الماتى وبلىسىندا گەنەتيكالىق موديفيكاسيالانباعان سويا وسىرىلمەك

Dalanews 10 جەل. 2021 09:28 644

الماتى وبلىسىندا گمو-سىز سويا ءوسىرۋ مۇمكىندىكتەرى جايلى جوسپارلار تالقىلاندى. بۇل تۋرالى الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى قانات بوزىمبايەۆتىڭ ىلە اۋدانىنا جاساعان ساپارى بارىسىندا بەلگىلى بولدى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

جۇمىس ساپارى كەزىندە قانات بوزىمبايەۆ الدىمەن سويانى تەرەڭ وڭدەۋمەن اينالىساتىن «اgritech» جشس-دا بولىپ، ءوندىرىس پروسەسىمەن جانە زاۋىتتىڭ مۇمكىندىكتەرىمەن تانىستى.

بەلگىلى بولعانىنداي، زاۋىتتىڭ قۋاتتىلىعى جىلىنا 6،5 مىڭ توننا سويا ۇگىندىسىن شىعارۋعا جەتەدى. بۇل ءونىم تاماق ونەركاسىبىندە كەڭىنەن پايدالانىلادى. بۇگىنگى كۇنى ەكسپورتقا باعىتتالعان كاسىپورىن ءوز قۋاتتىلىعىنىڭ 70 پايىزىنا شىققان. جوبانىڭ جالپى قۇنى - 3،7 ملرد. تەڭگە. ءونىم جەرگىلىكتى نارىققا شىعارىلادى، شۇجىق ونىمدەرىن دايىنداۋدا پايدالانىلادى. قازىرگى كەزدە نانوتەحنولوگيانى قولدانا وتىرىپ، فەرمەنتتەلگەن سويا بەلوگىن وندىرەتىن جەلى ىسكە قوسىلدى. سونىڭ ارقاسىندا  ونىڭ اعزاعا ءسىڭىرىلۋى جاقسارتىلدى، ياعني ونى بالالارعا ارنالعان جانە سپورتتىق تاعامدارعا پايدالانۋعا بولادى. ءوندىرىس كەزىندە تەك گمو-سىز، ساپاسى جوعارى سويا عانا قولدانىلاتىنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. وزىمىزدە وسىرىلەتىن سويا تەك مال ازىعىنا ارنالعاندىقتان، ازىرگە سويانىڭ ازىق-تۇلىككە پايدالانىلاتىن تۇقىمى رەسەيدەن اكەلىنۋدە.

– ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ سويا وسىرۋدەگى تاجىريبەسى مول. سوندىقتان سىزدەردى جەرگىلىكتى شارۋاشىلىقتارمەن بايلانىستىرۋ كەرەك، ەگەر ولاردى ساپالى تۇقىممەن قامتاماسىز ەتسەڭىزدەر، گمو-سىز سويا ءوسىرۋ ءىسىن وسى ايماقتا دا قولعا الۋعا بولادى. سوندا شيكىزاتتى سىرتتان اكەلۋدىڭ قاجەتى بولمايدى. سونداي-اق يرريگاسيالىق جۇيەلەردى جاڭعىرتۋ باعىتىنداعى جوسپارلارىمىز اۋقىمدى. سوندىقتان بۇل جاعىنان مۇمكىندىكتەرىمىز مول، – دەدى قانات بوزىمبايەۆ كاسىپورىنعا بارعان كەزىندە.

سول سياقتى قانات بوزىمبايەۆ زاۋىتتىڭ الداعى دامۋ جوسپارلارى تۋرالى سۇراپ ءبىلدى. كاسىپورىن باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، زاۋىت جۇمىسىن ىلگەرىلەتۋدە ساتىلاس ينتەگراسياعا باسىمدىق بەرىلىپ وتىر. وبلىس اكىمى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ۇزىلىسپەن بەرىلۋ ماسەلەسىن شەشۋگە، وندىرىستەگى بۋعا قاجەتتى ەكىنشى رەزەرۆتىك قازاندىق ساتىپ الۋعا قولداۋ كورسەتىلەتىنىن ايتتى.

اۋدانعا ءىسساپارى بارىسىندا قانات بوزىمبايەۆ Gate city سەرىكتەس قالاسىن دامىتۋدىڭ جوبالارىمەن تانىستى.

