ادامزات تاريحىندا تۇركى وركەنيەتىنىڭ الاتىن ورنى وتە زور. ۇلان-عايىر اتىراپتى با عىندىرعان تۇركى حالىقتارىنىڭ ادامزاتتىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى مول ەكەنىن تاريح دالەلدەدى.

زامانىندا ونەر مەن عىلىمنىڭ ىرگەلى ورداسىنا اينالدى. وكىنىشكە وراي  تاريحتىڭ دامۋىنا بايلانىستى اسىرەسە عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەستىڭ تەز جۇرۋىنە وراي تۇركىلەر دەفورماسيالاندى.

پەرزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى، ءوزىنىڭ بەرگەن سۇقباتىندا قازىرگى حالىقارالىق قاتىناستاردا «تۇركى فاكتورىنىڭ» پايدا بولۋى ماسەلەسىن قوزعايتىن، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمى (تمۇ) تۋرالى  دا پىكىرىن ءبىلدىردى.

قازىرگى گەوساياساتتاعى قيىن جاعدايدا تۇركى الەمىنىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق جانە مادەني ىنتىماقتاستىق شەڭبەرىندە تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ قولداۋىمەن بىرىگۋى، وڭىرلىك تۇراقتىلىق تۇرعىسىنان ەڭ ماڭىزدى وقيعالاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمى ورتاق ءتىل، مادەنيەت جانە ىنتىماقتاستىق نەگىزىندە قۇرىلعانىمەن، بۇگىندە ول ايماقتىق جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ءتيىمدى ۇيىمىنا اينالدى.

تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمىن قۇرۋ كەزەڭدەرىن ۇشكە بولۋگە بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭى، كسرو ىدىراعاننان كەيىن، تۇركى رەسپۋبليكالارى تاۋەلسىزدىك العان كەزدە، 1992 جىلى تۇركيانىڭ باسشىلىعىمەن انكارادا «تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ ءسامميتى» ءوتتى. ەكىنشى كەزەڭى، 2009 جىلى تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەرىنىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى، اتاپ ايتقاندا “تۇركى كەڭەسى” قۇرىلدى. “تۇركى كەڭەسى” حالىقارالىق ارەنادا «قاراپايىم» ماقساتتاردى كوزدەپ، ۋاقىت وتە كەلە تابىستى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى.

بۇل تۇرعىدا ەكونوميكا، ءبىلىم، كولىك، مادەنيەت، تۋريزم جانە سىرتقى ساياسات سالالارىنداعى ماڭىزدى جوبالار بىرلەسىپ ىسكە اسىرىلدى. ءۇشىنشى كەزەڭى،  تۇركى كەڭەسى 2021 جىلعى 12 قاراشادا ىستامبۇلدا وتكەن 8ء-شى سامميتىندە تاريحي شەشىم قابىلدادى جانە ءوز اتاۋىن تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمى دەپ وزگەرتتى.

بىلتىر استانا تورىندە «تۇركى ءداۋىرى!»، ياعني «TURKTIME!»  ۇرانىمەن تمۇ-نىڭ  X ءسامميتى وتكەن بولاتىن.  وسى سامميتتە «تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى – 2040» اتتى قۇجات بەكىتىلدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتار دامۋى وتە ماڭىزدى دەپ سانايدى.

بۇل رەتتە پرەزيدەنت ۇيىمعا مۇشە ەلدەردىڭ ستاندارتتارى مەن تەرمينولوگياسىن جۇيەلەۋدى ۇسىنعان بولاتىن.

بىلتىر، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ىشكى جالپى ءونىمى 1،4 تريلليون دوللاردى قۇراسا، بيىل تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى اياسىنداعى ءوزارا ساۋدا اينالىمى  45 ميلليارد دوللاردان اسقاندىعىن ايتتى.

وتكەن جىلعى ءسامميتتىڭ اياسىندا 80-نەن استام ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلىپ، قاتىسۋشى ەلدەردىڭ ءبىلىم بەرۋ جانە اكادەميالىق قۇرىلىمدارى، سونداي-اق شىعارماشىلىق زيالى قاۋىم وكىلدەرى اراسىندا تىعىز جانە ءونىمدى بايلانىستار ورناتىلعاندىعىن دا تىلگە تيەك ەتتى.

2021 جىلى كۇللى تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى بولىپ جاريالانعان كونە تۇركىستان قالاسى تۇركى حالىقتارىنىڭ رۋحاني جاقىنداسۋىندا ەرەكشە، ەلەۋلى ءرول اتقارسا،

V دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ استانادا ءوتۋى ماڭىزدى وقيعا بولدى دەپ، وي ءتۇيدى. ۇيىم شەڭبەرىندە تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى (تۇركپا) ،  تۇركى مادەنيەتىن جانە ونەرىن دامىتۋ حالىقارالىق ۇيىمى (تۇركسوي) جانە تۇركى اكادەمياسى سياقتى ۇيىمدار جۇمىس جاساۋدا.

باۋىرمالدىلىق پەن شىن جاناشىرلىق بۇل مەملەكەتتەردى ساياسي ارەنادا ۇلكەن ويىنشىلارعا الىپ كەلۋى ابدەن مۇمكىن.

اسەم كۇلبايەۆا، ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى قسزي وڭىرلەرمەن جۇمىس جونىندەگى ءبولىمنىڭ ساراپشىسى