىق ۆاليۋتا باعامى السىرەگەن كەزدە سالىمشىلار قاراجاتتى شەتەل ۆاليۋتاسىندا دەپوزيتتەرگە بەلسەندى تۇردە ورنالاستىردى، ال تەڭگەلىك سالىمدار كولەمى ازداپ قىسقاردى. ناتيجەسىندە دوللارلاندىرۋ دەڭگەيى كۇرت ءوستى.

بانكتەردىڭ تازا كاپيتالى ارتتى، ءبىراق كاپيتالدىڭ كىرىستىلىگى تومەندەۋىن جالعاستىردى.

بانك سەكتورى اكتيۆتەرىنىڭ قالىپتى ءوسىمى. 2024 جىلعى قاراشادا ەدب اكتيۆتەرى 1،3%-عا، ياعني 59 207 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى، ال قازان ايىندا بۇل ءوسىم 0،6%-دى قۇراعان. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە اكتيۆتەر قۇرامىندا بانكتەردىڭ باعالى قاعازدار پورتفەلى 3،8%، 12 609 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايسا، ال ءوتىمدى اكتيۆتەر كولەمى  2،8%، 20 653 ملرد تەڭگەگە دەيىن قىسقاردى. بۇل رەتتە بانك سەكتورىنىڭ برۋتتو-اكتيۆتەرىنىڭ قۇرىلىمىنداعى ءوتىمدى اكتيۆتەردىڭ ۇلەسى تومەندەپ، 34،9%-دى قۇرادى (قازان ايىندا 36،4%).

نەسيە پورتفەلىنىڭ ءوسىمى. 2024 جىلعى قاراشادا بانكتەردەگى كرەديتتەردىڭ جيىنتىق پورتفەلى 3،1% (قازان ايىندا +1،3%؛ جىل باسىنان باستاپ +17،7%)، ياعني 35 072 ملرد تەڭگەگە دەيىن ءوستى. كرەديتتەر پورتفەلىنىڭ كەڭەيۋى جەكە تۇلعالارعا  بەرىلگەن نەسيەلەردىڭ 2،6% (قازان ايىندا +1،8%؛ جىل باسىنان بەرى +21،8%) ۇلعايۋى ەسەبىنەن بولدى، ال زاڭدى تۇلعالارعا بەرىلگەن نەسيەلەر 3،9% (قازان ايىندا +0،6%؛  جىل باسىنان بەرى +12،4%) ءوستى. كرەديتتىك پورتفەلدىڭ قالىپتاسقان قارقىنى ۇلتتىق ۆاليۋتادا بەرىلگەن نەسيەلەر كولەمىنىڭ 2،9%  (قازان ايىندا +1،2% ۇلعايۋىمەن بايلانىستى بولدى، ال شەتەل ۆاليۋتاسىنداعى نەسيەلەر كولەمى 5،2% (قازان ايىندا +2،1%) ۇلعايدى. بانكتەردەگى كرەديتتەردىڭ جيىنتىق پورتفەلىندەگى زاڭدى تۇلعالار پورتفەلىنىڭ ۇلەسى ۇلعايىپ،  42،1%-دى قۇرادى (قازان ايىندا 41،8%؛ جىل باسىندا 44،0%). بەرىلگەن نەسيەلەر بويىنشا ورتاشا سىياقى مولشەرلەمەلەرى قازان ايىندا 18،3%-دان قاراشا ايىندا 17،0%-عا دەيىن تومەندەدى. بۇل رەتتە زاڭدى تۇلعالاردىڭ قارىزدارى بويىنشا سىياقى مولشەرلەمەلەرى 17،1% - عا (قازان ايىندا 17،9%)، ال جەكە تۇلعالاردا 16،9%-عا (قازان ايىندا 18،8%) دەيىن تومەندەدى.

جۇمىس ىستەمەيتىن نەسيەلەردىڭ ۇلەسى قىسقاردى.  جۇمىس ىستەمەيتىن نەسيەلەر ۇلەسى (NPL90+) 2024 جىلدىڭ قاراشا ايىنىڭ سوڭىندا 3،2%-عا (قازان ايىندا 3،3%)، ال 30 كۇننەن استام كەشىكتىرىلگەن نەسيەلەر ۇلەسى 4،3%-عا دەيىن تومەندەدى (قازان ايىندا 4،4%). مەرزىمى 30 كۇننەن اساتىن كرەديتتەر پورتفەلى 1،7%، 1 514 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى، ال NPL90+ پورتفەلى 2،6%، 1 126 ملرد تەڭگەگە دەيىن كەڭەيدى. جۇمىس ىستەمەيتىن نەسيەلەردى پروۆيزيالارمەن قامتۋ دەڭگەيى قازان ايىندا 169،5%-دان قاراشا ايىندا 169،6%-عا دەيىن ءوستى.

