"ارتۋر، ميتينگكە شىققان ازاماتتاردى جامانداۋىڭدى توقتات! ولار – قازاقستان ازاماتتارى. ولار ەشقانداي بۇزاقىلىق جاساعان جوق. ميتينگ ءۇشىن اقشا تولەپ جاتىر دەيدى، تاعىسىن تاعى. بالكىم، بىرەۋ ءبىزدىڭ بۇگىنگى پروسەسىمىزدى بۇزعىسى كەلەتىن شىعار. ۇلتارالىق ارازدىق، اقشا ءۇشىن، بىرەۋدىڭ مۇددەسى دەيدى، بيلىكتى جاۋلاپ العىسى كەلدى دەيدى. وندايعا جول بەرمەۋ كەرەك"، - دەگەن بولاتىن م. تايجان.
م. تايجان بۇل ەسكەرتپەسىن كوميسسيا جۇمىسىنا قاتىسىپ وتىرعان دەپۋتات-جۋرناليستكە تىكەلەي باعىتتاعان بولاتىن .
سول وتىرىستان ەكى كۇن وتكەندە ارتۋر پلاتونوۆ م. تايجان مىرزاعا جاۋاپ قاتىپ وتىر. دۇيسەنبى كۇنى ءبىرقاتار اقپارات قۇرالدارى ونىڭ تومەندەگىدەي جاۋابىن تاراتتى.
«تايجان مىرزا اشىق جانە سەزىمگە بەرىلگىش ادام رەتىندە عانا ەمەس، ءبىلىمدى، وقىعان ازامات رەتىندە دە ءوزىن كورسەتىپ ءجۇر. سوندىقتان، ونىڭ وزىنە نەمەسە ءوزى ۇناعىسى كەلەتىن (ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى) ادامدارعا شىندىقتىڭ ۇناماۋى مۇمكىن ەكەنىن بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. جاقسى بىلەدى! مەن ونى ءبىرقاتار مىرزالار (پەركينس، كلارك، شارپ، ت.ب.) جانە ەل ءبىلۋى ءتيىس، الەمدە كەي كەزدەرى بولىپ تۇراتىن جاعدايلار تۋرالى ءبىرقاتار ماتەريالداردان دا حابارسىز دەپ ويلامايمىن. نەگە مۇنداي وقيعالار ۇنەمى مەملەكەتتىڭ قۇلاۋىمەن جانە كىناسىز ازاماتتاردىڭ قازا تابۋىمەن، حاوسپەن، قانمەن اياقتالاتىنىنان، بەيبىت ميتينگتەردىڭ قالاي جانە نە ءۇشىن پايدالانىلاتىنىنان دا بەيحابارسىز دەي المايمىن. ءبىراق، كەيبىرەۋلەرگە ادامداردىڭ بەيبىت ميتينگتەردىڭ مۇمكىندىكتەرىنەن باسقا نارسەلەردى دە بىلگەنى ۇنامايتىن سياقتى. سونىمەن بىرگە، نە ءۇشىن ەكەنى بەلگىسىز، ادامداردى كوشەگە الىپ شىعۋ كەرەك جانە كوپ ادامدى الىپ شىعۋ كەرەك. نە ءۇشىن؟ ەگەر وزگەرىستەردىڭ («جەر كودەكسىنە» - رەد.) ءبىر جىل بولسا، ال، نارازىلىق ەندى باستالۋدا.
ال، ارەندا مەرزىمى بۇرىن، ءتىپتى، 99 جىل بولعان. ءۇن پاراقتاردى كىم جازدى، حابارلامالاردى كىم تاراتتى؟ روليكتەردى، ايتسا دا، بارىنشا كاسىبي شىققان جانە ارزان ەمەس، كىم مونتاجدادى؟ تابىلعان كەروسين قۇيىلعان بوتەلكەلەر مەن قارۋ كىم ءۇشىن؟.. ەگەر ول قۇرمەتتى ادام شىن الاڭداپ، كورسەتىلگەندەرگە ەش سەنبەسە دە، وعان بىزدە مۇنداي سەنارييدىڭ جۇزەگە اسپايتىنىنا كىم كەپىلدىك بەردى؟ كوپتەگەن ەلدە وسىلاي بولدى عوي. ءۇشىنشى تاراپتار جاعدايدى پايدالانىپ كەتپەيدى دەگەن مۇنداي سەنىمدىلىك قايدان پايدا بولدى؟
ادامدار ۇستەل باسىندا كەلىسۋ مۇمكىندىگى بولا تۇرا كوشەگە نەگە شىقتى؟ بۇل كىمگە، نە ءۇشىن كەرەك؟
ازاماتتار جاعىمسىز سەنارييلەر تۋرالى، ونىڭ ۇستىنە ولار بىرنەشە رەت جۇزەگە اسقان بولسا، بىلۋگە قۇقىلى. ال، رۇقسات ەتىلمەگەن ميتينگتەردى ۇيىمداستىرۋشىلار زاڭعا ساي تولىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋعا مىندەتتى!
سوندىقتان دا، تايجان مىرزانىڭ بارلىق «ايىپتاۋلارى» باعىتتالعان ادامدارعا ەمەس، ونىڭ وزىنە كوبىرەك قاتىستى بولىپ وتىر. ونىڭ بۇل جەردە قاتەلەسكەنىن كورسەتەدى. ول بۇل ءىسىن ءوزى دە ويلانىپ، كەيىن ءتۇسىندى، ءتىپتى، تاربيەلى ادام رەتىندە وكىندى دەپ ويلايمىن. ويتكەنى ول كەزدەسۋ بارىسىندا قىزبالىققا سالىنىپ وتىردى. مەن ونىڭ ارەكەتتەرىنەن كۇردەلى، جاعىمسىز نارسەلەر كورگىم كەلمەيدى. مۇنىڭ بارلىعىن مەن ءوز ەلى ءۇشىن الاڭدايتىن، وعان تەك جاقسىلىقتار مەن گۇلدەنۋ تىلەيتىن ازاماتتىڭ شىنايى تالپىنىسى دەپ بىلەمىن. سونىمەن قاتار، ونداي نيەتتەگى ادام جالعىز ول عانا ەمەس ەكەنىن ايتقىم كەلەدى»، - دەلىنگەن ا. پلاتونوۆتىڭ جاۋابىندا.
دەپۋتاتتىڭ مالىمدەمەسىن قاتە ءتۇسىنۋ ارەكەتتەرىن بولدىرماۋ ماقساتىندا ونىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىن دا قوسا ۇسىنىپ وتىرمىز:
«گوسپودين تايجان پرويزۆوديت ۆپەچاتلەنيە چەلوۆەكا نە تولكو يسكرەننەگو ي ەموسيونالنوگو، نو وبرازوۆاننوگو ي ناچيتاننوگو. ا پوتومۋ نە موجەت نە زنات، چتو ۆسە، چتو ەمۋ يلي تەم، كومۋ ون تاك وچاياننو پىتاەتسيا نراۆيتسيا، (ۆ سيلۋ رازنىح پريچين)، نە پو دۋشە، ۋۆى، چيستايا پراۆدا! وتليچنو زناەت! نە دوپۋسكايۋ مىسلي ي و توم، چتو ون نە يمەەت پرەدستاۆلەنيا و تەح گوسپوداح (پەركينس، كلارك، شارپ ي ت. د.) ي تەح پوكازاننىح ماتەريالاح، و كوتورىح يمەيۋت پراۆو زنات ليۋدي: كاك، چتو ي پوچەمۋ ينوگدا پرويسحوديت ۆ ميرە.
پوچەمۋ ەتو پوروي ي ۆسە چاششە زاكانچيۆاەتسيا رازۆالوم گوسۋدارستۆ ي گيبەليۋ نيەۆيننىح گراجدان، حاوسوم ي كروۆيۋ. و توم، كاك ي دليا چەگو يسپولزۋيۋت ميرنىە ميتينگي. نو، ۆيديمو، كومۋ-تو دەيستۆيتەلنو وچەن نە حوچەتسيا، چتوبى ليۋدي زنالي نە تولكو و ۆوزموجنوستي ميرنوگو سەناريا… ي پري ەتوم دليا چەگو-تو وچەن نۋجنو ۆىۆەستي يح نا ۋليسۋ ي كاك موجنو بولشە. دليا چەگو؟
ەسلي پوپراۆكام ۋجە بولشە گودا، ا ۆوزمۋششەنيا ناچاليس ليش سەيچاس، ەسلي ارەندا ۋجە بىلا اج 99 لەت؟
كتو پيسال ليستوۆكي ي راسسىلال سووبششەنيا؟
كتو مونتيروۆال روليكي، كستاتي، ۆەسما پروفەسسيونالنىە ي پوتومۋ نەدەشيەۆىە؟ دليا كوگو وبنارۋجەننىە بۋتىلكي س كەروسينوم ي ورۋجيە؟.. ي داجە ەسلي پرەدستاۆيت، چتو ۋۆاجاەمىي چەلوۆەك يسكرەننە پەرەجيۆاەت ي ني ۆو چتو يز پوكازاننوگو نە ۆەريت، كتو دال ەمۋ گارانتيي، چتو ۋ ناس ەتوت سەناريي نيەۆوزموجەن، حوتيا ۆ بولشينستۆە ستران ۋداۆالسيا؟ وتكۋدا تاكايا ۋۆەرەننوست، چتو ترەتيا ستورونا نە ۆوسپولزۋەتسيا سيتۋاسيەي؟
دليا چەگو ليۋدي ۆىشلي نا ۋليسۋ، ەسلي ەست ۆوزموجنوست دوگوۆاريۆاتسيا زا ستولوم؟ كومۋ ي دليا چەگو ەتو ۆىگودنو؟
گراجدانە يمەيۋت پراۆو زنات ي و نەگاتيۆنىح سەنارياح، تەم بولەە نەودنوكراتنو وسۋششەستۆلەننىح. ا تە، كتو ورگانيزۋەت نەسانكسيونيروۆاننىە ميتينگي، وبيازانى ۆ سووتۆەتستۆيي س زاكونوم نەستي پولنۋيۋ وتۆەتستۆەننوست!
تاك چتو ۆسە «وبۆينەنيا» گوسپودينا تايجانا بولشە سكازالي و نەم، چەم و تەح، كومۋ ون يح شلەت، ي گوۆوريات و توم، چتو ون نە پراۆ. پولاگايۋ، ون ي سام ەتو وسوزناەت، پوتومۋ ي بىل پري ۆسترەچە يزليشنە ۆسپىلچيۆ، و چەم، ۆوزموجنو، بۋدۋچي چەلوۆەكوم پوريادوچنىم، سوجالەەت، تاك كاك ەتو يمەلي چەست نابليۋدات سرازۋ نەسكولكو چەلوۆەك… ا، ۆپروچەم، حوچۋ ۆيدەت ۆ ەگو دەيستۆياح نە چتو-تو سلوجنوە يلي نەگاتيۆنوە. ۋبەجدەن، چتو ەتو يسكرەننيي، نەپوسرەدستۆەننىي پورىۆ گراجدانينا، كوتورىي پەرەجيۆاەت زا سۆويۋ سترانۋ ي جەلاەت ەي ليش بلاگا ي پروسۆەتانيا… ي نە ون ودين».
دەرەككوز: qamshy.kz