سەرىكتەس قالانى دامىتۋ جوسپارى، اتقارىلعان ىستەر، جۇرگىزىلگەن ينفراقۇرىلىم جانە تۋىنداعان پروبلەمالار تۋرالى «الاتاۋ» اق باسشىسى اسقار تۇتۇبايەۆ باياندادى.

سپيكەردىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، قازىرگى كەزدە جالپى الاڭى 2370 گا بولاتىن Gate city ءبىرىنشى سەرىكتەس قالاسىنىڭ جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. جوباداعى قالا حالقىنىڭ سانى – 90 مىڭ ادام. مامىر ايىندا جالپى الاڭى 43 مىڭ شارشى مەتر بولاتىن 10 ءۇيدىڭ قۇرىلىسى باستالدى. بارلىق ماگيسترالدىق جەلىلەرى بار، نەگىزىنەن ءومىر سۇرۋگە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ ءبارى جۇرگىزىلگەن. دەگەنمەن گاز بەن سۋ جەتىسپەۋشىلىگى تۋىنداۋى مۇمكىن، تۇرمىستىق جانە ونەركاسىپتىك نىسانداردا كارىز جۇيەسىنىڭ دە ماسەلەسى بار.

وسىعان بايلانىستى بارلىق نىسانداردىڭ تەحنيكالىق تەكسەرىسىن جۇرگىزۋ كەرەك. قاجەت بولسا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىپ، ىسكە قوسىپ تەكسەرىپ كورۋ كەرەك.

باياندامانى تىڭداپ بولعان سوڭ قانات بوزىمبايەۆ جەر ۋچاسكەلەرى بويىنشا ەسەپ بەرۋدى تاپسىردى:

- ءبىرىنشى كەزەكتە باس جوسپاردى تاعى ءبىر رەت ەگجەي-تەگجەيلى قاراۋ كەرەك. ول ءۇشىن وبلىستىق كوميسسيا قۇرىلىپ، بارلىق جەر ۋچاسكەلەرى يەلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن جەر ماسەلەسى كەڭىنەن تالقىلانۋى ءتيىس. ولاردىڭ جەر ۋچاسكەلەرىن دامىتۋعا مۇمكىندىكتەرى بار ما، جوق پا، انىقتاۋىمىز كەرەك. سودان كەيىن بارىپ ءتيىستى شارالار قابىلدايمىز، - دەدى وبلىس اكىمى.

مۇنان سوڭ قانات بوزىمبايەۆ «دامۋ» يندۋستريالدى-لوگيستيكالىق ورتالىعىندا جانە ونىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان سورعى قۇرالدارىن شىعاراتىن «Wilo» زاۋىتىنا باردى. «Wilo» زاۋىتى - الماتى وبلىسىندا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان 9 ترانسۇلتتىق كومپانيا جوبالارىنىڭ ءبىرى. بۇل جوعارى تەحنولوگيالى، ەكسپورتقا باعىتتالعان كاسىپورىننىڭ سورعى ستاساسىن جيناقتاۋدا جوعارى دەڭگەيلى اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەسى بار. مۇندا شىعارىلاتىن ءونىمنىڭ باستى ەرەكشەلىگى – ەڭ وزىق تەحنولوگيانى قولداناتىندىعى، ەلەكتر ەنەرگياسىن پايدالانۋداعى ۇنەمدىلىگى. ماسەلەن، ءقازىردىڭ وزىندە كاسىپورىندا سۇيىق ماگنيتتى سورعىلار قولدانىلادى. ءونىم قىرعىزستان، وزبەكستان، مونعولياعا ەكسپورتتالادى. جىلىنا 500 بىرلىككە دەيىن ءونىم شىعارىلادى. كومپانيا كەڭسەسى نۇر-سۇلتان، وسكەمەن، اتىراۋ قالالارىندا بار.

ونەركاسىپ سەحىندا جانە دايىن ونىمدەر قويماسىندا بولعان قانات بوزىمبايەۆ ءونىم اسسورتيمەنتتەرىمەن تانىسىپ، سورعى ستانساسىن جيناقتاپ قانا قويماي، ءوندىرۋدى دە قولعا الۋ تۋرالى ۇسىنىسىن ايتتى. بۇل رەتتە كاسىپورىنعا بارلىق قاجەتتى قولداۋلار كورسەتىلەتىن بولادى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار