اتالمىش شاراعا ق ر ءماجىلىس دەپۋتاتتارى مەن قوعام قايراتكەرلەرى، ءتىل ماماندارى قاتىستى. رەسمي تۇردە جۇمىسىن باستاپ كەتكەن تىلدەردى دامىتۋ كوميتەتىنىڭ ءتول تۋىندىسىن اعىمداعى ۋاقىتتا قىتايدا، وزبەكستاندا، تۇركىمەنستاندا، تۇركيادا جانە ەۋروپادا تۇراتىن قازاقتار تۇتىنا الادى. ءار سايت ءوزىنىڭ اتى ايتىپ تۇرعان انىقتامالارعا تولىق جاۋاپ بەرەدى. ەندى وقىرمان كەز-كەلگەن قازاق تىلىنە قاتىستى تولعاندىراتىن كوكەيكەستى ماسەلەلەردى ينتەرنەت-كەڭىستىك ارقىلى دەر كەزىندە ءبىلىپ وتىرادى. بۇل جوبا قازاق ءتىلدى اۋديتوريانى ساۋاتتاندىرۋمەن قاتار مەملەكەتتىك تىلگە قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن ادامدارعا ۇلكەن ساباق بولماق.
قۋانىش اسىلوۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي جۇمىس كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى:
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ: «قازاق ءتىلى – عاجاپ ءتىل. ونىڭ بولاشاعى دا عاجاپ. تەك ونى ناسيحاتتاي ءبىلۋىمىز كەرەك، وقىتا ءبىلۋىمىز كەرەك» - دەپ اتاپ كورسەتتى. ءبىزدىڭ ەگەمەن ەلىمىزدە ءتىلدى ناسيحاتتاۋ – مەملەكەتتىلىگىمىزدى، تاريحىمىزدى، مادەنيەتىمىزدى ناسيحاتتاۋمەن بىردەي. ويتكەنى ءتىل – بۇكىل رۋحانياتىمىزدىڭ ارقاۋى، نەگىزى.
سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا ۇسىنىلعان «ءتىل الەمى» پورتالى – وسىنداي اسا ىرگەلى ماقساتقا ۇلەس قوساتىن جاڭا جوبا.بۇل جوبا اياسىندا سىزدەر مەملەكەتتىك ءتىل، سونداي-اق ەلىمىزدە تۇراتىن ەتنوس تىلدەرى تۋرالى جاڭالىقتارمەن، ءتىل ۇيرەنۋگە ارنالعان ەڭبەكتەرمەن، ەلىمىزدەگى تىلدىك احۋالمەن، تىلگە قاتىستى وي-پىكىرلەرمەن، اۋديو جانە بەينە ماتەريالدارمەن، جالپى العاندا، ەلىمىزدەگى تىلدەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن بارىنشا تولىعىراق تانىسا الاسىزدار.
ساۋىتبەك ءابدىراحمانوۆ، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
بۇگىنگى كۇن – بەتبۇرىس كۇن. ءتىل تۋرالى اڭگىمەنىڭ جاڭا كاتەگورياعا اۋىسقان ءساتى. ەندى بۇل باستامانى ناقتى وسى زاماننىڭ تىلىنە، وسى زاماننىڭ قۇرالدارىنا، وسى زاماننىڭ كۇندەلىكتى ەمەس، ساعات سايىن، ءتىپتى مينۋت سايىن پايدالانىپ وتىرعان الەۋمەتتىك كەڭىستىككە اۋىسقان كۇنى دەپ اتاۋعا بولادى. بۇل راسىندا دا ساياساتتىڭ تىلىمەن ايتقاندا جيىرما بەس جىلدىق تاۋەلسىزدىك تويى قارساڭىندا ءتىل سالاسىنداعى باعىندىرىلعان بەلەس، الىنعان اسۋ. ەندى كولىكتە كەتىپ بارا جاتىپ ءبىر ءسوزدىڭ جازىلۋىنا كۇمان تۋىپ، سول ءسوزدى تەرە سالساڭ، ون سەكۋندتا بەكىتىلگەن نۇسقاسى شىعا كەلەدى دەگەن ويدىڭ ءوزى باسقاشا احۋال، تىلدىك جاڭا سيپات. قازىرگى ءبىزدىڭ تىلىمىزگە ءتونىپ تۇرعان ءقاۋىپتىڭ ءبىرى جازۋدان بۇرىن سويلەۋ. ەل تارتىپكە ءتۇسۋ ءۇشىن، ءتىل تارتىپكە ءتۇسۋ كەرەك. بۇكىل الەم ورفوگرافيا بويىنشا جازادى، ورفوەپيا بويىنشا سويلەيدى. ءبىزدىڭ جۋرناليستەر سينگورمانيزم زاڭدىلىعىن ۇمىتىپ كوگىلدىر ەكران بەتىنەن ءسوزدىڭ جازىلۋىن قاز-قالپىندا وقىپ ءجۇر. الداعى ۋاقىتتا جاڭا پورتال وسىنداي ولقىلىقتاردى تۇزەتۋگە ات سالىسسا دەگەن ۇسىنىس بار.
