سولتۇستىك قازاقستاندا الاشوردانىڭ قۇرمەتىنە قويىلعان ەسكەرتكىشتى بەلگىسىز بىرەۋلەر قيراتىپ تاستاعان دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بۇل تۋرالى تاريحشى، جۋرناليست زاڭعار كارىمحان حابارلادى. ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، مەموريالدىق كەشەندى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگىنە قاراستى تەحنيكالار قيراتقان. ولار كەشەننىڭ ۇشار باسىنداعى قىراننىڭ سيمۆولدىق بەينەسىن، اينالاسىنداعى شام باعاندارىن، مەموريالدىق تاقتانى سىندىرىپ كەتكەن.
«بۇگىن الاشتىڭ اسا كورنەكتى قايراتكەرى، جازۋشى-جۋرناليست، ۇلت ۇرانىنىڭ اۆتورى ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ تۋعان كۇنى، تۋرا 140 جىل تولدى. ءبارىمىز ارۋاعىن تەربەتىپ، ەسىمىن اتاپ ەسكە الىپ جاتىرمىز، دۇرىس-اق.
ءبىراق ءبىزدى مىنا ءبىر جايت الاڭداتىپ وتىر.
1917 جىلعى ءىى جالپى قازاق-قىرعىز قۇرىلتايى جيىنىنان سوڭ، ەلدى بۇلىنشىلىكتەن قورعاۋ ءۇشىن جەر-جەردە اسكەرگە جىگىت جيناۋ ءىسى باستالدى. ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى جانىندا اتاقتى زاڭگەر ايدارحان تۇرلىباي ۇلى بار ەكەۋى قىزىلجار ماڭىنداعى اققۇساق دەگەن جەردە (ءالتي قاجى بارلىباي بالاسىنىڭ قونىسى) توتەنشە جيىن اشادى. 1918 جىلعى شىلدەدە وتكەن بۇل جيىندا ەل-جۇرتقا الاش يدەياسى ءتۇسىندىرىلىپ، حالىقتى قورعاۋ تۋرالى ءسوز بولادى.
107 جىل وتكەندە وسى اۋماققا (جامبىل اۋدانىنىڭ پەتروۆكا اۋىلىنىڭ ماڭى) مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە قول سالماي، جەكەلەگەن كاسىپكەرلەردىڭ، وندا دا الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ۇرپاقتارىنىڭ (ناعاشىباي بارلىبايەۆ، ەرلان ساتىبالدييەۆتەردىڭ) كومەگىمەن مەموريالدىق كەشەن تۇرعىزىلادى.
قازىرگى زامانعى ينجەنەرلىك-ارحيتەكتۋرالىق تالاپتارعا ساي جاسالعان، بيىكتىگى 28 مەتر بولاتىن ەڭسەلى ەسكەرتكىش 27 قىركۇيەكتە اشىلۋى ءتيىس بولعان، ۋاقىت جاقىنداعاندا ۇيىمداستىرۋشىلار قاساقانا قيراتىلعان، بۇلىنگەن كۇيىنە تاپ بولادى.
جاعا ۇستاتار بۇل سوراقىلىقتى كىم جاسادى؟ ۆانداليزممەن جاقسى دۇنيەنى بۇلدىرگەندەردىڭ ويىندا نە بار؟
كەشەندى جاساۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى تەحنيكا، كراندار، جۇمىسشىلار جىبەرىپ، كەشەندى تالقانداۋدى باستاعان. ۇشار باسىنداعى قىراننىڭ سيمۆولدىق بەينەسىن، اينالاسىنداعى شام باعاندارىن، مەموريالدىق تاقتانى سىندىرىپ، بۇزىپ كەتەدى.
نە ءۇشىن؟ قانداي ماقساتتا ورىندالدى؟
وبلىس اكىمى عاۋەز نۇرمۇحامبەتوۆ پەن ونىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەيتىن ورىنباسارى ءجۇسىپ جۇماعۇلوۆ باسقاراتىن اكىمدىكتىڭ ويىنشا، «الاش» پارتياسىنا، الاش وردا ۇكىمەتىنە جانە ونىڭ كوسەمدەرىنە 28 مەترلىك مۇنداي كەرەمەت ەسكەرتكىش ورناتۋعا بولمايدى-مىس. سولتۇستىك قازاقستان گازەتى راس پا؟ ولار نۇسقاۋ جوعارى جاقتان كەلدى دەپ اقتالۋى دا مۇمكىن.
كەشەندى تولىق قيراتۋعا داتتەرى جەتپەگەن سياقتى. الاشتىڭ اسىل ازاماتتارىنىڭ ازيز رۋحى باستى ما، الدە وزگە ءبىر سەبەپ بار ما، وبلىس اتقامىنەرلەرى مۇلدەم جويىپ جىبەرە الماپتى.
ەندى نە بولماق؟
مۇقىم قازاق ەلىنىڭ الدىندا قارابەت بولمايىن دەسە، وبلىس اكىمدىگى جىبەرگەن كەمشىلىكتى تۇزەپ، ەسكەرتكىشتى قالپىنا كەلتىرۋى ءتيىس. كەشەننىڭ اشىلۋىن دۇرىستاپ ۇيىمداستىرىپ، ەل-جۇرتقا پاش ەتىپ، ءمىرجاقىپ دۋلاتۇلىنداي ۇلى قايراتكەرگە لايىقتى قۇرمەت پەن تاعزىمدى ىسكە اسىرۋى كەرەك. ق ر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى نە دەيسىزدەر؟
بۇل كەشەن تەك ءمىرجاقىپقا عانا قاتىستى ەمەس، وسى ولكەگە عانا تيەسىلى ەمەس، ءاليحان، احمەت، جاھانشا، مۇحامەدجان، سماعۇل سىندى تاۋ تۇلعالارعا قۇرمەت دەپ ەسەپتەلەدى. بۇل جەر قازاقستاننىڭ ساكرالدى كارتاسىنا كىرگەنىن جازا كەتەيىك.
قۇرمەتتى دوستار! بۇل جاعدايعا بەي-جاي قارامايىق. وبلىس اكىمدىگى يەك استىنداعى قىستا ۇمىتتىرىپ، جىلى جاۋىپ قويا سالماقشى. پىكىر جازىڭىز، تالقىلاڭىز، رەپوست جاساپ تاراتىڭىز، قوعامدىق رەزونانس كەرەك!»، - دەپ جازعان ول ءوزىنىڭ facebook پaرaقشaسىندa.
