وڭرلەردى دامىتۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن جىل سايىن ايتارلىقتاي قاراجات بولىنەدى. دەگەنمەن، سول قارجىنى ءتيىمدى پايدالانۋدا ۇنەمى كەمشىلىكتەرگە جول بەرىلىپوتىر. سونىڭ سالدارىنان جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ، جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن تومەندەتۋ، حالىقتىڭ جان باسىنا شاققانداعى كىرىسىن ۇلعايتۋ سياقتى ينديكاتورلار بويىنشا جوعارى مەجەلەرگە قول جەتكىزىلمەي كەلەدى.
تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن ترانسفەرتتەرگە تاۋەلدىلىگى جىلدان-جىلعا ارتىپ كەلە جاتقاندىعى بولىپ وتىر. سالىستىرمالى تۇردە ايتساق، 2017 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن وڭىرلەرگە بەرىلگەن سۋبۆەنسيانىڭ كولەمى 2016 جىلمەن سالىستىرعاندا 1،8 ەسەگە ءوسىپ، 1 ترلن. 448 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.
بۇعان قوسا، 2017 جىلى وڭىرلەرگە بەرىلگەن سۋبۆەنسيانىڭ 1 ملرد. 600 ملن. تەڭگەسى، وكىنىشكە وراي، پايدالانىلماي، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە قايتارىلدى. مۇنداي جاعداي رەسپۋبليكادا بۇرىن بولعان ەمەس. سوندىقتان دا بولار، ءوڭىر اكىمشىلىكتەرى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ سالىق سالۋ بازاسىن كەڭەيتۋگە اسا مۇددەلى ەمەس.
ال، سۋبۆەنسيا المايتىنقالالارىنا جانە اتىراۋ، ماڭعىستاۋ وبلىستارىنا بەرىلەتىن نىسانالى ترانسفەرتتىڭ كولەمى ولاردان الىناتىن قارجىدان بىرنەشە ەسە كوپ. ماسەلەن، سوڭعى ەكى جىلدا استانا قالاسىنا بولىنگەن نىسانالى ترانسفەرتتەر كولەمى بيۋدجەتكە الىپ قويۋ دەڭگەيىنەن 10 ەسە كوپ بولسا، الماتى قالاسى بويىنشا – 23،7 پايىز، ماڭعىستاۋ وبلىسى بويىنشا – 46،3 پايىزدان اسىپ ءتۇستى. وسىعان وراي، 2017 جىلى پايدالانىلماي قايتارىلعان نىسانالى ترانسفەرتتىڭ كولەمى 19 ملرد. 200 ملن. تەڭگەنى قۇرادى.
جوعارىدا ايتىلعان دەرەكتەر بيۋدجەت ارالىق قاتىناستاردى رەتتەۋ ەلىمىز ءۇشiن وتە كۇردەلi، كوكەيتەستi ماسەلەگە اينالىپ وتىرعاندىعىن جانە بيۋدجەت ارالىق قاتىناستاردىڭ ءالى دە بولسا شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقاندىعىن اڭعارتادى.
سوندىقتان، ءتيىمدى بيۋدجەتتىك ساياسات جۇرگىزۋدى ىنتالاندىراتىن بيۋدجەت ارالىق قاتىناستاردىڭ وڭتايلى مودەلىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. سونداي-اق، وڭىرلەردىڭ بيۋدجەتتىك قامتاماسىز ەتىلۋىن تەڭەستىرۋدىڭ بەلسەندى ساياساتىن جۇرگىزگەن ءجون دەپ سانايمىن.
سونىمەن قاتار، بۇگىنگى كۇنى رەسپۋبليكادا ءتورتىنشى دەڭگەيدەگى بيۋدجەت قالىپتاستىرىلدى. ولار – اۋداندىق ماڭىزى بار قالا، اۋىل، كەنت جانە اۋداندىق وكرۋگ بيۋدجەتتەرى. سوندىقتان دا، وڭىرلەردە بيۋدجەتتى قالىپتاستىراتىن، ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتەتىن بىلىكتى مامانداردى دايىنداۋعا ايرىقشا كوڭىل ءبولۋ قاجەت.
وڭىرلەردە بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلاتىن ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ ساپاسىنا نازار اۋدارىپ، تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ دا ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. بۇگىنگى كۇنى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ كەزىندە وڭىردەگى كەيبىر جوبالار الىنىپ تاستالىپ، ونىڭ ورنىنا جاڭالارى ەنگىزىلۋدە. بۇل ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكەاسىرۋ بويىنشا ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيانىڭ بولماۋى جانە وڭىرلەردە ينۆەستيسيالىق جوبالارعا مونيتورينگتىڭ دەر كەزىندە جۇرگىزىلمەۋى سەبەبىنەن تۋىنداۋدا.
مۇنىڭ ءبارى قاراجاتتىڭ يگەرىلمەۋىنە اكەپ سوعادى. 2017 جىلى ماقساتتى ترانسفەرتتىڭ ەڭ كوپ يگەرىلمەۋى پاۆلودار وبلىسىندا – 1 ملرد. 100 ملن. تەڭگەنى، قاراعاندى وبلىسىندا – 1 ملرد. تەڭگەنى، استانا قالاسىندا – 600 ملن. تەڭگەنى قۇرادى.
جالپى، ەسەپ كوميتەتىنىڭ اۋديتورلىق جانە ساراپتامالىق تالداۋ ءىس-شارالارىنىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ نىسانالى ترانسفەرتتى ءبولۋ جانە پايدالانۋ كەزىندە 76،6 ملرد. تەڭگە قارجىنىڭ ءوز ماقساتىنا جۇمسالماعانى انىقتالدى، سونىڭ ىشىندە قارجىلىق بۇزۋشىلىقتار 28،6 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى.
جوعارى دا كوتەرىلگەن ماسەلەلەر وڭىرلىك ساياساتتا ءبىرتۇتاستىقتىڭ جوقتىعىن كورسەتەدى. مۇنداي كەمشىلىكتى بولدىرماۋ ءۇشىنۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ستراتەگيالىق جوسپارىندا وڭىرلىك دامۋ سالاسىنداعى نىسانالى ينديكاتورلار مەن ءىس-شارالاردىڭ جۇيەلى جۇرگىزىلىپ، مەملەكەتتىك باعدارلامالارمەن كەشەندى بايلانىستا بولۋىنا نازار اۋدارعان ءجون دەگەن ويدامىن.
سونداي-اق، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ نىسانالى ترانسفەرتتەر مەن سۋبسيديالارعا تاۋەلدىلىگىن تومەندەتىپ، ولاردى وزدەرىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىك باسىمدىقتارىنا سايكەس، وڭىرلەردىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋ بويىنشا پارمەندى شارالار قابىلداۋعا ىنتالاندىرۋ قاجەت دەپ سانايمىن.
ادىلبەك قابا
