وتىرىسقا قاتىسۋشىلار مەكتەپكە باراتىن ەرەكشە بالالاردى ادىستەمەلىك سۇيەمەلدەۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى. كەڭەس مۇشەسى، «بولاشاق» قورىنىڭ باسشىسى دينارا ءشايجۇنىسوۆانىڭ ايتۋىنشا، پەداگوگ-اسسيستەنتتەردىڭ شامادان تىس جۇكتەمەسى بۇگىندە ءتۇيىندى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر.
– قازىرگى تاڭدا ولار ايىنا 90 مىڭ تەڭگە جالاقىعا جۇمىس ىستەپ، كەم دەگەندە 2 بالانى وقىتىپ، قولعابىس جاسايدى. ماماندار تۇراقتامايتىندىقتان، بالالار وقي الماي، قامقورلىقسىز قالادى. وسىنىڭ سالدارىنان كەيدە بالالار تولىقتاي ءبىر وقۋ جىلى بويى ءبىلىم الا الماعان جاعدايلار دا بار. ءبىزدىڭ جوبادا 300-گە جۋىق پەداگوگ-اسسيستەنت جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ بارلىعى ەڭبەكاقىنىڭ ازدىعىنان جۇمىستان كەتكىلەرى كەلەدى، – دەدى دينارا ءشايجۇنىسوۆا.
ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتىنا سەنسەك، ەلىمىزدە مىڭعا جۋىق پەداگوگ-اسسيستەنت جۇمىس ىستەيدى، قوسىمشا ءپان مۇعالىمدەرى ارنايى كۋرستاردان وتۋدە. ال جالاقىنىڭ تومەن بولۋى ولاردىڭ بىلىكتىلىك دەڭگەيىنە بايلانىستى كورىنەدى.
وتىرىس بارىسىندا كەڭەس مۇشەلەرى ينتەرناتتاردىڭ دا جاي-كۇيىن تالقىلادى. بۇگىندە ەلىمىزدە بارلىعى 577 ينتەرنات بار، ولاردا 147 مىڭنان استام بالا تۇرادى. بۇل – كورۋ، ەستۋ قابىلەتى بۇزىلعان بالالارعا ارنالعان ارنايى ينتەرناتتار، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك مەكەمەلەر جانە دارىندى بالالارعا ارنالعان ماماندانعان، سونداي-اق كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان بالالارعا ارنالعان ينتەرناتتار، مەكتەپ جانىنداعى ينتەرناتتار، مەكتەپ-ينتەرناتتار.
كەڭەس ءتوراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى دينارا زاكييەۆا اتاپ وتكەندەي، 2019 جىلدىڭ اقپان ايىندا پارتيالىق تىڭداۋلاردا كەڭەس كەيبىر ينتەرناتتىق مەكەمەلەرىندەگى ادام شوشىرلىق جاعداي تۋرالى ماسەلەنى كوتەرگەن بولاتىن. «Nur Otan» ارالاسقاننان كەيىن عانا 19 ينتەرنات جوندەلىپ، كارىز جۇرگىزىلدى، جيھاز بەن جابدىق جاڭارتىلدى. الايدا، بۇل ماسەلە بارلىق ينتەرناتتىق مەكەمەلەردەگى بالالاردىڭ ءومىرىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋ جانە جاقسارتۋ ءۇشىن ۇنەمى نازار اۋدارۋدى جانە جۇيەلى جۇمىستى تالاپ ەتەدى.
– ءتيىستى دەپۋتاتتىق ساۋال وسى جىلدىڭ اقپان ايىندا جولداندى. وسىعان قاراماستان، 2 جىل ىشىندە ءبىلىم مينيسترلىگى تاراپىنان ەشقانداي جۇيەلى ءىس-قيمىل اتقارىلمادى. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ەلىمىزدەگى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا جاۋاپتى ەكەنىن تۇسىنە مە؟ ءبىز وڭىرلىك كەڭەستەردەن ينتەرناتتار بويىنشا ءوز بەتىنشە جۇمىس جۇرگىزۋدى، ولاردىڭ ءارقايسىسىنداعى جاعدايدى جاقسارتۋ ءۇشىن اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ شەشىم قابىلداۋدى سۇرادىق. سودان كەيىن عانا ءبىزدىڭ قولىمىزعا قانداي ينتەرناتتا كۇردەلى نەمەسە اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلگەنى نەمەسە جۇرگىزىلەتىنى، نە قاجەت ەكەنى تۋرالى ناقتى اقپارات ءتيدى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى جالعاستىرامىز، ال وڭىرلىك كەڭەستەر ءاربىر ينتەرناتتاعى جاعدايدى جاقسارتۋ بويىنشا مىندەتتىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋعا الادى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – ەلىمىزدەگى بارلىق ينتەرناتتاردى بالالاردىڭ ءومىر سۇرۋىنە قولايلى ەتۋ، – دەدى ول.
كەڭەس مۇشەلەرى 534 ينتەرنات مەكەمەلەرىندەگى جاعدايدى زەرتتەدى. دينارا زاكييەۆانىڭ ايتۋىنشا، بارلىق ينتەرناتتاردى كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋدەن وتكىزگەن جالعىز ايماق – بۇل پاۆلودار وبلىسى. سونداي-اق، بۇل ىستە قوستاناي وبلىسى دا الدا كەلەدى: وبلىستاعى 36 ينتەرناتتىق مەكەمەنىڭ 29-ى جوندەلگەن. سوڭعى 3 جىلدا ينتەرناتتارى مۇلدەم جوندەۋ كوۋرمەگەن قىزىلوردا مەن ماڭعىستاۋ وبلىستارىنداعى جاعداي بارىنەن ناشار.
– الماتى وبلىسىندا تەك 3 مەكەمەگە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلسە، ال قالعان مەكەمەلەردە ءتىپتى جوسپارلانباعان. تۇركىستان وبلىسىندا تەك 1 مەكەمەدە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلدى، بۇل – ءبىز بارىپ، ماسەلە كوتەرگەن ينتەرنات. ءبىراق وڭىردە بۇدان باسقا تاعى 40 ينتەرنات بار. قاراعاندىداعى №68 مەكتەپ-ينتەرناتىندا جاتاقحانا مەكتەپتىڭ ءبىرىنشى قاباتىندا ورنالاسقان، مۇندا ءبىر بولمەدە 15-تەن 25-كە دەيىن بالا تۇرادى. وسى جاعدايعا قاراعاندىداعى ارىپتەستەرىمنىڭ نازارىن اۋدارعىم كەلەدى، – دەپ قوستى ول.
ينتەرنات مەكەمەلەرىندەگى جاعدايدى جاقسارتۋ ءۇشىن اقتوبە، قىزىلوردا، اقمولا جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا ءتيىستى جوسپارلار جوق.
ءبىلىم جانە عىلىم ۆيسە-مينيسترى شولپان كارينوۆانىڭ ايتۋىنشا، بىرلەسكەن بۇيرىق جوباسى ازىرلەنگەن. وعان سايكەس بالالاردىڭ، ونىڭ ىشىندە اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان جەتىم بالالاردىڭ ءبىلىم الۋعا، تاماقتانۋعا، تاسىمالداۋعا، دەمالۋعا قۇقىقتارىن ساقتاۋ مونيتورينگى مەن باقىلاۋى جوسپارلى تۇردە جۇرگىزىلەتىن بولادى. بۇدان باسقا، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسكە تەكسەرۋ قورىتىندىلارى بويىنشا شىعارىلعان نۇسقامالاردى ورىنداماعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپتىلىققا تارتۋ قۇقىعىن بەرۋ بولىگىندە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلەدى.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا كەڭەس ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنەن 2022 جىلى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ جوسپارلانىپ وتىرعان مەكەمەلەردىڭ ءتىزىمىن، سونداي-اق انىقتالعان پروبلەمالاردى، ولاردى شەشۋ مەرزىمدەرى مەن جولدارىن كورسەتە وتىرىپ، ينتەرناتتىق مەكەمەلەر مونيتورينگىنىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا ەسەپ بەرۋدى سۇرادى. سونىمەن قاتار، كەڭەس مۇشەلەرى ينتەرناتتىق مەكەمەلەر بويىنشا نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەردى قايتا قاراۋدى ۇسىندى.
