ق ر جوعارعى اۋديتورلىق پالاتاسىندا ۆەتەريناريالىق-سانيتاريالىق، فيتوسانيتاريالىق جانە ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ تيىمدىلىگىنە جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ءاۋديتتىڭ قورىتىندىلارى قارالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

اۋديتورلىق ءىس-شارا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىن، ونىڭ جەكەلەگەن كوميتەتتەرى مەن ۆەدومستۆولىق باعىنىستى ۇيىمدارىن، «ازىق-تۇلىك كەلىسىمشارت كورپوراسياسى» ۇلتتىق كومپانياسىن، ۇلتتىق اگرارلىق ءعىلىمي-بىلىم بەرۋ ورتالىعىن، «QazBioPharm» ۇلتتىق حولدينگىن، بەيىندى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن وڭىرلىك الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيالاردى قامتىدى.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرىنىڭ ءبىرىنشى فورۋمىندا سويلەگەن سوزىندە اگرارلىق سەكتوردىڭ قازاقستان ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.

«اۋىل شارۋاشىلىعى باسەكەگە قابىلەتتى وزىق سالا بولۋى كەرەك. اگروونەركاسىپ كەشەنى ەكونوميكاداعى باستى قوزعاۋشى كۇشتىڭ بىرىنە اينالۋعا ءتيىس. بيزنەس تە، مەملەكەت تە وسىعان مۇددەلى. بۇل، ەڭ الدىمەن، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ تۇرعىسىنان ماڭىزدى. اۋىلداعى اعايىننىڭ تۇرمىسى دا وسى سالاعا تىكەلەي بايلانىستى»، - دەدى پرەزيدەنت.

ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، 2024 جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ شىعارىلىمى 8،3 ترلن تەڭگەگە جەتكەن، بۇل 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا 9% كوپ. جالپى كولەمنىڭ ىشىندە وسىمدىك شارۋاشىلىعى ءونىمى 5 ترلن تەڭگە (60،2%)، مال شارۋاشىلىعى ءونىمى 3،2 ترلن تەڭگە (39،6%) بولدى. دەگەنمەن جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك اۋديت رەسپۋبليكاداعى اگروونەركاسىپتىك كەشەننىڭ دامۋىن تەجەيتىن ءبىرقاتار ماسەلەنى انىقتادى. ولاردىڭ قاتارىندا باعدارلامالىق قۇجاتتاردىڭ اراسىندا ۇيلەسىمدىلىكتىڭ بولماۋى، ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتۋ كورسەتكىشتەرىنىڭ ساقتالماۋى جانە ازىق-تۇلىك قورلارىنا مونيتورينگتىڭ جەتكىلىكسىزدىگى سياقتى پروبلەمالار بار.

ماسەلەن، نەگىزگى ازىق-تۇلىك تاۋارلارى بويىنشا ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى ءالى دە 80%-عا جەتپەيدى، ال قولدانىلىپ جۇرگەن ەسەپتەۋ ادىستەمەسى فيزيولوگيالىق تۇتىنۋ نورمالارىن ەسكەرمەيدى.

ازىق-تۇلىك قورلارىن ەسەپكە الۋ جانە باقىلاۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەسى ءالى دە ەنگىزىلمەگەن، بۇل مۇنداي تاۋارلاردىڭ بار-جوعى جانە قوزعالىسى تۋرالى دەرەكتەردىڭ ناقتىلىعىنا اسەر ەتەدى.

ۆەتەريناريالىق جانە فيتوسانيتاريالىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا دا ولقىلىقتار بار. ۆەتەريناريالىق زەرتحانالاردىڭ 87%-دان استامى حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەستىگى بويىنشا اككرەديتتەلمەگەن. 396 ملن تەڭگەدەن استام سوماعا ۆەتەريناريالىق پرەپاراتتاردى ساتىپ الۋ راسىمدەرىن بۇزۋ فاكتىلەرى انىقتالدى. 101 شەگارالىق وتكىزۋ پۋنكتىنىڭ 24ء-ى فيتوسانيتاريالىق باقىلاۋمەن قامتاماسىز ەتىلمەگەن.

مەملەكەتتىك اۋديتورلار اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ عىلىممەن قامتىلۋ دەڭگەيىنىڭ تومەن ەكەنىن دە اتاپ ءوتتى. 2023 جىلى بۇل كورسەتكىش ءجىو-نىڭ نەبارى 0،26%-ىن قۇراعان. عىلىمي زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنىڭ جەتكىلىكتى قولدانىس تاپپاۋى سالانىڭ دامۋىن تەجەيدى.

جالپى اۋديت بارىسىندا 179 ملن تەڭگەدەن استام بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءتيىمسىز جوسپارلانعانى جانە 66،2 ملرد تەڭگەنىڭ ءتيىمسىز پايدالانىلعانى انىقتالدى.

اۋديت ناتيجەسىندە اۋديت وبەكتىسى ءتيىستى شارالار قابىلداپ، مەملەكەت اكتيۆتەرىنە 4،4 ملرد تەڭگە وتەلدى.

جوعارعى اۋديتورلىق پالاتا ق ر ۇكىمەتى مەن اۋديت وبەكتىلەرىنە انىقتالعان زاڭبۇزۋشىلىقتار مەن ماسەلەلەردى جويۋ ءۇشىن قاجەتتى ۇسىنىستار مەن تاپسىرمالار بەردى.