Bizdiń elimizde saqalyn qaýǵadaı qylyp ósirip, qysqa shalbar kıip júrgen er balalarymyz ben hıjab, parandjy kıgen qyz balalardyń sany kúnnen-únge kóbeıip bara jatqandyǵy júregi qazaq dep soqqan árbir qazaqstandyqtardy alańdatýy tıis dep oılaımyn.
Elbasymyz N.Á. Nazarbaev osy máseleni sheshý maqsatynda taǵaıyndalǵan mınıstrlerge, qoǵamda osyndaı jaǵdaıdy retteý úshin kerek bolsa quqyq qorǵaý múshelerin de jumyldyrý kerektigin basa aıtty. Biraq is júzinde oryndalyp jatqan jumystardy kórip jatqanymyz shamaly.
Basqa qalalarda bul jaǵdaı qandaı bolyp jatqanyn bilmeımin, Almaty qalasynda olar tym kóbeıip barady.
Olardyń kóp shoǵyrlanǵan jerleri de bar. Ol «Altyn orda» bazary, onyń tóńiregindegi «İrgeli» degen jer, halyqtyń kóp baratyn saýda oryndary «Baraholka», taǵy basqa jerlerde. Jáne de bizdi qatty oılandyratyn jaǵdaı ózderin osyndaı kıimmen kórsetip, áreketterimen nazarymyzdy aýdartyp júrgenderdiń kópshiligi bizdiń qazaq jastary.
Jaqynda bir oqıǵanyń kýási boldym. «28 Panfılovshylar saıabaǵynyń» ishimen kók bazarǵa bara jatyp, qap-qara kıim kıip, kózderin qara tormen tumshalap alǵan eki boıjetkendi kórdim, qastarynan ótip bara jatyp baıqaǵanym (olar qazaqsha sóılesip bara jatty) olar qazaqtyń qyzdary eken.
Qazaqtyń qyzdary eshqashanda hıjab pen parandjy kımegen. Bul jaıynda únemi aıtylyp ta jatyr. Mundaı jaǵdaı ary qaraı jalǵasa beretin bolsa, elimizdiń jaǵdaıy ne bolmaq?
Syrtqy radıkaldy kúshterdiń qazaqtyń mádenıetine, dinine, salt-dástúrine, ádet-ǵurpyna keri yqpalyn tıgizý arqyly, bizdiń bolmysymyzǵa jat ózderiniń áreketterin júzege asyrý dep oılaımyn. Biz mundaı áreketke jol bermeýimiz kerek. Muny ásirese halyqqa qyzmet etetin organdar der kezinde toqtatyp, jumys isteýi kerek.
Kórshi jatqan memleketter jastaryn osyndaı dinı ekstremıstik jolmen azǵyndaýǵa jol bermeıdi, onda quqyq qorǵaý organdary bul jumysty durys baǵytqa qoıǵan. Bilim beretin oryndarda (mektepterde, kolejderde, ýnıversıtetterde) quqyq qorǵaý organdary kez-kelgen ýaqytta oqý oryndaryna kirip, jastardyń mobıldi telefondaryn tekserip, eshqandaı radıkaldy toptarmen baılanysy joqpa sony qadaǵalap otyrady.
Máselen, Ózbekstanda saqalyn ósirip, qysqa shalbar kıgen hıjab kıgen ul-qyzdardy kórmeısin jáne osyndaı kúmán týǵyzatyn kıim kıgen adamdardy shekaradan kirgizbeıdi. Taǵy bir aıtpaǵym, osyndaı aǵymǵa kirgen jastardyń rýhanı jan dúnıesiniń azǵyndalýy, ata-anasyn tyńdamaý, olardan ózderiniń oıyndaǵysyn talap etýi úlken qasiret bolyp tur.
Búkil álemde «Otan otbasynan bastalady» degen qaǵıda bar, úlken Otanymyz Qazaqstannyń qýatty bolýy sol otbasyndaǵy tárbıedin bastaý alady. Rýhy qazaq jastarynyń kıgen kıimi, áreketi, mádenıeti naǵyz qazaqqa laıyqty bolý kerek dep esepteımin.
Qaldygúl Turǵynbaıqyzy, Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń oqytýshysy, PhD doktorant.
