Eger biz jaratylystaný ǵylymdaryn tek qana aǵylshyn tilinde ótkizemiz desek, onda biz tilden aıyryldyq dep esepteńiz...
[caption id="attachment_13651" align="alignright" width="265"]
Bilim jáne ǵylym mınıstri E. Saǵadıev[/caption]
Fızıka, hımıa, ınformatıka, matematıka sabaqtarynyń tek qana aǵylshyn tilinde oqytylýy maǵan unamaıdy, bul maǵan úlken qaýip kórinedi. Men aǵylshyn tiline qarsy emespin, ony bilý kerek. Biraq, meniń qarsy bolatynym, «tek qana» deıtin sóz. Sovettik kezeńde Qazaqstanda matematıka, fızıka ǵylymdary damady. Jaqsy oqý júıesi qalyptasty.Jaman ba, jaqsy ma, oqýlyqtarymyz bar. Onyń sapasy nashar bolýy múmkin, biraq, enshalla bar. Dúnıede eldiń neshe túrlisi bar. Mysaly, Malaızıada matematıkany aǵylshyn tilinde oqytady. Biraq Malaızıanyń matematıkteri bizdiń qazaqtyń matematıkterindeı emes. Bizdiń matematıkter olardan anaǵurlym alda. Bar bolǵany bir-aq mıllıon Estonıa degen halyq bar. Biraq, barlyq sabaqtaryn eston tilinde oqytady. Al til degen – baılanys quraly. Tek ádebıet, ónermen jurttyń bárin tańǵaldyramyz deý bos sóz. Sondyqtan, biz basqadan ozatyn bolsaq, tek qana jańa tehnologıamen ozýymyz kerek. Jańa dúnıe jasaýymyz kerek, onsyz bolmaıdy. Áıtpese kóshtiń sońynda qalyp qoıamyz. Al qazaqtyń tili til bolý úshin – ǵylymnyń tili, bıznestiń tili, tehnologıanyń tili bolý kerek. Olaı bolý úshin jańaǵy ǵylymdardyń barlyǵy qazaq tilinde de oqytylýy kerek. Eger óıtpeıtin bolsaq, onsyzda kóleńkede turǵan tilimiz birden qurıdy. Eger biz jaratylystaný ǵylymdaryn tek qana aǵylshyn tilinde ótkizemiz desek, onda biz tilden aıyryldyq dep esepteńiz. Óıtkeni, siz dombyra tartasyz, ol – maǵan kerek, saǵan kerek, basqa eshkimge keregi joq. Tarıhyńyzdy aıtasyz, Abylaı handy aıtasyz, ol qazaqqa ǵana kerek, baqa eshkimge keregi joq. Sondyqtan, qazaq báıgeden ozamyn dese tehnokrattyq elge aınalý kerek. Tehnokrattyq júıeni rýhanı baılyqpen ushtastyrýdyń joly bar, ol qıyn emes. Onyń jarqyn mysaly – Japonıa. Óziniń oılaý júıesin qaldyryp, ony ǵylymnyń jańa tehnologıasymen ushtastyrǵan. Bizdiń qazaqtarǵa da keletini osy. Bizdiń óleńimizdi, ánimizdi, oılaý júıemizdi, psıhologıamyzdy, mentaıltetimizdi tehnologıamen ushtastyrý kerek. Sonda ǵana órkendeımiz, áıtpese qurımyz.
Bul pikir akademıktiń Almatydaǵy «Qýyrdaqtyń kókesi» dámhanasyndaǵy kópshilikpen kezdesýinde aıtyldy.
Jarqyn Sálenulynyń "Feısbýktegi" jazbasynan
