ايتۋلى جيىنعا تۇركيانىڭ «Sembol Construction» قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ كورپوراتيۆتىك تەحنيكالىق دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى Selcuk Yelken جانە «كازرەستاۆراسيا» مەكەمەسىنىڭ وكىلدەرى مەن تاريحشى – ارحەولوگتار، مۋزەي قىزمەتكەرلەرى قاتىستى.
شارادا «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى نۇربولات احمەتجانوۆ تاريحي قورعاۋ ايماعىنىڭ جاعدايىمەن، وندا ورنالاسقان ەسكەرتكىش قۇرىلىستارى جانە تاريحى جونىندە ءسوز ەتتى.
– كەسەنەنىڭ ءاربىر قاقپاسىنىڭ ءمانى مەن مازمۇنى، تاريحى جونىندە ءبارىڭىز بىلەسىزدەر. مۇنداعى ءاربىر عيمارات، جول، ءتىپتى كىرپىش پەن ويۋ-ورنەككە دەيىن قۇندى. ءارقايسىسىنىڭ ءوزىنىڭ وتكەنى، بۇگىنى جانە بولاشاعى بار. ءبىزدىڭ ماقسات – تاريحي مۇرالاردى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ، قورعاۋ جانە ونى تانىتۋ. ول ءۇشىن اتالعان ورىنداردىڭ تاريحي قالپىن ساقتاي وتىرىپ، كەلبەتىنە ءمان بەرۋىمىز قاجەت. مەكەمەنىڭ كۇن تارتىبىنە قويىلعان بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن بارشاڭىزدىڭ باسىڭىزدى قوسىپ، جيناپ وتىرمىز. «ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول» شىعارا وتىرىپ، نىسانداردىڭ تاريحي تۇتاستىعىن قالپىنا كەلتىرۋگە شاقىرامىن، – دەدى مۋزەي باسشىسى.
جيىندا «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيى اۋماعىندا ورنالاسقان «جەتى اتا»، «تاكيا»، «ءمۇسالا»، «داربازا» قاقپالارىن بىر-بىرىمەن بايلانىستىراتىن قورعاندار مەن كونە مەشىتتەر جانە كوشەلەردى تاريحي قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا ماسەلەلەر تالقىلاندى.
سونىمەن قاتار، تۇركيالىق Selcuk Yelken ءوڭىردىڭ تۋريستىك پوتەنسيالىن دامىتۋ ماقساتىندا كيەلى جەرلەردىڭ كونە كەلبەتىن سەزىندىرەتىن جانە اباتتاندىرۋ كەزىندە ءتۇرلى گۇلدەردىڭ تاريحي سەزىم سىيلايتىن وزگەشە اسەمدىكپەن ەگىلۋى سىندى ءبىرقاتار جوبالارىن ۇسىندى.
بەلگىلى عالىم، ارحەولوگ مارات تۇياقبايەۆ كەسەنە اۋماعىندا ءالى دە اشىلماعان تاريحي ماعلۇماتتار مول ەكەندىگىنە توقتالدى. سونىمەن قاتار، كونە بازار ورنى، كوشە مەن قاقپالاردىڭ تاريحى، ماڭىزى جونىندە دە ءسوز ەتتى.
سونداي-اق، قورىق-مۋزەي قورىندا 25000 دانا قۇندى تاريحي جادىگەرلەر قوردالانعان. ولاردىڭ اراسىنداعى جازبا، ارحەولوگيالىق ەتنوگرافيالىق جانە نۋميزماتيكالىق توبىنا جاتاتىن جادىگەرلەر تالاپقا ساي ساقتالۋى ءۇشىن سوڭعى ۇلگىدەگى ارنايى قۇرىلعىلار ورناتىلعان. الايدا، اتالعان جادىگەرلەردى كەلۋشىلەرگە تولىقتاي كورسەتۋ مۇمكىن ەمەس. وسى ورايدا كەسەنەگە قاراستى گارنيزون شتابىندا ەكسپوناتتارعا ارنالعان ارنايى عيمارات جاساقتاۋ ماسەلەسى دە ايتىلدى.
باسقوسۋ الداعى ۋاقىتتا كەڭەيتىلگەن وتىرىسپەن قايتا ۇيىمداستىرىلماق. سەبەبى، تۋريستەر مەن بارشا كەلۋشىلەرگە ءتيىمدى جاعداي جاساپ، الەمدىك مۇرالار تىزىمىنە ەنگەن قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى مەن ونىڭ اۋماعىنداعى تاريحي جەرلەردىڭ ءتول بەينەسىن، كونە قالپىن تانىتۋ باستى نازارعا الىنعان.
