Almaty qalasynyń Biryńǵaı derekter bazasynyń (BDB) arqasynda memlekettik organdar, komersıalyq uıymdar men akademıalyq ınstıtýttar depersonalızasıalanǵan derektermen almasa alady.
Aıda Dármenovanyń aıtýynsha, 2020 jylǵy pandemıa kezeńi qalalyq biryńǵaı derekter bazasyn qurý qajettigin kórsetti.
– Qazirgi kezde qala boıynsha derekter vertıkaldi vedimistik qaǵıdat boıynsha jınalady (basqarmalardan jetekshilik etetin mınıstrlikterge), bul qala boıynsha túrli derekterdi alý, taldaý jáne ıntegrasıalaý kezinde qıyndyqtarǵa alyp keledi. Bul rette mańyzdy qalalyq derekterdiń ıeleri tek memlekettik organdar ǵana emes, komersıalyq kompanıalar ekenin de eskerý qajet. Sondyqtan biryńǵaı derekter bazasyn qurý týraly sheshim qabyldandy, oǵan Almaty qalasy ákimdiginiń barlyq basqarmalarynyń, vedimistik baǵynyshty jáne seriktes uıymdarynyń derekteri jınalýy tıis, – dep túsindirdi jobanyń qurylý maqsatyn Aıda Dármenova.
Aıta ketý kerek, almatylyq ádis Qazaqstan naryǵynda biregeıi – ádette, derekter bazasy tek memlekettik jáne komersıalyq derekter qory úshin ǵana jasalatyn.
Almaty qalasy ÓKQ brıfıńinde Sıfrlandyrý basqarmasynyń ókili biryńǵaı derekter bazasyn ázirleý kezinde 30 jyl boıy ulttyq jáne jergilikti deńgeıdegi memlekettik organdar jumys isteıtin Sıngapýrdyń tájirıbesin paıdalanǵanyn aıtty.
Bul rette BDB-nyń otandyq derekter bazasy Almaty turǵyndary men bıznestiń qajettilikterine negizdele otyryp qurylady.
– Derekterdi tıisti túrde basqarý adamnyń derekter sońynan «júgirýin» emes, derekterdiń adamnyń sońynan «júgirýine» múmkindik beredi. Muny is júzinde júzege asyrý úshin ótken jyldyń tórtinshi toqsanynan bastap bizdiń Sıfrlandyrý basqarmasy CrimsonLogic jáne «Alseko» kompanıalarymen birlesip, Almaty boıynsha jeke tulǵalardyń derekterin jáne «Alseko» komýnaldyq tólemderdiń biryńǵaı bazasyn ıntegrasıalaý boıynsha pılottyq jobany iske asyra bastadyq, – dedi Aıda Dármenova.
Buryn «Alseko» jaǵdaıyna taldaý júrgizildi, onda qalanyń ákimshilik aýdandarynda turatyndardyń sany boıynsha 2020 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda komýnaldyq tólemderdi tóleý somasy zertteldi.
– Biz Jetisý jáne Naýryzbaı aýdandaryn mysal retinde qarastyrdyq. Bul rette Jetisý aýdanynda tirkelgen turǵyndar sany 30%-ǵa kóp, biraq tólem somasy Naýryzbaı aýdanyna qaraǵanda 15 ese joǵary. Osylaısha, Naýryzbaı aýdanynda komýnaldyq qyzmetterdi jetkizýshiler bazalarynda tirkelgen adamnan góri áldeqaıda kóp adam paıdalanady dep boljaýǵa bolady, – dep jalǵastyrdy Aıda Dármenova.
2021 jylǵy naýryzda biriktirilgen derekter komýnaldyq tólemder túbirtekterinde paıda boldy, onda naqty mekenjaıda tirkelgen azamattardyń sany kórsetilgen. Integrasıa nátıjesinde komýnaldyq qyzmetterdi jetkizýshilerdiń bazalary edáýir artty: jetkizýshige baılanysty 23% jáne odan da kóp.
– Mysaly, «Almaty Sý» mekemes tutynýshylar bazasy 258 myńǵa jýyq adamǵa artty. Jeke esepke alý aspaptary joq jeke shottarda 87 myńnan astam tutynýshy anyqtaldy, bul kompanıanyń tek naýryz aıynda esepteýleriniń 58,7 mln teńgege jáne tıisinshe sáýir aıynda 55,5 mln teńgege ulǵaıýyna ákeldi, – deıdi Sıfrlandyrý basqarmasynyń ókili.
Osy derekterdiń arqasynda komýnaldyq qyzmetterdi jetkizýshi kompanıalardyń kiristerin ulǵaıtý esebinen komýnaldyq qyzmetterdiń ınfraqurylymdaryn jańǵyrtý jáne keńeıtý boıynsha jumystar júrgiziledi dep josparlanýda.
Aıda Dármenova Biryńǵaı derekter bazasynyń paıdaly eknin dáleldeıtin taǵy bir mysal keltirdi.
– Mekenjaı anyqtamalary áldeqashan joıylǵanyn bári biledi, biraq keıbir komýnaldyq qyzmetterdi jetkizýshilerdiń ishki qujattarynda mekenjaı anyqtamasy talap retinde jazylǵan. Qazir komýnaldyq qyzmetterdi jetkizýshiler ózara árekettesýdiń jańa reglamentin daıyndaýda, ol qalanyń barlyq jetkizýshileri úshin birdeı bolady jáne derektermen jumys isteýdiń zamanaýı tásilderin kórsetedi, – dedi A. Dármenova.
Qalada tirkelgen azamattar týraly derekter kózi el boıynsha etalondyq bolyp tabylatyn jeke tulǵalardyń memlekettik derekter bazasy bolady dep josparlanýda. Almaty qalasynyń biryńǵaı derekter qoımasynyń arqasynda ónim berýshiler kúndelikti negizde JT MDQ-nan naqty mekenjaıda tirkelgen azamattardyń sany týraly ózekti aqparatty ala alady.