بانكتەردىڭ ءبىرىنشى ەشەلونىنداعى جۇمىس ىستەمەيتىن كرەديتتەردىڭ جوعارى ۇلەسىن Jusan Bank (7،9%)، Bereke Bank (6،7%)، ەۋرازيالىق بانك (6،6%)، Kaspi (4،8%) جانە ForteBank (2،9%) قامتيدى. اتالعان بەس بانكتىڭ جۇمىس ىستەمەيتىن كرەديتتەرىنىڭ جيىنتىق سوماسى 639 ملرد تەڭگەنى قۇراپ، اتالعان سەكتوردىڭ بارلىق جۇمىس ىستەمەيتىن كرەديتتەرىنىڭ 56،8%-ىن (قازان ايىندا - 57،0%) قۇرايدى. ال ەكىنشى ەشەلوندا 90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن كرەديتتەردىڭ جوعارى ۇلەسى نۇربانكتە (9،9%)، ۆتب-دا (9،6%)، Home Credit Bank-تە (6،8%) جانە زامان بانكىندە (4،3%) تىركەلگەن. نومينالدى ماندە بۇل بانكتەردىڭ NPL90+ كولەمى 86 ملرد تەڭگەنى قۇراپ، اتالعان سەكتوردىڭ بارلىق جۇمىس ىستەمەيتىن كرەديتتەرىنىڭ 7،6% (قازان ايىندا - 7،7%) قۇرادى. تۇتاستاي العاندا، سەكتور بويىنشا كرەديتتىك تاۋەكەل قۇنى 5،8% دەڭگەيىندە ساقتالادى.

بانكتەردىڭ ءبىرىنشى ەشەلونىندا بۇل كورسەتكىش Bereke Bank-تە 14،1%-عا دەيىن (قازاندا - 13،8%-دان)، ەۋرازيالىق بانكتە 12،2%-عا دەيىن (قازاندا 12،0%-دان)، بانكسەنتركرەديتتە 5،0%-عا دەيىن (قازاندا 4،5%-دان) جانە فريدوم فينانس قازاقستاندا 3،9%-عا دەيىن (قازاندا 3،8%-دان) ءوستى. بۇل رەتتەگى كورسەتكىشتەر سيتيبانك (0،1%) پەن وتباسى بانكىندە (0،2%) وزگەرگەن جوق. ال كرەديتتىك تاۋەكەل Jusan Bank-تە 18،5%-عا (قازاندا 19،2%-دان)، حالىق بانكىندە 5،3%-عا (قازاندا 5،4%-عا)، Kaspi-دە 5،3%-عا (قازاندا 5،4%-دان)، RBK بانكىندە 4،9%-عا (قازاندا 5،2%-دان) جانە ForteBank-تە 4،8%-عا دەيىن تومەندەدى (قازان ايىندا 5،0%-دان). بانكتەردىڭ ەكىنشى ەشەلونىندا كرەديتتىك تاۋەكەل قۇنىنىڭ جوعارى ماندەرى زامان بانكىندە 40،0% (قازان ايىندا 38،8%)، نۇربانكتە 20،2% (قازان ايىندا 22،9%)، ۆتب-دا 17،0% (قازان ايىندا 17،8%)  دەڭگەيىندە بايقالدى. كورسەتكىشتىڭ ەڭ تومەن ماندەرى قازاقستانداعى جۇڭگو بانكىندە، ADCB يسلام بانكىندە جانە شينحان بانكىندە (1%-دان از) تىركەلدى.

دەپوزيتتىك پورتفەلدىڭ كەڭەيۋى. قاراشا ايىندا بانكتەردەگى دەپوزيتتەردىڭ جيىنتىق پورتفەلى 1،8% (قازان ايىندا +3،1% ؛ جىل باسىنان بەرى +11،2%)، 38 550 ملرد تەڭگەگە دەيىن ءوستى. دەپوزيتتەر كولەمىنىڭ ءوسۋى نەگىزىنەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ سالىمدارىنىڭ ەسەبىنەن بولدى: 2،0%، 17 267 ملرد تەڭگەگە دەيىن (قازان ايىندا +4،7%؛ جىل باسىنان بەرى +9،1%)، ال جەكە تۇلعالاردىڭ سالىمدارى 1،7%-عا، ياعني 21 284 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى (قازان ايىندا +1،8%؛ جىل باسىنان بەرى +13،0%). 

