اقتوبەدەگى تراگەديا جانە تۋعان كۇن

Dalanews 08 ماۋ. 2016 16:29 627

ءماجىلىس دەپۋتاتتارى اقتوبەدەگى جاعدايدى ەستىمەگەن نەمەسە ەستىسە دە، تراگەديالىق وقيعالاردى ەش سەزىنبەگەن سياقتى. ويتكەنى، ولار پلەنارلىق وتىرىستى تۋعان كۇن يەلەرىن قۇتتىقتاۋدان باستادى. تەراكت ماسەلەسى كۇن تارتىبىندە ايتىلعان جوق، ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك بولماعانىن 31 ارنا جۋرناليستەرى العا تارتتى.

ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ سپيكەرى باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ: «جۇمىسىمىزدى باستاۋ ءۇشىن قاجەتتى كۆورۋم بار. ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىن اشىق دەپ جاريالايمىن. قۇرمەتتى ارىپتەستەر! 6 ماۋسىمدا دەپۋتات قارەكەن قۇرالاي ءانۋار قىزىنىڭ تۋعان كۇنى بولدى!»، – دەپ ەل قارا جامىلىپ وتىرعاندا تۋعان كۇن يەسىن قۇتتىقتاۋدان باستاعان.

اقتوبەدەگى جاعداي تۋرالى ءتىس جارماي، 1 مينۋت ۇنسىزدىكتى قيماعان دەپۋتاتتار وتىرىس بارىسىن جانتۇرشىگەرلىك وقيعا جايىندا ءلام-ليم دەپ اۋىز اشپاعان. ولار تۋعان كۇندەرىمەن قۇتتىقتاپ، مارە-سارە بولعان سوڭ كۇن ءتارتىبى بويىنشا جۇمىستارىن باستاپ كەتتى. 2015 جىلعى بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋى ماسەلەسى قارالىپ بىتكەن سوڭ ۇكىمەت وكىلدەرى مەن دەپۋتاتتاردىڭ پىكىرىن 31 ارنا تىلشىلەرى دالىزدە عانا بىلگەن.

ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان:

–  جالپى مۇنداي جەردە مەملەكەت تاراپىنان مۇنداي تەنتەك، قانقۇيلى، تەررورشىلارعا قاتتى جازا كەرەك دەپ ويلايمىن، – دەدى. ءدىن اتىن جامىلعانداردىڭ قاسكويلىگىن سىناعان بەكبولات تىلەۋحاننان وتىرىستا اقتوبەدەگى جاعدايدىڭ ەلەۋسىز قالعانى جايلى دا ساۋال قويىلعان.

– بۇگىن ماجىلىستە قۇتتىقتاۋمەن باستالدى. ءبىراق اقتوبە جايلى 1 اۋىز ايتىلعان جوق...

– ەندى قوعام بۇعان ءتيىستى رەاكسيا بەرىپ جاتقانىن كورىپ وتىرسىزدار عوي، – دەگەن.

ال دەپۋتات ماۋلەن اشىمبايەۆ بارلىق ارىپتەستەرى جەكەلەي كوڭىل ايتىپ جاتىر دەپ اقتالدى. سودان سوڭ، 2011 جىلى ەلدى دۇرلىكتىرگەن وبلىستا لاڭكەستىكتىڭ قايتالانۋى جاڭا شارالار قابىلداۋعا يتەرمەلەيتىنىن العا تارتقان.

–  تاياۋ شىعىستان كونترتەرروريستىك وپەراسيانىڭ نەگىزىندە ءبىراز تەرروريستىك توپتاردىڭ وكىلدەرى كەتىپ جاتىر. ولار باسقا ەلدەردە وزدەرىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن اۋىستىرۋعا ارەكەتتەنۋدە. وسىعان بايلانىستى ءبىز وسى سالاداعى زاڭداردى تاعى دا ءبىر ساراپتايمىز دەگەن جوسپارىمىز بار، – دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.

دەپۋتات ايتقان زاڭ 2011 جىلعى بىرنەشە تەراكتىدەن سوڭ قولعا الىنعان بولاتىن. سول كەزدەگى وزگەرتۋلەر نەگىزىندە ءدىني بىرلەستىكتەردى رەتتەۋ جۇزەگە اسىرىلعان بولاتىن. سونداي-اق، كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ لاڭكەستىكپەن كۇرەسۋ قۇزىرەتى دە كەڭەيتىلگەن-دى. الايدا تەولوگ دوساي كەنجەتاي ەڭ الدىمەن يدەولوگيالىق تۇرعىدان الدىن الىپ، جات اعىمدارعا شەكتەۋ قويۋ كەرەك ەكەنىن العا تارتۋدا.

– ءسالافيزم، ءۆاحابيزمنىڭ تۇبىنە قۇقىقتىق تۇرعىدان بالتا شابۋ كەرەك. ءبىرىنشى مىنا جەردە جۇرە المايتىندىعىن ەگەر ساناسىنا سىڭسە ولاردىڭ، تىيىم سالىنعان بولسا، پسيحولوگيالىق تۇرعىدان اپتىعى باسىلادى. قالعانىن ءوزى رەتتەپ الادى قازاق، – دەيدى  ل.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى ءدىنتانۋ كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى دوساي كەنجەتاي. عالىم مۇنداي باتىل قادامدارعا بارماساق، اقتوبەدەگى جاعداي جالعاسىن تابۋى مۇمكىن دەپ پايىمدايدى. جانە سىرتتاعى لاڭكەستىك ۇيىمداردىڭ اسەرى از دەپ ەسەپتەيدى. ويتكەنى، وسىدان 10-15 جىل بۇرىن قازاقستانعا ەنگەن جات اعىمدار، ءقازىر وزىندىك تۇجىرىمداماسى بار كۇشكە اينالىپ ۇلگەرگەن.

 

باقىتنۇر ءالىباي، باۋىرجان نارىمبەتوۆ






ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار