تاريحى تەرەڭگە تارتقان تۇرىك مۇراسى جۇزدەگەن جىلدارعا سوزىلاتىن داستۇرىمەن بىرگە دەسەرتتەرىمەن دە تانىمال. كەيبىر تۋريستەر تۇرىك دەسەرتتەرىن ارحەولوگيالىق جانە مادەني بايلىعىنا تەڭگەرەدى.
ءدامىنىڭ سانالۋاندىعىمەن جانە ەرەكشەلىگىمەن ەستە قالاتىن تاتتىلەر جەرگىلىكتى حالىقتىڭ دا، تۋريستەردىڭ دە سۇيىكتى اسىنا اينالعان. وسى ورايدا، «Taste Atlas» بىرنەشە تۇرىك دەسەرتىن «الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك 100 ءتاتتىسى» تىزىمىنە قوسقان.
«تۇرىك باكلاۆاسى» الەمگە تانىمال
قاعازدىڭ قالىڭدىعىنداي تىم جۇقا قامىردان، اراسىنا ۇگىتىلگەن جاڭعاق، ۇستىنە ەرىتىلگەن قانت سۋى قۇيىلعان باكلاۆا – تۇرىك حالقىنىڭ ەڭ تانىمال ءتاتتىسى. UNESCO شىعارماشىلىق قالالار جۇيەسىندەگى گازيانتەپ ءوزىنىڭ باكلاۆاسىمەن «Atlas taste» تىزىمىمەن قاتار ەۋروپالىق وداق كوميسسياسىنىڭ شەشىمىمەن، «ءدامى ەرەكشە تۇرىك ءتاتتىسى» اتالدى. كۇندەلىكتى اس بارىسىندا، سىيلى قوناقتار كەلگەندە ورنى بولەك باكلاۆانىڭ اتاۋى دا الۋان. مىسالى، «فىستىك سارماسى» – فيستاشكا جاڭعاعى ەزىلگەن قامىرعا ورالعان دەسەرت. باكلاۆانىڭ ءتۇرى مەن ءپىشىنى دە ءارتۇرلى.
تاعى ءبىر ءداستۇرلى تۇرىك دەسەرتى – كۇنەفە. داستارقانعا ىستىق كۇيىندە بەرىلەتىن كۇنەفە قامىرىنا ەرىتىلگەن سىر مەن قانت شىرىنى قۇيىلىپ، ۇستىنە ۇگىتىلگەن فيستاشكا جاڭعاعى سەبىلەدى. تۇركياداعى ەڭ ءتاتتى كۇنەفە ەلدىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىندا كەزدەسەدى. ال حاتايلىق ەڭ ءماشھۇر «انتاكيا كۇنەفەسى» ەۋروپالىق وداقتىڭ «قورعالاتىن گەوگرافيالىق مۇرا» ساناتىندا.
ءداستۇرلى مۇرا: سۇتتەن جاسالعان تاتتىلەر
تۇركيانىڭ سۇتتەن جاسالعان تاتتىلەرى ەلدىڭ باسقا دا كۋليناريا شەديەۆرلەرى سياقتى ءتاتتى ءارى ەرەكشە. «فىرىن ءسۇتلاچ» – ءسۇت، قانت، كۇرىشتەن پىسىرىلگەن پۋدينگ. ءتاتتى دايىن بولعاندا ۇستىنە ۇگىتىلگەن دارشىن نەمەسە فۋندۋك سەبەدى. بۇكىل ەل جاقسى كورەتىن «فىرىن ءسۇتلاچتى» بارلىق جەردە كەرەمەت دايىندالادى دەسە دە، سيىر مەن ەشكى باعاتىن ايماقتاردا باسقاشا ەكەن.
كازانديبي – كارامەل قوسىلعان ءسۇتتى پۋدينگ. اتاۋى ءتۇبى كۇيگەن قازانمەن استاساتىن «كازانديبي» («قازان ءتۇبى») نەمەسە «قاسپاق») – وسمان يمپەرياسىنىڭ قالعان مۇرا.
«تاۆۋك گوعۇسۇ» («تاۋىق كەۋدەسى») – ەتتارتقىشتا ۇگىتىلگەن تاۋىق كەۋدەسىن قۋىرا وتىرىپ دايىندالاتىن دەسەرت. ءبىراق كوپ جەردە ەت قولدانباي، ونىڭ ورنىنا ماي، ءسۇت، كۇرىش ۇنىن، قانت پەن كراحمال قوسىپ پىسىرەدى. تۇرىكتەردىڭ تىرشىلىگىنە دەندەي ەنگەن بۇل ءتاتتىنى تۇرىك كوفەسىمەن نەمەسە شايمەن بىرگە بەرىلەدى.
«ماراش دوندۋرما» («ماراش بالمۇزداعى») – تۇركيانىڭ ەڭ سۇيىكتى دەسەرتى. قويۋ ءارى قايتالانباس ءدامى بار، ءيسى ەشتەڭەگە ۇقسامايتىن بالمۇزداقتىڭ باستى سىرى – كاحرامانماراشتا تابيعي شوپپەن جەمدەلگەن ەشكى سۇتىنەن جاسالادى. ال ءيسى اڭقىعان سالەپ (ءتاتتى سۋسىن) سول ايماقتا وتكەن كۇلگىن ورحيدەيانىڭ تامىرىنان دايىندالادى.
«Atlas taste» تىزىمىندەگى «يرميك حەلۆاسى» انادولى اسحاناسىنىڭ ماڭىزدى بولىگى سانالادى.تۇركيانىڭ بارلىق ايماعىندا ءار ۇيدە جارمادان، سارى ماي، قانت، ءسۇت پەن جاڭعاقتان پىسىرىلەتىن يرميك حەلۆاسى ىستىق كۇيىندە قاسىنا «ماراش بالمۇزداعىن» قويىپ، داستارقانعا اكەلەدى.
www.gotürkiye.com
