Jalpy alǵanda osy salada óńirde 9 birdeı sý jańa óndiris oshaǵy iske qosylǵan. Nátıjesinde aımaq halqynyń qamy úshin qosymsha 352 jumys orny qurylǵan-dy. Oblystaǵy mejeli mindetter óz retimen oryndalýda dep aıtqanymyzben óńirdiń keı aımaqtarynda óndiristik nysannyń orny da joq. Naqtylar bolsaq, Balqash, Eńbekshiqazaq, Qarasaı, Kegen, Raıymbek, Talǵar jáne Uıǵyr aýdandarynda óndiristik nysan joq desek bolady.
Oblystaǵy jeńil ónerkásip óndirisiniń jaǵdaıy máz emes. Mundaǵy ónim ónimdiligi 10,6%-ǵa tómendegen. Bir ǵana Raıymbek aýdanynda óndiristegi ósim 41,8%-ǵa túsip, nátıjesinde jyldyq jospar nebári 21%-ǵa oryndalǵan-dy.
Alaıda, oblys basshylyǵy qarqyndy údetip, paıdany eseleýge bar kúshin salýda. Onyń bir ǵana dáleli, Indýstrıalandyrý kartasy aıasynda 56,2 mlrd teńgege 657 jumys ornyn qurýmen 3 jobanyń iske asa basaýyn aıtýǵa bolady. Bul qatarda İle aýdanynda qýaty jylyna 80 keli dore altyn-kúmis qorytpasyn óndiretin «Ametıs» gıdrometallýrgıalyq sehy iske qosylǵanyn atap ótýge bolady.
Aımaq basshylyǵynyń sózine súıensek, jyl sońyna deıin ónerkásip óndirisiniń kólemin 2,3% ósimmen 1,4 trln teńgege jetkizý, al óńdeý ónerkásibiniń eksportyn 451,5 mln AQSH dollaryna jetkizý kózdelgen.
Sol sebepti de Almaty oblysynyń ákimi Marat Sultanǵazıev oblystaǵy eń iri «Mareven Fýd Tán-SHan» JSHS, «Aluminium of Kazakhstan» JSHS jáne «Tree Energy» JSHS sıaqty ınvestısıalyq kompanıalarynyń basshylarymen turaqty túrde jeke kezdesýler ótkizip keledi.
Qazaqstandaǵy tamaq óndimderiniń sonyń ishinde makaronnyń keń ázirlep shyǵarýǵa jáne olardy el aýmaǵy men Eýrazıa aımaǵynda taratýǵa mashyqtanǵan «Mareven Fýd Tán-SHan» JSHS «daıyn tamaq ónimderi men jartylaı fabrıkattardy óndirý zaýyty» jobasynyń jemisin kórip otyrǵan jaıy bar.
Alaıda, zaýytta óndiriletin ónimderdiń basym bóligi syrt asyp jatqany jasyryn emes. Ózimizden buryn ózgeniń naryǵyn toltyrǵan bul tamaq ónimderiniń ishki naryqty qamtý qajettigi basty másele bolyp qala berýde.
Aıta keteıik, «Mareven Fýd Tán-SHan» JSHS eki baǵyt boıynsha jumys jasap keledi, endigi kezekte úshinshi baǵyt retinde un tartýǵa den qoıyp, arnaıy seh ashpaqshy.
Aımaqtaǵy kompanıalardyń ishinde salmaqtysy bolyp talybatyn alyp «Mareven Fýd Tán-SHan» JSHS-gi aǵymdaǵy jyldyń birinshi jarty jyldyǵyn 35,0 mlrd teńge bolatyn ınvestısıa kólemimen túıindegen edi. Óndiristik qýaty jyly 85 myń tonnadan astam daıyn ónim shyǵarýǵa qaýqarly kásiporyn jergilikti turǵyndardyń 90%-yn jumyspen qamtyp otyr. Onysy kóńilge medet.
Almaty oblysynnyń ortalyǵynan bólek, irgeles jaqtıan İle aýdanyda kásiporyn oshaǵy shoǵyrlanǵan jer desekte bolady. Mundaǵy «Hoffmann» saýda belgisimen «Aluminium of Kazakhstan» JSHS keń maqsattaǵy alúmını profılderin óndirý boıynsha tolyq sıkldióndiris orny jumys jasaıdy. Kompanıa 2013 jyly jergilikti óndirýshilerdi qoldaý jáne damytý maqsatynda qurylǵan.
Kompanıa ónimderi el amýǵynda ártúrli mańyzdy nysandardy salýda turaqty túrde qoldanylyp keledi. İrge tasy qalanǵan sátten beri qaraı 30 myń tonnadaı ónimdi shyǵarǵan bul kásiporyndaǵy jumys oryndarynyń sany 700-di qurap otyr. Jalǵyz ózi ǵana qazynaǵa 2 mlrd túsim beredi. Aımaqtaǵy qos iri kompanıanyń ázirgi áleýeti osyndaı. Aldaǵy ýaqytta osy baǵyttaǵy ister jandana túsedi degen senimdemiz.
Búgingi tańda óńirde jyl basynan beri oblysta 54,2 mlrd teńgeniń 10 iri ınvestısıalyq jobasy júzege asyrylyp, 700-ge jýyq jumys orny ashylǵan. Aýqymdy jobalar qatarynan «Naýryz Agro» asyl tuqymdy qus reprodýktory, «Alúgal» qorytpalarynan qurylys materıaldaryn shyǵaratyn zaýyt, «Medıkal Holdıń Sintez-KZ» medısınalyq tıtan ımplantattary men trenajerlar óndirisi jáne «Qarasaz Agro» balyq sharýashylyǵyn kórýge bolady.
Jalpy Almaty oblysynda 8 aı ishinde ınvestısıa aǵyny 19%-ǵa artyp, onyń jalpy somasy 320 mlrd teńgeden asyp jyǵylǵan bolatyn.
Anar Sabyrova, Almaty oblysy.