قاراشا ايىندا ۆاليۋتالار بولىنىسىندە تەڭگە تۇرىندەگى سالىمدار تاراپىنان دەپوزيتتىك بازانىڭ 0،4%-عا، 29 665 ملرد تەڭگەگە دەيىن قىسقارۋى بايقالدى، ال ۆاليۋتالىق سالىمدار تاراپىنان 10،0%-عا، 8 886 ملرد تەڭگەگە دەيىن ءوسۋى بايقالدى. قاراشا ايىندا دوللارلاندىرۋ دەڭگەيى 23،0%-عا ءوستى (جىلدىڭ باسىندا 23،2%). قاراشا ايىندا تەڭگەدەگى بولشەك دەپوزيتتەر 0،2%-عا، 16 972 ملرد تەڭگەگە دەيىن ءوستى، ال ۆاليۋتاداعى بولشەك سالىمدار 8،2%، 4 312 ملرد تەڭگەگە (8 435 ملن دوللار) دەيىن ءوستى. تەڭگەدەگى كورپوراتيۆتىك سالىمدار 1،2%، 12 693 ملرد تەڭگەگە دەيىن قىسقاردى، ال ۆاليۋتاداعى كورپوراتيۆتىك سالىمدار 11،8%، 4 574 ملرد تەڭگەگە (8 946 ملن دوللار) دەيىن ءوستى.

ءبىرىنشى ەشەلونداعى بانكتەر دەپوزيتتەرى پورتفەلى قاراشا ايىندا 1،4%-عا، 36 837 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى. ءبىرىنشى ەشەلوندا دەپوزيتتەردىڭ شەشىلۋى ForteBank (-1،7%؛ 49 ملرد تەڭگە)، Kaspi (-1،2%؛ 80 ملرد تەڭگە) جانە حالىق بانكىندە (-0،3%؛ 37 ملرد تەڭگە) بايقالدى. سونىمەن قاتار،  كوپشىلىك RBK بانكىندە (+10،5%؛ 137 ملرد تەڭگە)، فريدوم فينانس قازاقستاندا (+7،8%؛ 66 ملرد تەڭگە)، سيتيبانكتە (+5،6%؛ 52 ملرد تەڭگە)، بانكسەنتركرەديتتە (+5،4%؛ 250 ملرد تەڭگە)، ەۋرازيالىق بانكتە (+4،1% ؛ 82 ملرد تەڭگە)، Bereke Bank-تە (+2،9%؛ 39 ملرد تەڭگە)، وتباسى بانكىندە (+1،4%؛ 35 ملرد تەڭگە) جانە Jusan Bank-تە (+0،4%؛ 6 ملرد تەڭگە) دەپوزيتتەرىن الدى. 

ەكىنشى ەشەلونداعى بانكتەردەگى دەپوزيتتىك پورتفەل كولەمى قاراشا ايىندا 1،4%، 2 934 ملرد تەڭگەگە دەيىن قىسقاردى. الماتىداعى قىتايدىڭ تپب-دا (+30،8%؛ 56 ملرد تەڭگە)، قىتايدىڭ قازاقستانداعى بانكىندە (+7،7%؛ 22 ملرد تەڭگە)، ADCB يسلام بانكىندە (+4،8%؛ 1 ملرد تەڭگە)، Altyn Bank (+4،5%؛ 30 ملرد تەڭگە) جانە Home Credit BANK (+0،2% ؛ 1 ملرد تەڭگە) اقشا سالىمدارىمەن تولىقتى. زامان بانكىنەن (-68،8%؛ 18 ملرد تەڭگە)، شينحان بانكىنەن (-16،6%؛ 115 ملرد تەڭگە)، ۆتب-دان (-7،9%، 7 ملرد تەڭگە)، كزي بانكىنەن (-6،3%؛ 9 ملرد تەڭگە) جانە نۇربانكتەن (-0،2%؛ 1 ملرد تەڭگە)، كەرىسىنشە جاپپاي اقشا الىندى.  

