Ózgelerdi qazaqqa úlgi etemiz
Qazaq memleketi eń áýeli qazaqty qoldaýy kerek!» degen qarapaıym qaǵıdany túsinbeıdi tóbedegi tóresymaqtar.
Myna irgedegi Túrkimen men Ózbekstanda osyndaı másele bar ma? Eshkimniń basyn jaryp, kózin shyǵarǵan joq, biraq, óz tilin, óz dilin, óz dinin, sóıtip baryp óz ultyn aldyǵa shyǵardy. Ózgeler ókpelegen joq, qaıta solarǵa uqsaýǵa, solarsha nazarǵa alynýǵa talpyndy.
Al biz ózgelerdi qazaqqa úlgi etemiz, qazaqtyń ózgelerge eliktegenin, solardyń tilinde sóılep, qonaqtyń aldynda quraq ushqanyn qalaımyz.
Úıdiń ıesi ekenin umyttyrmaqpyz… Mine sonyń jemisi: Táýelsizdik alǵaly 23 jyl ótkende qazaq balasy kóshe sypyryp, qyz-jigtter qul bolyp júr. Nege!? Osyndaılardy oılasam kóńilim qulazyp, jigerim qum bolady…
Qazaqty jýasytý mehanızmi
Bizde namys bar! 89-jyly Jańaózende taýlyqtardy, 90-jyldary Oralda kazaktardy táýbesine keltirdik, Semeıde sheshenderdi ornyna qoıdyq… Qazaqtyń tórge shyǵarsa da tóbege shyǵarmaıtynyn túsindirdik.
Jeltoqsan kóterilisinen keıin qazaqtardyń rýhy kóterilip, aýyzbirligi kúsheıip edi. Al odan soń… Sodan soń qazaq rýhyn jasytý, jýasytý mehanızmi iske qosyldy.
Tepsinip kelgendi tiksinip qarsy alatyn, qazaq azamattarynyń uıytqysy bolǵan jigitterdiń kóbi abaqtyǵa jabyldy. Atyldy!
2006 jyldary meni ózim bas bolyp «Halyq dabyly» degen uıym qurdym. Ulttyń sózin sóılep, joǵyn joqtaıtyn, buralańsyz tik júretin bir uıym osy bolsa eken dep armandadym.
Úkimetke «Prezıdenttikke saılanatyn adam qazaq tilin bilýge mindetti, emtıhan tapsyrady! Demek, mınıstrler de memlekettik tildi bilýge mindetti!» degen talap qoıdyq, «Anasy syrqattyń – urpaǵy syrqat» dep bazarda saýda jasap júrgen, telim-telimi shyqqan qyz-kelinshekter, analar máselesin qozǵadyq…
Biraq bıliktiń quryǵy uzyn. Aınalamdaǵy adamdardyń peıili buzyldy, kedergi kóp boldy. Shoshyndym! Arqasúıer sanaǵanyń áldekimderdiń áýenine tóńkerilip shyǵa keledi. Sodan keıin qoıa qoıdym. Qanshama esil eńbek, qarjy ketti. Sadaqa!
Uıat emes pe?
Shynyn aıtsam, en baılyqtyń ústinde, ash-jalańash júrgen halyq bar degenniń ózi uıat emes pe? Satylyp jatqan kómirdiń ózimen-aq halyqty eshkimnen kende etpeı asyraýǵa bolar edi…
Al, biz mıllıondap, mıllıardttap, munaı, gaz ben altyndy da satyp jatyrmyz! Qaıda ketip jatyr sol qarjy? 23 jylda tolmaıtyn ol ne degen qurdym-qulqyn!? Óndiris oryndaryn ashyp, óndirýshi memleketter sapyna qosylmadyq.
Jetken jetistigimiz Reseımen odaqtasý bolǵany ma?
Kórshimizdiń jaman mashınasy kimge kerek? Nege qazaqty japonnyń «arǵymaqtaryna» otyrǵyzýdy armandamaımyz? Nege bizdiń maqsat-múdde tym usaqtalyp ketti?
Musylman adam úsh nársege asyǵý kerek degen qaǵıda bar. Qaıtys bolǵan adamdy jerleýge, boıjetken qyzdy uzatýǵa, qaryzdan qutylýǵa asyq. Bizdiń basekeńder bárimizdi qaryz etip qoıǵan. Qazaqtyń bári qaryz. Qazaq elindegi qyrýar aqshany azsynǵandar shetelderden mıllıardttap qaryz alyp jatyr. Ony óteıtin – halyq! Sondyqtan salyqty ústemeleıdi, alymdy kóbeıtedi!
Al, baılar záýlim úıler salyp, onyń syrtyn alyp qamaldarmen qorshap, oqqaǵar jaldap, ómir súrip jatyr. Munyń bári úreıdiń belgisi. Bar baılyq óz eńbegińmen, biliktiligińmen kelip jatsa nesine óz halqyńnan jasyranasyń, qamaldyń tasasyna tyǵylasyń…. Báribir ol baılyqty ózińmen alyp kete almaısyń. Saǵan buıyrary eki metr jer men bóz ǵana!
Endi...
Endi kózben arbaǵan bıkeshteı janarlary jyltyrap Reseıdiń qoltyǵyna kirip barady.
45 mıllıon halqy bar Ýkrınany ońdyrmaǵan Reseı at tóbelindeı qazaqtyń mańdaıynan sıpaıdy dep oılaı ma?! Alystan syılasaıyq.
Álemdik úrdispen geosaıası qarym-qatynas ornatýymyz kerek. Taqyrbastaryn aıtaqtap, el shetin arandatsa qazaq jigitteri barshylyq. Júz qorqaýdyń bir kókjaldan yǵatynyna shúbám joq. Eshkim shúbálanbasyn! Atoı salsa, qan oıanady
Aıtpaqshy, anaý «qazaqta el joq, jer bolmaǵan» dep júrgendermen kezdespeı júrmin. Kezdesip qalsa… Obaldary ózderine!