ورازگۇل اسانعازى قىزى، ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق-ۇيلەستىرۋ ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورىنىڭ كەڭەسشىسى:
ءقازىر توم-توم كىتاپ ارقالاپ جۇرەتىن زاماننىڭ ۋاقىتى ءوتتى. 2011 جىلدان باستالعان تىلدەردى دامىتۋ ستراتەگياسى اياسىندا جاسالىنىپ جاتقان شارالاردىڭ ەڭ ۇلكەنى وسى جوبا بولدى. ەندى كەز-كەلگەن ورتادا وتىرىپ وزىڭىزگە كۇمان تۋدىرعان تەرمينولوگيالىق تىركەستەردى سايت ارقىلى راستاي الاسىڭ. ەگەر بۇل جەردەگى كەيبىر پىكىرگە وقىرماننىڭ كوڭىلى تولماسا، ءوز ويىن بىزگە جولداۋعا بولادى. كوميسسيانىڭ تالقىسىنان كەيىن ول ۇسىنىستار وڭ شەشىمىن تاپسا، پورتالعا ەڭگىزىلەدى. قوعاممەن قويىن-قولتىق قارىم-قاتىناس جاساۋدىڭ جاڭا ۋاقىتى تۋدى دەپ ويلايمىن.
ەربول تىلەشوۆ، ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق-ۇيلەستىرۋ ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:
پورتالدى اشۋداعى نەگىزگى ماقسات 2011-2020 جىلدارداعى تىلدەردى دامىتۋ ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار مەيلىنشە بۇقاراعا ەلىمىزدە جيناقتالعان تىلدىك قوردى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ مەن ادىستەمە سالاسىن جەتىلدىرۋ. بۇل جوبا قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىستارىمەن تىكەلەي قارىم-قاتىناس جاساپ، تىلدىك احۋالعا ينتەرنەت كەڭىستىكتە مونيتورينگ جاساپ وتىرادى. كوبىنە جاڭادان شىققان كىتاپتاردىڭ تيراجى از بولعاندىقتان ءار جەردەن سىن ايتىلىپ جاتادى. پورتالدا ءتىل عىلىمىنا قاتىستى 1000-عا جۋىق كىتاپتار ورنالاسقان. بۇل پورتال ارقىلى ءبىر مەزەتتە ميلليونداعان وقىرمان وزىنە كەرەك ماعۇلماتپەن سۋسىنداپ وتىرادى. كەز كەلگەن وقىرمان ءتىل ماسەلەسى حاقىنداعى ماقالالارىن، اشىق پىكىرىن پورتالدالدان ءوز بلوگىن اشىپ، وزدەرى جاريالاپ، ونى الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى باسقالارمەن بولىسە الادى. «ءتىل الەمى» پورتالى – ءتىل جاناشىرلارىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىسى دەپ ايتساق تا ارتىق بولمايدى.
باعلان ورازالى
دەرەككوز: ادەبيەت پورتالى
