كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋ داۋىرىندەگى كوشباسشىنى ۇلىقتاۋ، ەگەمەن ەلدىڭ ىرگەتاسىن قالاعان تۇلعانى ارداق تۇتۋ، ونى ەل مەن جەردىڭ كيەسى ءارى يەسى رەتىندە تانىتۋ – الەمنىڭ ءبىرقاتار وركەنيەتتى ەلدەرىندە تۇسىنىككە كىرگەن كادۋىلگى ءداستۇر. بۇگىنگى تاڭدا دامىعان مەملەكەتتەردىڭ قاتارىنان قالماۋ ءۇشىن بارىن سالا ارەكەتتەنىپ جاتقان قازاقستان دا بۇل يگى ءداستۇردى وزىنە قۋانا قابىلداپ، ونى وزىندىك تاسىلدەرىمەن جەتىلدىرىپ كەلەدى. ەلىمىزدەگى سونداي جالپىۇلتتىق مەرەكەلەردىڭ ءبىرى – تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى. ۇلت تۇلعاسىنا دەگەن شىنايى ءىلتيپاتتى پاش ەتەتىن وسى ءبىر مەرەكە كۇنىن اتاپ وتۋگە دايىندىقتى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعى باستاپ تا كەتكەن سىڭايلى. شىعىس قازاقستان وبلىسىندا وسى مەرەكە نەندەي شارالار كەشەنىمەن جۇزەگە اسىرىلماقشى؟ نەسىمەن ەستە قالماقشى؟ وعان وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق ومار باسپا ءسوز وكىلدەرىمەن وتكىزگەن بريفينگتە تولىعىنان توقتالىپ ءوتتى.
سانداعان عاسىرلار بابالارىمىز ارمان ەتكەن تاۋەلسىزدىك تاڭى قازاق دالاسىن ءوز شاپاعىمەن شىرايلاندىرىپ، كوگىمىزدە ءوزىنىڭ كوگىلدىر تۋىن جەلبىرەتكەلى بەرى ەل ەرتەڭى ءۇشىن اتقارىلعان شارۋالاردىڭ ءتىزىمىن جاسار بولساق، پالەنباي توننا قاعاز شاق كەلمەيتىنى راس. وتكەن 24 جىلدىڭ ءار تاڭى ۇدايى جاقسىلىقتارمەن اتتى، كوكجيەگى ەل مەن جۇرتقا باعىشتالعان جارقىن يگىلىكتەرمەن كومكەرىلدى. جالپى قازاق كوكىرەگىنەن، شىبىنداي جانى پىر ەتىپ ۇشىپ كەتەر زاۋال ساتىنە دەيىن ءۇمىر ەمىزدىگىنەن ايىرىلمايتىن، بارعا قاناعات، جوققا سالاۋات ايتىپ ۇيرەنگەن، جاتسا دا، تۇرسا دا اۋزىنان شۇكىرى مەن تاۋبەسى تۇسپەيتىن كەرەمەت كونتەرى، عاجاپ كومپىس، اسىرە قايراتتى حالىق ەكەندىگى شىندىق. وسىعان تاعى دا سۇبەسى بەس ەلى بەرەكە مەن بىرلىكتى قوسساڭىز، قازاق دەگەن ۇلتتىڭ اۆتوپورترەتى شىعا كەلەدى.