تارتىلعان قاراجاتتى پايدالانۋ كوەففيسيەنتى دەپوزيتتەرمەن سالىستىرعاندا بانكتەردىڭ كرەديتتەر پورتفەلىنىڭ جاپپاي وسۋىنە بايلانىستى قازان ايىندا 116،5%-دان قاراشا ايىندا 113،6% - عا دەيىن تومەندەدى. قاراشادا بانكتىك ەمەس زاڭدى تۇلعالاردىڭ تەڭگەلەي دەپوزيتتەرى بويىنشا ورتاشا سىياقى مولشەرلەمەسى 13،2%-عا دەيىن (قازان ايىندا 13،1%) ارتسا، ال جەكە تۇلعالاردىڭ دەپوزيتتەرى بويىنشا 13،2%-عا دەيىن (قازان ايىندا 13،3%) تومەندەدى. كوممەرسيالىق بانكتەردىڭ مىندەتتەمەلەر قۇرىلىمىنداعى دەپوزيتتەردىڭ ۇلەسى 78،7%-دى (قازان ايىندا 78،6%) قۇرادى. 

ۇلتتىق بانكتىڭ وتىمدىلىكتى الۋ كولەمىن تومەندەتۋى. قاراشا ايىندا جابىلعان وتىمدىلىكتىڭ جالپى كولەمى 11،9% (قازان ايىندا +9،5% ؛ جىل باسىنان بەرى +42،0%) قىسقاردى جانە 6 295 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. ۇب-نىڭ دەپوزيتتىك اۋكسيون ارقىلى جاسالعان مامىلەلەر كولەمى 4،9%-عا، 5 154 ملرد تەڭگەگە دەيىن ازايدى. دەپوزيتتەر ارقىلى وتىمدىلىكتى الۋ 47،6%-عا ، 641 ملرد تەڭگەگە دەيىن قىسقاردى، ال قىسقا مەرزىمدى نوتالار ارقىلى وتىمدىلىكتى الۋ وزگەرىسسىز قالدى (500 ملرد تەڭگە). وسىلايشا، قاراشا ايىندا ارتىق وتىمدىلىكتى الۋدىڭ جالپى مولشەرى 847 ملرد تەڭگەگە تومەندەدى، ال ستەريلدەنگەن وتىمدىلىك كولەمى ەدب-نىڭ جالپى اقشا ماسساسىنىڭ 14،8%-ىن (قازان ايىندا 17،0%) جانە ەدب برۋتتا-زايمدار كولەمىنىڭ 18،0%-ىن (قازان ايىندا 21،2%) قامتىدى.

بانك سەكتورى تابىسىنىڭ ءوسىمى. 2024 جىلدىڭ باسىنان باستاپ بارلىق كوممەرسيالىق بانكتەر تابىسى 2 337 ملرد تەڭگە دەڭگەيىندە تىركەدى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 16،3%-عا ارتىق. 2024 جىلدىڭ 11 ايىندا بانك سەكتورىنىڭ تازا پايىزدىق كىرىسى 3 125 ملرد (+25،1%) تەڭگەنى قۇرادى، ال تازا كوميسسيالىق كىرىستەر 677 ملرد تەڭگە  (+1،7%) بولدى. ەسەپتىلىك كەزەڭدە رەزەرۆتەردى (پروۆيزيالاردى) قالپىنا كەلتىرۋدەن تۇسكەن كىرىستەر جىل بويىنا 0،7% عا ءوسىپ، 1 418 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.

بانكتەردىڭ مەنشىكتى كاپيتالىنىڭ ۇلعايۋى. 2024 جىلعى قاراشادا بانكتەردىڭ جيىنتىق كاپيتالى 2،8%-عا (جىل باسىنان بەرى +26،5%) ۇلعايىپ، 8 682 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. ءبىرىنشى ەشەلونداعى بانكتەردە Bereke Bank پەن سيتيبانكتەن باسقاسىندا كاپيتال ءوسىمى بايقالدى، ول 0،6%-دان 5،8% ارالىعىنا دەيىن بولدى، ال ءوسىم كولەمى 1 ملرد-تان 102 ملرد تەڭگەگە دەيىن وزگەرەدى. زامان بانكىنەن باسقا بارلىق ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردە كاپيتالدىڭ ءوسىمى بايقالدى. شينحان بانك (+3،9%؛ 3،0 ملرد تگ)، ۆتب (+3،6%؛ 3،7 ملرد تگ)، نۇربانك (+2،7%؛ 1،8 ملرد تگ)، Altyn Bank (+2،1%؛2،8 ملرد تگ)، الماتىداعى قىتايدىڭ تپب-سى (+1،8%؛ 1،5 ملرد تەنگە) جانە قازاقستانداعى جۇڭگو بانكى (+1،8%؛ 2،0 ملرد تگ).


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار