"تەك نازاربايەۆتىڭ تۋعان-تۋىسقاندارى، جاقىندارى، قىزدارى، كۇيەۋبالالارى قازاقستاندى تونادى. تەك سولار عانا قىلمىسكەر. باسقا ءبارىمىز سۇتتەن اق، سۋدان تازامىز» دەگەنگە مەن ەشقاشان سەنبەيمىن. بايلىق پەن بيلىكتى بىرىكتىرگەن جۇيە قۇرىپ، وسى زاڭدى شىعارعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى جاۋاپ بەرۋى كەرەك.
وسىلاردىڭ بارلىعىن نەگە تەكسەرمەيدى؟ ءار ءتۇرلى جولمەن جيناعان قارجىلارىن، بايلىقتارىن «ءوز ەرىكتەرىمەن قايتارىپ جاتىر» دەگەنگە مەن سەنبەيمىن. وعان ەشكىم دە سەنبەيتىن شىعار.
دەمەك، ولارعا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە اسەر ەتتى. قولدارىن قايىردى ما؟ كەلىسىمگە كەلدى مە؟ ال بۇل دەموكراتيالىق قوعامدا بولمايتىن جاعداي.
ەگەر ولاردىڭ سول العان بايلىقتارىنىڭ زاڭسىز ەكەنى انىقتالاتىن بولسا، ول سوت ارقىلى قايتارىلادى. سوت ولارعا «وسىنشاما اقشانى ۇرلادىڭ» دەپ الدارىنا بەلگىلى ءبىر ماسەلە قويادى.
ەگەر ولار سونىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن قايتارسا، مۇمكىن جازاسى جەڭىلدەنەتىن شىعار. ءبىراق، مىسالى قايرات ساتىبالدى «قازتەلەكومنىڭ» 28،8% پايىزىن ءوزى قايتاردى دەگەندە مەن ءوز باسىم سەنبەيمىن،- دەيدى دوس كوشىم.
ساياساتكەردىڭ ايتۋىنشا، بۇل جەردە قۇقىقتىق مەملەكەتكە ساي ەمەس ماسەلەلەر ءجۇرىپ جاتىر. مۇمكىن ولار وزدەرىنىڭ زاڭسىز العان بايلىقتارىنىڭ 10 پايىزىن عانا قايتارىپ، قالعانىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتۋ جونىندە كەلىسىم جاساعان شىعار.
دوس كوشىمنىڭ ايتۋىنشا، بۇل جۇيەنى پايدالانعان تەك قانا نازاربايەۆتىڭ تۋىسقاندارى دەپ ەشكىمدى سەندىرە المايسىڭ.
«وسى جەردەگى وليگارحتاردىڭ ەشقايسىسى كەتپەنىمەن باقشانى شاۋىپ، وعان قاۋىن ءپىسىرىپ، كۇندىز-تۇنى كۇننىڭ استىندا جۇرگەن جوق سياقتى… تەك قانا ءبىر وتباسىن بەرىپ، باسقالاردا ەش نارسە جوق سياقتى كورۋ بولىپ جاتىر. بۇل – وتە ءقاۋىپتى قۇبىلىس. تەك سولاردى ۇستاپ بەرىپ، باسقالارىن جاسىرىپ قالاتىن سياقتى كۇدىك قالدىرادى…
ءۇشىنشى ماسەلە – تۇتقىندالعان ادام دەيمىز بە، قىلمىسى دالەلدەنگەن ادام دەيمىز بە؟ نەمەسە بيلىك ونىڭ قولىن قايىرعان دەيمىز بە؟
وزدەرىنىڭ ءبىر نارسەلەرىن بەرىپ جاتىر دەيىك، ءيا. انا جاقتان 3 ملن تاپتى، مىنا جاقتان 20 ملن تاپتى. جاپونيادان قايتارىلدى. بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنەن قايتارىلدى دەگەن ماسەلەلەر كوبەيىپ جاتىر. كوپتەگەن جەردە رەيدەرلىك تاسىلمەنەن باسقالارىنىڭ بيزنەسىن باسىپ الدى دەيدى.
ەندى وسىلاردىڭ ءبارىن جاساعان ۋاقىتتا ولار جالعىز وزدەرى جاساعان جوق قوي. وسى جەردە مىندەتتى تۇردە مەملەكەت قىزمەتكەرلەرى، سوت جۇيەسى كومەكتەستى. وسىلاردىڭ بارلىعىن نەگە تەكسەرمەيدى؟»، - دەيدى دوس كوشىم.
قوعام قايراتكەرىنىڭ ايتۋىنشا، نازاربايەۆ اۋلەتى سول بايلىقتى جيناعان ۋاقىتتا قانشاما زاڭسىزدىقتار ورىن العانى ءسوزسىز.
"سول زاڭدى جاساعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بىزدە بايلىق پەن بيلىكتى بىرىكتىرەتىن جۇيە قۇرىلدى. سول جۇيەنى قۇرىپ، وسىنداي زاڭداردى دايىنداپ شىعارعان وسى ءبىزدىڭ پارلامەنت دەپۋتاتتارى. رەيدەرلىك كەزىندە بىرەۋدىڭ بيزنەسىن باسىپ الىپ، توناعانداردىڭ ءبارى سوت جۇيەسىنىڭ كومەگىنە سۇيەنگەنى ايدان انىق. ول سوت جۇيەسىن نەگە انىقتامايمىز؟
قىسقاسى، ەشقانداي تەكسەرۋ جوق. قوعام ەشنارسە بىلمەيدى. ءبىز تەك قانا ەڭ سوڭعى نۇكتەسىن عانا كورىپ جاتىرمىز. «مىناداي نارسەنى قايتارىپتى، مىنا نارسەنى ءقازىر الىپ جاتىر، بۇل ۇكىمەتكە ءوتىپ جاتىر» دەگەن ماسەلە… ول ارينە قوعامدا سان ءتۇرلى پىكىر تۋعىزادى. بۇل بيلىككە دەگەن سەنىمسىزدىكتى ۇلعايتا تۇسەدى.
ءيا ءبىر جاعىنان نازاربايەۆتىڭ تۋىسقاندارىن قۇستىرىپ جاتىرمىز دەپ قۋاناتىن شىعار. ءبىراق، ولاي دەموكراتيالىق ەلدە ولاي قۇستىرمايدى عوي… دەموكراتيا دەگەنىمىز – ونىڭ ءبارى دە اشىق بولادى. ونىڭ ءبارى زاڭدى بولادى. مەن وسى اشىقتىق پەن زاڭدىلىقتى كورىپ وتىرعان جوقپىن. تەك سوڭعى نۇكتەسى "قايتارىلعان ماسەلەنى" كورىپ وتىرمىن. سول قايتارىلعان اقشالار قايدا كەتەدى؟
مەنىڭ ويىمشا، بۇل ەكى ءتۇرلى جاعدايعا جۇمسالادى. ءبىرىنشىسى - كونفيسكاسيا. ەگەر مەملەكەت شىن مانىندە زاڭدى تۇردە كونفيسكاسيا جاساسا، ول قازىناعا قۇيىلادى. ال ەگەر ونىڭ العانىنىڭ ءبارىن قايدا كەتكەنىن بىلمەيتىن بولساق، بۇل وندا ءبىر جەمقوردى ەكىنشى جەمقوردىڭ توناۋى بولادى. قىسقاسى، ءبىرىنشى توپتىڭ جيناپ العاندارىن ەكىنشى توپ ۇستاپ الىپ، ونى قايتا بولىسكە سالۋى ابدەن مۇمكىن. زاڭسىزدىق بولعان جەردە بۇل مىندەتتى تۇردە ورىن الادى، - دەيدى دوس كوشىم.
https://dalanews.kz/ekonomika/79930-qazaqstanda-qay-bank-tengge-depozitte
