Azamattyq belsendi, janýarlardy qorǵaý boıynsha sarapshy Sáken Dildahmet kıikterdi jazda atýǵa qatysty oıyn ashyq aıtty, dep habarlaıdy Dalanews.kz Ulysmedia.kz-ke siltep.
Sáken Dildahmettiń sózinshe, eń birinshiden, kıikterdiń sanyn retteý jumysy durys júrmegen.
"Kıikterdiń sanyn retteý boıynsha naqty ǵylymı negizdeme áli de joq. Ǵylymı ınstıtýttar kıiktiń qansha basyn atýǵa bolatynyn, atalyǵy qansha, analyǵy qansha ekenin zertteýi kerek edi. Atalyq janýardyń jasy eskerilýi kerek. Mysaly atalyq 3-4 jyldan keıin ǵana reprodýktıvti bolady. Al analyǵy týyla sala jarty jyldan keıin reprodýktıvti kıikterdiń oınaǵyna qatysa alady. Al buǵan qatysty naqty zertteý joq. Erteń kıikterdi jappaı qyrǵan kezde ol kıikterdiń kelesi jylǵy ósimine, popýlásıasyna zardabyn tıgizedi. Sebebi kıiktiń bir atalyǵy olardyń oınaǵy bastalǵan kezde 50-70 analyqqa deıin shaba alady. Iaǵnı uryqtandyra alady. Sondyqtan bul óte úlken másele", - deıdi sarapshy.
Sonymen qatar, Sáken Dildahmettiń sózinshe, kıikterdi qyrǵannan keıin onyń etin paıdalanatyn bolsa, azyq-túlik qaýipsizdigi qamtamasyz etilýi keregin aıtady.
"Ekinshiden, kıikterdi 2015 jyldan beri qyrdy. Sol kezde kıikterde tarady degen pasterellez aýrýynan keıin zertteýler júrgizilmedi. Kıikter basqa da aýrýlardan qyrylýy múmkin. Osy aralyqta kıiktiń boıynda qandaı aýrýlar bary zerttelmedi. Osydan úlken másele týyndaıdy. Qazir kıikti atqan soń ony et kombınattaryna jiberemiz deıdi. Ol jaǵdaıda azyq-túlik qaýipsizdigi eskerilýi kerek. Erteń halyq kıiktiń etin jep, jappaı aýyryp, zardabyn shegýi múmkin. Bul óte asyǵys qabyldanyp jatqan sheshim", - deıdi maman.
Sáken Dildahmet kıikterdiń kóshi-qon máselesin retteý keregin atap ótti.
"Úshinshiden, sheneýnikter Batys Qazaqstan oblysyndaǵy basty másele - kıikterdiń sharýalarǵa kedergi keltirýi dep keltiredi. Men ol óńirdiń ár aýdanyn bilemin. Bul másele sharýalarǵa qatysty emes. Jer óte kóp. Tek kıikterdiń kóshi-qon máselesin qolǵa alý kerek. Ókinishke qaraı, mundaı jumystar júrgizilmedi. Saldarynan kıikke qatysty osyndaı másele týyndap otyr", - deıdi Sáken Dildahmet.
Sáken Dildahmettiń sózinshe, kıikterdi jazda atý qaýipti.
"Kıikti jazda atý – óte úlken qate. Kıikterdiń sanyn retteıtin bolsa tek kúz ben qys aralyǵynda retteý kerek. Mysaly byltyr kıikterdi qyryp, jaı ǵana jerge kómip nemese dalaǵa laqtyryp tastady. Erteń kıiktiń eti shirıdi, odan túrli aýrý týyndap, kıik qana emes, úı janýarlary da jappaı qyrylyp ketýi múmkin. Al ony jappaı baqylaýda ustaı almaı qalady. Ony ınspeksıalardyń baqylaýda ustaýdyń múmkindigi de jetpeıdi. Budan shyǵatyn taǵy bir másele – bizde tórt et kombınatynyń qýaty jetpeıdi. Eger 460 myń kıikti qyratyn bolsa, janýarlardyń ortasha salmaǵy 30 keli desek, erteń 14 mıllıon tonna ıgeretin bizde et kombınaty joq. Tipti elde etti 200 gramǵa bólip, kýbleı retinde satatyn múmkindik joq. Sondyqtan bári asyǵys qabyldanyp jatqan durys emes sheshim", - deıdi sarapshy.
Eske salaıyq, buǵan deıin Batys Qazaqstan oblysynda kıikterdi atý bastalǵanyn habarlaǵan edik.
