Dalanews.kz بۇعان جاۋاپ الۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ بەلگياداعى ەلشىسى ايگۇل قۇسپانوۆاعا ساۋال جولداعان.
– باتىس ءبىزدىڭ اقىل-كەڭەسىمىزگە قۇلاق تۇرە مە؟ اتالعان قۇجاتتى ازىرلەۋگە ايماق ەلدەرى اتسالىستى ما؟
– قازاقستان ءوز تاراپىنان ەو-نىڭ ورتا ازياعا قاتىستى جاڭارعان قۇجاتىن ءبىرقاتار ۇسىنىستارمەن تولىقتىردى. ارينە، بۇل ءبىزدىڭ قالاۋىمىز تۇگەلدەي ورىندالادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. بۇل ءبىرىنشى كەزەكتە باتىستىڭ قۇجاتى، ءبىزدىڭ ۇسىنىستاردى ەلەپ-ەكشەپ قاجەتتىسىن عانا قابىلدادى.
قۇجاتتىڭ كونەرگەنى انىق. العاشقى نۇسقاسى وسىدان 12 جىل بۇرىن ازىرلەنىپتى. ول تۇستا باتىس ءبىزدىڭ پىكىرىمىزدى ءبىلۋدى قاجەت دەپ تاپپاعان-تۇعىن. وسى جولى ايماق ەلدەرىنىڭ بارلىعىمەن كەڭەسىپ شىقتى.
قازاقستان ءوز تاراپىنان قۇجاتقا جەكە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ تۋرالى تارماقتى ەنگىزۋدى ءوتىندى. ەو ەلدەرىنىڭ وزەگى – شاعىن-ورتا كاسىپ. باتىس ەلىمىزدە شاعىن بيزنەستى دامىتۋعا كومەكتەسسە ارتىق ەتپەس ەدى.
– ايتۋعا عانا وڭاي، ىسكە اسىرۋعا كەلگەندە ورىندالۋى اۋىر ەمەس پە؟
– باتىس ءوزى مۇحتاج ءبىرقاتار تاۋارلارعا ءبىزدىڭ ەلدەن تاپسىرىس بەرۋىنە بولار ەدى. اۋىل شارۋاشىلىعى، ءدامحانا بيزنەسى، جەڭىل ونەركاسىپتەگى كورگەن-تۇيگەنىمەن بولىسسە دە كوپتىك ەتپەيدى.
ماسەلەن قىرعىزستانداعى ءاپالى-سىڭىلى 7 قىز تىگەتىن ءسان ۇلگىلەرىن الەمنىڭ ايگىلى ادامدارى كيەدى. بۇل جوبانى تولىقتاي باتىس قولداپ وتىر.
– ءبىزدىڭ ەل ءوز تاراپىنان تاعى قانداي ۇسىنىس ايتتى؟
– ەۋرووداق پەن ورتا ازيا اراسىنداعى ارىپتەستىك بويىنشا تاۋلىك بويى حابار تاراتاتىن ورتاق ينتەرنەت-پورتال اشايىق دەگەن ۇسىنىس ايتتىق. ايتالىق ءدال وسى پورتالدا ستۋدەنتتەرگە ارنالعان ءبىلىم باعدارلامالارى، وقۋعا ءتۇسۋدىڭ جولدارى جاريالانسا.
ەكولوگيا ماسەلەسى دە شەت قالعان جوق. ەو تازا اۋا مەن ورماندى القاپتاردى ەرەكشە قورعايدى. باتىستا سۋدى ەش الاڭداماي شۇمەكتەن-اق ىشۋگە بولادى. سوعان قاراماي ءوندىرىسى قارقىندى دامىعان. بىزگە ولاردان ۇيرەنەرىمىز كوپ، سونىڭ ىشىندە تابيعاتتى ايالاۋدى ۇيرەنگەنىمىز ابزال.
جاڭا ستراتەگيا تۋرالى رەسەي نە ويلايدى؟
17 بەتتەن تۇراتىن ستراتەگيا قازاقستان، وزبەكستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، تۇركىمەنستانمەن اراداعى بايلانىستى بۇرىنعىعا قاراعاندا قارقىندى دامىتۋدى كوزدەيدى.
«ءبىزدىڭ ماقسات ورتا ازيانى سىرت كۇشتەردىڭ شابۋىلىنا شىداس بەرەتىن، تۇراقتى، دامىعان ءارى وركەندەگەن ايماققا اينالدىرۋ»، – دەيدى ەو وكىلدەرى.
باتىس ەلدەرى بويىنشا ساراپشى ديماش ابدۋللاۇلىمەن تىلدەسكەن Dalanews.kz ءتىلشىسى مىناداي جاۋاپ الدى:
«باتىستىڭ بىزگە كەلگەندە بوتەن ويى جوق. ورتا ازيانى تۇراقتى ءارى وركەندەگەن ايماق رەتىندە كورگىسى بار. وسى كۇنگە دەيىن جولعا قويعان جوبالاردى جالعاستىرعىسى كەلەدى. ارينە، ۋاقىت وزعان سايىن ستراتەگيا دا وڭدەلىپ، وزگەرە تۇسەرى انىق. سەبەبى، ورتا ازياعا كەلگەندە باتىس پەن اقش ۇستانىمدارى ۇيلەسە بەرمەيدى»، – دەيدى ساراپشى.
ونىڭ ايتۋىنشا جۋىر ارادا باتىستىڭ ورتا ازياعا قاتىستى ساياساتى ايتارلىقتاي وزگەرىسكە ۇشىرامايدى. ەو ءۇشىن بۇگىنگى ارىپتەستىكتى ءارى قاراي دا جەتىلدىرە تۇسكەن ماڭىزدى.
«باعدارلاما اياسىندا اۋعان قىزدارىن قازاقستان جانە وزبەكستاننىڭ ورتا جانە جوعارى وقۋ ورىندارىندا ەو ەسەبىنەن وقىتۋ جۇمىستارى قولعا الىنادى.
بۇگىنگى كۇنى قازاقستاندا باتىس كومپانيالارى ينۆەستيسيا ءقۇيعان 24 جوبا جۇزەگە اسۋدا، ولاردىڭ جالپى قۇنى 3 ملرد دوللار. قازاقستاننىڭ ساۋدا ارىپتەستەرى اراسىندا باتىستىڭ ۇلەسى 50 پايىزدى قۇرايدى.
باتىستىڭ ورتا ازيا تۋرالى جاڭا ستراتەگياسى ءسوزسىز ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ، ونىڭ ىشىندە رەسەيدىڭ «جاندى» جەرىنە تيەدى. ايماق ەلدەرىنىڭ باتىسپەن قويىن-قولتىقتاسۋى ەۋرازيالىق ينتەگراسياعا قولبايلاۋ بولادى.
بريۋسسەلدىڭ ايماق ەلدەرىمەن ەتەنە ارىپتەسۋى ورتا ازيانى ورگە سۇيرەمەسە، ورعا جىقپايدى. باتىس ايماق ەلدىرىنىڭ الەۋمەتتىك-ساياسي ومىرىنە بەلسەندى ارالاسسا تيىسىنشە بىزگە كەلەتىن ينۆەستيسيا كولەمى دە ارتارى انىق. قازاقستان دا، قىرعىزستان دا، وزبەكستان دا ەۋرووداقپەن ارىپتەسۋگە ءازىر. سوڭعى جىلدارى مۇنداي ىقىلاس تاجىكستاندا دا پايدا بولدى»، – دەيدى ول.
ازىرلەگەن، روللان مۇقامەتقالي
