Qazir qarapaıym adamadar jat aǵymdar el ishinde úreı jáne dúrbeleń týdyrý maqsatynda qoǵam tártibin, memleket tynyshtyǵy men qaýipsizdigin buzýdy kókseıtinin jaqsy túsinip keledi. Terorızmniń maqsaty – memleketterdiń, halyqtardyń rasıonaldy túrde oılaýlaryna, beıbitshilik pen tynyshtyqta ómir súrýlerine kedergi jasaý. Sonymen qatar qoǵamda turaqsyzdyq týdyryp, kóshede, jumys jáne demalatyn jerlerde, halyqtyń kóp shoǵyrlanǵan ortalarynda, saýda sattyq ortalyqtarynda oqý jáne mádenıet oshaqtarynda kez-kelgen ýaqytta búlik shyǵaryp, úreı týdyrýdy kózdeıdi. Sondyqtan mundaı jymysqy destrýktıvti aǵamdyradyń qaqpanyna túsip qalmaýy úshin kez-kelgen azamattyń belgili kólemde dinı saýatynyń bolýy mańyzdy.
Sońǵy jyldary qoı terisin jamylǵan qasqyrlar ózderiniń jumysqy áreketterimen Islam dinine de birshama kóleńke túsirgeni jasryn emes.
Bul rette qasıetti Qurandy orys tiline aýdarǵan Valerıa Porohova halyqaralyq basylymdar men telearnalar aıtyp jatatyn «ıslam terorızmi» sóz tirkesin múlde alyp tastaý kerektigin alǵa tartqan bolatyn. Belgili ıslamtanýshy ǵalymnyń bul oıyn kókrek kózi oıaý kez-kelgen musylman qoldaıtyny anyq.
Terrorlyq uıymnyń múshesi qandaı bir musylman eldiń azamaty bolsa bolǵany, dereý «ıslam terrorıstteri» dep aıta salý ádetke aınalǵany bárimizdi qynjyltady. Al, basqa dindegi terrorıst toptar týraly bolǵanda, olardyń dini aıtylmaıdy da basshysynyń ǵana aty nemese shyqqan jeriniń aty, eń bolmaǵanda saıası kózqarasy ǵana aıtylady.
Máselen, Ispanıadaǵy «ETA-BASK» toby týraly eshqashanda «Hrıstıan terrorıst Bask toby» dep aıtpaıdy. Al, Soltústik Irlandıadaǵy «IRA» uıymy týraly «hrıstıan-katolık terorıstik uıymy IRA» dep eshkim aıtqan emes!
Jalpy el bolyp, osyndaı qaýipti sektalardan saq bolyp, balalarymyzǵa laıyqty dárejede kóńil bólip, kesirli aǵymdardyń qıanatynan saqtaýymyz kerek. Sondyqtan dál qazir terorızmge qarsy turýdyń nasıhat júıesin qurý – zamannyń basty talaby desek artyq aıtqandyq bolmas edi. Ol úshin memleket pen azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń úılese jumys isteýi aýadaı qajet. Sol sebepti lańkestik pen qaraqshylyqtyń aldyn alý sharalarynyń tıimdi júıesin qalyptastyryp, jastardy toleranttyq pen ózara syılastyq rýhta tárbıeleýdiń mańyzy zor.
Sońǵy jyldary terorızmniń jahandanýy beleń alyp, lańkestik qaterdiń qaýiptilik deńgeıi úreı týǵyzatyn deńgeıge jetkeni jasyryn emes. Terorızmniń ıdeologıasy dinı saýaty tómen halyq arasyna, qoǵamda áleýmettik qaǵajý kórgen ortaǵa qaraı ońaı aýysatynyn esten shyǵarmaǵan abzal. Keıbir aqparattyq basylymdar radıkaldyq aǵymdarǵa tikeleı qoldaý kórsetýde. Bul, ásirese, jastar arasyndaǵy dúnıetanymǵa keri áserin tıgizeri aqıqat. Sondyqtan lańkestik áreketke barýshylarǵa tek qana memleketten bólek, uıymdasqan saýatty azamattyq qoǵamnyń toıtarys berýi mańyzdy. Bul rette áleýmettik qaterdi tek birlesip, qoǵamdyq koalısıa qalyptastyrý arqyly ǵana joıýýǵa bolady. Ol úshin búgingi óskeleń urpaqty izgilik pen izettikke tárbıeleýdiń jańa ómirsheńdik ıdeologıasyn kalyptastyrý qajet.
Sońǵy jyldary Qazaqstan aýmaǵynda da ekstremıstik jáne terorıstik is-áreketpen baılanysty qylmys jasaǵany úshin qylmystyq jaýapkershilikke tartylǵan qazaqstandyqtardyń sany birshama ósti. Soynmen qatar elimizde terorıstik oqıǵalardyń joly kesilgenin de bilemiz.
Osyǵan oraı, Qazaqstan TMD terorızmge qarsy kúres ortalyǵy, Shanhaı yntymaq tastyq uıymy terorızmge qarsy aımaqtyq qurylymy sıaqty uıymdardyń múshesi bolyp, lańkestik pen ekstremızmge qarsy kúres jelisinde halyqaralyq yntymaqtastyqty belsendi túrde damytýdyń mańyzy zor.
Ashyǵyn aıtsaq, Qazaqstan azamattarynyń irgeles elderdin de, alys shetelderdiń de aýmaqtaryndaǵy terorıstik is-áreketke tartylý oqıǵalary kezdesti. Eń shýly oqıǵa – Ózbekstandaǵy 2004 jyly terorıstik aksıalardy uıymdastyrǵan «Ortalyq Azıa modjahedter jamaǵaty» terorıstik tobynyń áshkerelenýi. Budan keıin biraz azamattardyń Sırıa asyp, jat aǵymdardyń quramynda qolyna qarý alyp qarýly qaqtyǵystarǵa qatysqanyn bilemiz. Budan keıin memlekettik deńgeıde «Jýsan» operasıasy iske asyp, jat aǵymdardyń arbaýyna túsken el azamattaryna elge aldyryp olardyń is-áreketterine quqyqtyq turǵydan baǵa berilip, ońaltý jumystary júrgizildi. Osylaısha Qazaqstan óz azamattary úshin qoldan kelgen barlyq sharalardy júzege asyratyn el retinde tanyldy. Osyndaı oqıǵalardyń oryn almaýy úshin bizder bilim berip, adamdardyń sanasyn ózgertýge basymdyq berýimiz kerek.