ەگەمەن ەل بولىپ، ەس-اقىلىمىز بەن ەتەگىمىزدى جيناپ، كەڭەستىك كەڭكەلەس كەزەڭدە بيتتەپ، باسىر بوپ كەتكەن قوس جانارىمىزدى اشىپ جان-جاعىمىزعا قارامايمىز با؟ الەمدە قىزىق بولىپ جاتىر ەكەن. وتە قىزىق بولىپتى. جەر استى، جەر ءۇستى بايلىعى قازاقستاننىڭ قولىنا سۋ قۇيىپ، ورامال اپەرۋگە دە جارامايتىن كەيبىر ەگەمەن ەلدەر بىزدەردەن الدەقايدا وزىپ كەتىپتى. دامىپ كەتىپتى. بايىپ كەتىپتى. تەز ەسىمىزدى جينادىق. جيناتقان – تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز، كەمەڭگەر كوشباسشىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بولاتىن. بۇگىنگى تاڭداعى الەمدىك قارجىلىق داعدارىس، ونىڭ ءتوس ايىلى قابىرعامىزعا كۇن ساناپ باتىپ بارا جاتقانى – قوسالقى اڭگىمە. داعدارىس تا، توقىراۋ دا، قىلاياعى مىناۋ الاعاي-بۇلاعاي ومىردەگى جاقسىلىقتار مەن جاماندىقتاردىڭ بارلىعى دا وتپەلى جانە كوشپەلى ەكەندىگىنىڭ فيلوسوفياسىن ءتۇسىنىپ بولدىق ەمەس پە؟! ەڭ باستىسى – قازاقستان الەم تانىعان ەل بولدى. باسىمىز امان، جۇرتىمىز تۇگەل. تاماقتان وتەر تۇينەمدەي تالقان ىزدەپ تەنتىرەپ كەتكەمىز جوق. ەگەمەندىكتىڭ العاشقى ەرەۋىل تاڭىنداعى ەلباسىمىزدىڭ «الدىمەن – ەكونوميكا، ونان كەيىن ساياسات» قاعيداسى مۇراتىنا جەتتى. ەلدى مۇراتىنا جەتكىزدى. سوندىقتان، تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى قازاقستاندا جالپىۇلتتىق مەرەكەگە اينالىپ جاتسا، ونى جەكە ادامعا قاتىستى ەمەس، مەملەكەتتىك دەپ قابىلداۋىمىز وڭدى بولاتىن شىعار.
مىنە، بريفينگتەگى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق مۇقاش ۇلىنىڭ كىرىسپە ءسوزى وسىعان سايادى.
– بۇگىننەن باستاپ وڭىرىمىزدە تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى مەرەكەسىنە ارنالعان ونكۇندىك شارالارى باستالماق. ءتىپتى، ولاردى شارالار دەۋگە دە كەلمەيتىن سىڭايلى. دۇرىسى – جىل سوڭىنداعى جەتىستىكتەرىمىز بەن ولقىلىقتارىمىزدى ساراپتاۋ، ءتىپتى ناقتىلاپ ايتار بولساق – ەسەپ بەرۋ دەگەنگە كەلەتىندەي. نەگە بۇيتپەسكە؟! بۇدان كەيىنگى تاۋەلسىزدىك كۇنى دە تاياق تاستام جەردە...
مەرەكەنىڭ بيىلعى ونكۇندىگىندە ءبىز شارالاردىڭ تاعىلىمدىلىق جاعىنا ەكپىن تۇسىرەلىك دەپ وتىرمىز. ۇرپاقتار جادىندا ساقتالسىن. جىل سايىن جاڭعىرسىن. مەكەمەلەر دە، كاسىپورىندار دا، جەكەلەگەن ادامدار دا وسى مەرەكە تۇسىندا نە ىستەپ، نە قويعاندىعى جايلى تولعانسىن. ەسەپ بەرۋ مەن مەرەكە ءبىرتۇتاس ۇعىمعا اينالسىن، – دەيدى جاقسىلىق ومار.
حوش دەلىك. ەندى ونكۇندىك حاقىندا ءبىر اۋىز ءسوز. وبلىستىڭ دالاسى مەن قالاسىندا قاراشانىڭ 19-ى مەن جەلتوقساننىڭ 1-جۇلدىزى ارالىعىندا 100-دەن استام شارالار كەشەنى وتپەكشى كورىنەدى. ونىڭ شىمىلدىعىن 20-قاراشا كۇنى بۇكىل وبلىس مەكتەپتەرىندە جازىلاتىن «مەنىڭ پرەزيدەنتىم! مەنىڭ ەلىم!» شىعارماسى اشپاق. بۇل كۇنى وبلىستاعى 666 مەكتەپتىڭ بۇلدىرشىندەرى مەن ورەندەرى تەك قانا شىعارما جازۋمەن شەكتەلىپ قالماق ەمەس، «وتانىم ساعان ارنايمىن!» تاقىرىبىندا جازىلعان ولەڭدەرى مەن سۋرەتتەرىن دە بايگەگە قوسادى.
