ساراپشىلار قوعامدىق باقىلاۋ، اشىق ۇكىمەت، جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس ماسەلەلەرىن كوتەردى. سونىمەن قاتار، ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ بيلىك ينستيتۋتتارىمەن ءوزارا ءىس-قيمىل ديناميكاسى جانە اۋىلدى جەرلەردەگى ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى دامىتۋدى قاراستىردى.
فورۋمنىڭ ەكىنشى كۇنىنىڭ قورىتىندى بولىگىندە، پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە جانە ەڭبەك نارىعىنداعى سىن-تەگەۋرىندەرگە قاتىستى ساراپتامالىق تالقىلاۋلار ءوتتى.
"قوعامدىق كەڭەستەر: تاجىريبە مەن پەرسپەكتيۆالار" اتتى ەكىنشى كۇننىڭ ساراپتامالىق تالقىلاۋىندا پىكىرتالاسقا قاتىسۋشىلار وسى ءبىر ماڭىزدى ازاماتتىق ينستيتۋت جۇمىسىنىڭ وزەكتى باعىتتارىن اتاپ ءوتتى.
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ءۇشىنشى شاقىرىلىمداعى قوعامدىق كەڭەستەر مۇشەلەرىنىڭ الداعى 2024 جىلعا دەيىنگى كەزەڭدەگى قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى باعىتتارى - ولاردى ينستيتۋسيونالدىق دامىتۋ جانە وڭىرلىك، رەسپۋبليكالىق ينفراقۇرىلىمدى نىعايتۋ ماسەلەلەرى، جەرگىلىكتى ماڭىزدى ماسەلەلەردى شەشۋگە ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارى مەن حالىقتى تارتۋ، مەملەكەتتىك بيلىك ورگاندارىنىڭ ازاماتتىق قوعاممەن ءوزارا ءىس-قيمىلى بولادى.
"سىبايلاس جەمقورلىققا ماسەلەلەرىنە مۇلدەم توزبەۋشىلىك" پىكىرتالاس الاڭىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ساراپتامانىڭ تيىمدىلىگى قوزعالدى. ساراپشىلار وڭىرلىك جانە ۇلتتىق دەڭگەيلەردە بيۋدجەتتى قالىپتاستىرۋ كەزىندە ەلەۋلى سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن ەسكەرە وتىرىپ، تەرىس ناتيجەسى مەملەكەتتىك ورگاننىڭ شەشىم قابىلداۋىنا مۇمكىندىك بەرمەيتىن مىندەتتى قوعامدىق ساراپتاما رەتىندە بيۋدجەت پروسەسىنە قوعامنىڭ قاتىسۋىن زاڭنامالىق تۇرعىدان بەكىتۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
بيلىك پەن ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور اراسىنداعى ديالوگ سۇراعى "اشىق ۇكىمەت سەرىكتەستىگى" تاقىرىبىنداعى ساراپتامالىق تالقىلاۋ بارىسىندا جالعاسىن تاپتى.
سپيكەرلەر اقپاراتتى نەگىزسىز "قولجەتىمدىلىگى شەكتەۋلى" ساناتىنا جاتقىزۋ مۇمكىندىگىن جوققا شىعارۋ كەرەك دەگەن پىكىر ءبىلدىردى.
سونداي-اق، ق ر اقبتك-نىڭ 456-1-بابىن قايتا قاراپ، وعان اقپاراتتى ۇسىنۋ، تولىق ەمەس اقپاراتتى ورنالاستىرۋ مەرزىمدەرىن بۇزعانى ءۇشىن جانە ت. ب. جاۋاپكەرشىلىكتەردى ەنگىزۋ قاجەت دەپ سانايدى شاراعا قاتىسۋشىلار.
"جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ: ازاماتتىق قوعامنىڭ قاتىسۋى" فاسيليتاسيالىق سەسسياسى كەزىندە ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ تاياۋداعى وتىرىستارىنىڭ ءبىرىن جاڭادان سايلانعان اۋىل اكىمدەرىنىڭ، سونداي-اق اۋداندار مەن وبلىس اكىمدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ پروبلەماسىنا ارناۋ ۇسىنىلدى. بۇدان باسقا، ق ر ۇكىمەتىنە جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋدىڭ دامۋ كورىنىسىن جانە اۋىلدىق، اۋداندىق قۇرىلىمدارداعى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدى قاداعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ستاتيستيكالىق اقپاراتتى جيناۋ جانە وڭدەۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ تۋرالى ماسەلەنى قاراۋ ۇسىنىلدى.
فورۋمنىڭ ەكىنشى كۇنىندەگى نەگىزگى تالقىلاۋلاردىڭ ءبىرى "قوعامدىق باقىلاۋ - "حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەتتىڭ" باستى قۇرالى" تاقىرىبىنداعى پىكىرتالاس بولدى.
پىكىرتالاسقا قاتىسقان قوعام بەلسەندىلەرى ورتالىق مەملەكەتتىك جانە وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارى قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن جىل سايىنعى باعالاۋ جۇيەسىنە قوعامدىق باقىلاۋدىڭ جاي-كۇيىن كورسەتەتىن ينديكاتور رەتىندە ەنگىزۋدى ۇسىندى. سونىمەن قاتار، قوعامدىق باقىلاۋ ءۇشىن ساراپشىلاردى بىلىكتىلىكتى دايارلاۋ جانە ىرىكتەۋ جۇيەسىن ازىرلەۋ جانە ءتيىستى بىلىكتىلىگى بار تاقىرىپتىق ساراپشىلار قاتارىن قالىپتاستىرۋ سۇراعى قاراستىرىلدى.
"ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ بيلىك ينستيتۋتتارىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ سەرپىنى" تاقىرىبىنداعى فاسيليتاسيالىق سەسسيا بارىسىندا ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى بازاسىندا ۇەۇ-مەن جۇمىس جانە ءوزارا ءىس-قيمىل بويىنشا ازىرلەنگەن كەشەندى وقىتۋ باعدارلاماسى نەگىزىندە بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرىن جۇيەلى وقىتۋدى ەنگىزۋ ۇسىنىلدى. سونداي-اق سپيكەرلەر فورۋمارالىق كەزەڭنىڭ 4 جىلى ىشىندە ازاماتتىق اليانس پەن وتىرىستاردا ەكونوميكا مەن قوعامنىڭ ءتۇرلى سەكتورلارىندا ازاماتتىق سەكتوردى دامىتۋ بويىنشا جۇيەلى شارالاردى جانە ەكوجۇيەلەردى تالقىلاۋدى ۇسىندى.
اۋىلداعى ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى دامىتۋ تۋرالى پىكىرتالاس بارىسىندا مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس جانە گرانت تۇرىندە مەملەكەتتىك قولداۋدى ءبولۋ تەتىكتەرى بويىنشا كەڭ اۋقىمدى ءاقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ جۇمىسىنىڭ قاجەتتىلىگى تۋرالى ماسەلە كوتەرىلدى. اۋىلدا الەۋمەتتىك جوبالاردى ءتيىمدى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك گرانتتاردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار نەمەسە رەسۋرستىق ورتالىقتار ارقىلى ءبولۋ ۇسىنىلدى.
"ءوندىرۋشى سالالاردىڭ اشىقتىعى باستاماسى – الەۋمەتتىك پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ پارمەندى تەتىگى" تاقىرىبىنا ساراپتامالىق تالقىلاۋ بارىسىندا ساراپشىلار قوعامدىق كەڭەستەر ارقىلى قوعامدىق پىكىرتالاستاردى، سسپ مونيتورينگىن ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك ورگاندارىنىڭ ءوساب-تى وڭىرلىك دەڭگەيدە قولداۋ جونىندەگى جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋ قاجەت دەگەن قورىتىندىعا كەلدى.
كەلەسى "NEET جاستارى" اتتى ديسكۋسسيادا NEET جاستارىمەن جۇمىستا ولاردى الەۋمەتتەندىرۋ، الەۋمەتتىك ماڭىزدى جوبالارعا تارتۋدى كۇشەيتۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتىلدى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ورتالىق دەڭگەيدەگى ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندى ايقىنداۋ، NEET جاستارىن ەسەپكە الۋ جانە ستاتيستيكا جۇرگىزۋ ءادىسناماسىن جەتىلدىرۋ، جاستاردىڭ وسى ساناتى اراسىندا اقپاراتتىق جانە اعارتۋ جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، سونداي-اق NEET جاستارىمەن جۇمىس ىستەيتىن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ جاستاردىڭ وسى ساناتىن 100% قامتۋ ماقساتىندا رەسمي ستاتيستيكاعا قول جەتكىزۋىن ۇيىمداستىرۋ قاجەت.
ح ازاماتتىق فورۋمنىڭ ەكىنشى كۇنىنىڭ قورىتىندى پىكىرتالاسى "پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدەگى ەڭبەك نارىعىنىڭ جاڭا سۇرانىستارى مەن سىن-قاتەرلەرى: ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى قالاي قايتا قۇرىلۋى ءتيىس" تاقىرىبىنداعى فورسايت-سەسسيا بولدى. قاتىسۋشىلار كەلەسى ۇسىنىستاردى ايتتى: مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر اراسىندا "شەشەندىك ونەر" ساباعىن وتكىزۋ، اۋىلدىق جانە قالالىق مەكتەپتەر اراسىنداعى الشاقتىقتى ازايتۋ، بىلىكتى پەداگوگيكالىق كادرلارمەن 100% قامتاماسىز ەتۋ، وقۋ باعدارلامالارىن جاڭا جاعدايلارعا بەيىمدەۋ جانە ت.ب.
بۇگىن X ازاماتتىق فورۋمىندا وتكەن ديسكۋسسيالارعا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى ەلنۇر بەيسەنبايەۆ، ايقىن قوڭىروۆ، بەرىك ءابدىعالي، ايدوس سارىم، دۇيسەنباي تۇرعانوۆ، جۇلدىز سۇلەيمەنوۆا، سونداي-اق زاۋرەش باتتالوۆا، دوس كوشىم، ەۆگەنيي جوۆتيس، اندرەي چەبوتاريەۆ، ولەگ چەرنىشيەۆ، مارات قوعاموۆ، ولگا شيان، سەرىك سەيدۋمانوۆ، راحىم وشاقبايەۆ، ديانا وكرەموۆا، توعجان قوجالى،
الەكساندر براتەنكوۆ، سۆەتلانا ۋشاكوۆا، جانار بۋكانوۆا، التىناي نۇركەيەۆا، مايرا ايسينا سىندى ءىرى ۇەۇ، عىلىمي ورتالىقتاردىڭ باسشىلارى، قوعامدىق كەڭەستەردىڭ مۇشەلەرى، قوعامدىق بەلسەندىلەر قاتىستى.