– شىعىس قازاقستان – مۇراجايلار مەكەنى. تاقىر جەرگە ءدان وسپەيتىنى شىندىق. مۇراجاي اشۋ ءۇشىن – مۇراجايعا تاتيتىنداي شەجىرەڭ بولۋى شارت. شىعىس ودان كەندە ەمەس. ءتىپتى، اۋدانداردىڭ وزدەرى قوس-قوستان مۇراجاي اشىپ، ازۋلارىن ايعا بىلەپ وتىر. سوندىقتان، وسى مەرەكە كۇندەرى وبلىس مۇراجايلارىندا «زامانىمىزدىڭ ۇلى تۇلعاسى» اتتى كورمەلەر كەلۋشىلەردى قازاقستاننىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى، كەلەشەگى جايلى ماعلۇماتتارعا قارىق قىلماق. وبلىستا بىرنەشە جىلداردىڭ ءجۇزى بولدى، «جاس ۇلان» اتتى قوعامدىق بىرلەستىك جۇمىس ىستەيدى. مەرەكە قارساڭىندا سوعان مۇشەلىككە قابىلداۋ دا سالتاناتتى جاعدايدا وتپەكشى كورىنەدى.
«جاقسى كىتاپ – جان ازىعى». كىتاپحانا – رۋحانيات ورداسى. تانىمدىق، تاعىلىمدىق شارالاردىڭ جۋان ورتاسىندا ولاردىڭ ءجۇرۋى – زاڭدىلىق. «الەمدىك دەڭگەيدەگى تۇلعا» اتتى كىتاپ كورمەسى، كەزدەسۋلەر وتكىزەمىز دەپ كىتاپحانالار وتىر. قازاقستان – كەزىندە تاعدىر تالقىسىنا تاستالعان كوپتەگەن ۇلتتار مەن ۇلىس ۇرپاقتارىنىڭ ەكىنشى وتانى. جارتى ءدانىن جارىپ، ءبۇتىن ءدانىن ءبولىپ بەرگەن مەيىرىمدى اناسى. سوندىقتان، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ شىعىستاعى بولىمشەسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ءبىر ءتىل، ءبىر وتان – تاۋەلسىز قازاقستان» اتتى فورۋم دا وسى ونكۇندىك اياسىندا وتەدى. قىسقاسى، ونكۇندىك ىشىندەگى شارالاردان بىردە-بىر مەكەمە، بىردە-بىر ادام تىس قالماق ەمەس. دارىگەرلەردىڭ كونسەرتتىك باعدارلاماسى، جاس جۋرناليستەردىڭ، «ۇلى دالا ۇرپاقتارى» دەگەن كوللەدجارالىق كونكۋرستارى دا جوسپاردا بار. كوللەدج دەمەكشى... قازاقستاندا وسىنداي وقۋ ورىندارىنىڭ سانى جونىنەن شىعىس قازاقستان وڭتۇستىكتەن كەيىنگى ەكىنشى ورىندا ەكەن. سەكسەن كوللەدجدىڭ جارتىسىنا تاقاۋى – مەملەكەتتىك.
مەرەكە اياسىندا سەمەيدەگى جەدەل جاردەم اۋرۋحاناسىنىڭ، وسكەمەندەگى «ارداگەرلەردى وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ»، تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتە 500 ورىندىق جاتاقحانانىڭ تۇساۋى كەسىلەدى دەپ جوسپارلانۋدا. ونكۇندىك مەرەكەگە ورايلاستىرىلعان جىل قورىتىندىسى 1-جەلتوقساندا مارەسىنە جەتىپ، سول كۇنى جالپىحالىقتىق مەرەكە كەشكى وتشاشۋمەن اياقتالماق.
ەرتەرەكتە بابالارىمىز رەنجىسىپ، كەتىسىپ قالعان نەمەسە جاۋلاسقان اعايىنىن مامىلەگە شاقىراردا: «ءبىر تاباقتان اس الايىق» دەيدى ەكەن. بۇگىنگىنىڭ ءبىر تاباقتان اس الۋى مەرەكە مەن مەيرامداردا جۇزەگە اسادى. سوندىقتان، دوستىق پەن بىرلىككە، بەرەكەگە شاقىرار مەرەكەلەرىمىز كوپ بولعانعا نە جەتسىن!
الىبەك قاڭتارباي،
وسكەمەن قالاسى، شىعىس قازاقستان وبلىسى.
